ຫລິ້ນການພະນັນທາງອອນລາຍຈິບຫາຍຊັບສິນ
ໂດຍ: ທິດກໍ່າ
ໃນຂະບວນວິວັດຂອງໂລກທີ່ພວມນັບມື້ມີການພັດທະນາກ້າວໄປຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ, ມີຫລາຍອັນຫລາຍຢ່າງໄດ້ມີການພັດທະນາປ່ຽນແປງໄປຕາມຍຸກຕາມສະໄໝ, ບໍ່ວ່າໃນດ້ານວັດຖຸ ແລະ ຈິດໃຈຂອງຄົນເຮົາ. ອາດເວົ້າໄດ້ວ່າ ຕະຫລອດສັບພະສິ່ງທີ່ດຳລົງຄົງຕົວບົນໂລກໃບນີ້ກໍລ້ວນແລ້ວແຕ່ມີການປ່ຽນແປງ ແລະ ການພັດທະນາລ້ຳຍຸກທັນສະໄໝໄປເລື້ອຍໆ. ປາກົດການທີ່ລ້ຳໜ້າປ່ຽນແປງໂດດເດັ່ນໄວວາທີ່ສຸດໃນຍຸກປັດຈຸບັນຢ່າງໜຶ່ງກໍແມ່ນທາງດ້ານວິທະຍາສາດ, ເຕັກໂນໂລຊີ ແລະ ບັນດາຂໍ້ມູນຂ່າວສານ, ສື່ຕ່າງໆທີ່ວ່ອງໄວທັນໃຈຫລາກຫລາຍແງ່ມຸມທີ່ມວນມະນຸດພວມແຂ່ງຂັນກັນພັດທະນາ. ສ່ວນວ່າການພັດທະນາທາງດ້ານຈິດໃຈຂອງຄົນເຮົາກໍບົນພື້ນຖານ ທັງອັນດີ ແລະ ອັນຮ້າຍໄປຕາມສະພາວະອັດຕະວິໄສ ແລະ ພາວະວິໄສຂອງຄົນເຮົາຢ່າງບໍ່ຂາດໄລຍະ. ສະຫລຸບແລ້ວ ທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງບໍ່ວ່າຄວາມຈະເລີນທາງດ້ານວັດຖຸ ແລະ ຈິດໃຈມັນກໍມີທັງອັນຕັ້ງໜ້າ ແລະ ຫຍໍ້ທໍ້, ມີທັງອັນດີ ອັນບໍ່ດີ ແລະ ຂີ້ກະເຕິະເຮິະຮ້າຍ ເຊິ່ງສິ່ງເຫລົ່ານັ້ນເອີ້ນວ່າປາກົດການຫຍໍ້ທໍ້ໃນສັງຄົມນັ້ນເອງ.
ໃນສະພາບສັງຄົມມະນຸດເຮົາໃນປັດຈຸບັນ ສິ່ງທີ່ໜ້າເປັນຫ່ວງອີກຢ່າງໜຶ່ງ ກໍຄືບັນດາປາກົດການຫຍໍ້ທໍ້ຕ່າງໆທີ່ມັນໄດ້ເກີດຂຶ້ນ ແລະ ມີຜົນກະທົບຕໍ່ສັງຄົມ, ກົດໝາຍບ້ານເມືອງບໍ່ໜ້ອຍ ກໍຄືບັນຫາ “ຫລິ້ນການພະນັນທາງສື່ອອນລາຍ” ທີ່ເປັນຫົນທາງເສື່ອມອັນຕະລາຍ ແລະ ພວມທ້າທາຍສັງຄົມບ້ານເມືອງເຮົາຫລາຍສົມຄວນ ເປັນຕົ້ນກໍແມ່ນການຫລິ້ນຫວຍ, ທວາຍເລກ, ການພະນັນບານ, ພະນັນມວຍ ແລະ ວິທີຫລອກຕົວະຍົວະເອົາເງິນຄົນອື່ນຢ່າງໂກ້ໆ, ຕາໃສໆ ເຮັດໃຫ້ຜູ້ຫລິ້ນຕິດ ແລະ ມັກຫລົງໄຫລ ສຸດແລ້ວແຕ່ພວກສວຍໂອກາດຈະພາກັນຄິດ ແລະ ພາກັນເຮັດ. ເມື່ອຕັ້ງໂຈດກັນວ່າ ການຫລິ້ນການພະນັນທາງສື່ອອນລາຍມີຄວາມອັນຕະລາຍຫຍັງແດ່ ? ມັນກໍມີຫລາຍປະການເຊັ່ນ: ອັນທີໜຶ່ງກໍຄືຜິດກົດໝາຍ ທັງຜູ້ຂາຍ ແລະ ຜູ້ຫລິ້ນ, ຕ້ອງໄດ້ຖືກປັບໄໝໃສ່ໂທດໃນເມື່ອກໍລະນີມັນມາເຖິງ. ອັນສອງມາເສຍວັດຖຸຊັບສິນ, ເງິນຄຳເສຍຫາຍ, ຊິ້ນເນື້ອປະດາຕົວ, ເປັນໜີ້ເປັນສິນຄຸມເຄືອເກາະຫ້ອຍ, ມີບາງຄົນກໍຈົນເຖິງຂັ້ນຕ້ອງໄດ້ຂາຍເຮືອນຊານບ້ານຊ່ອງ, ຂາຍດິນດອນຕອນຫຍ້າ ຍ້ອນຫລິ້ນການພະນັນ. ອັນສາມມາກໍເປັນການສ້າງຄວາມບໍ່ສະຫງົບສຸກໃນສັງຄົມບ້ານເມືອງ ອັນເປັນການບໍ່ຈົບບໍ່ງາມ ຫລື ເກີດເຫດອັນບໍ່ດີຕາມມາເຊັ່ນ: ຂ້າກັນ, ຍິງກັນຕາຍ, ອາລະວາດຜິດຖຽງກັນ, ຜົວເມຍລູກເຕົ້າຜິດກັນ ຫລື ຢ່າຮ້າງກັນມາຫລາຍຕໍ່ຫລາຍ.
ໃນຫລາຍປີຜ່ານມາ, ທິດກໍ່າເຄີຍເຫັນຄົນຮັກແພງກັນ (ບໍ່ຂໍເອີ່ຍຊື່) ຕິດການພະນັນບານຫລາຍຮ້ອຍລ້ານ ເຈົ້າໜີ້ຕາມລ້າຫາ ສຸດທ້າຍມາບໍ່ມີທາງອອກເລີຍໄປຜູກຄໍຕາຍ. ສ່ວນລາຍທີສອງມາໄດ້ມີຂ່າວດັງຈາກປະເທດເພື່ອນບ້ານ (ໄທ) ຫວ່າງບໍ່ເຫິງມານີ້ວ່າ ພະເອກຊື່ດັງໄດ້ຢ່າຮ້າງກັບເມຍຍ້ອນເມຍໄປຕິດການພະນັນທາງອອນລາຍມີໜີ້ສິນຫລາຍແສນຫລາຍລ້ານ. ຍາມຮັກກັນມາຜົວກໍໄດ້ສັ່ງສອນເວົ້າວ່າ ແລະ ບາງຄັ້ງຜົວຕ້ອງໄປໃຊ້ໜີ້ໃຫ້. ແຕ່ໃນເມື່ອຄວາມຊັງມັນມາແລ່ນກຸ້ມທົນບໍ່ໄຫວ ສອງຜົວເມຍກໍແຍກທາງຄົນລະເສັ້ນ. ນີ້ລະຄືຊາຕະກຳຂອງຄົນຕິດການພະນັນທາງອອນລາຍ ບໍ່ວ່າຢູ່ບ້ານເພິ່ນບ້ານໂຕ.
ເວົ້າເຖິງການພະນັນແລ້ວ ບໍ່ວ່າແຕ່ທາງອອນລາຍ, ວິທີທາງອື່ນໆກໍບໍ່ດີຈັກຢ່າງ ເພາະມັນເປັນເສັ້ນທາງເສື່ອມເສຍໃຫ້ແກ່ບົດບາດໜ້າທີ່ຂອງຕົວເຮົາເອງ ທັງເສຍວັດຖຸຊັບສິນທີ່ເຮົາຫາມາດ້ວຍຄວາມທຸກຍາກລຳບາກ. ສຸພາສິດບູຮານເພິ່ນເຄີຍສັ່ງສອນເອົາໄວ້ວ່າ: ຜູ້ໃດຫລິ້ນການພະນັນແບບຫລົ້ມຫົວຈົມທ້າຍ ຄືການຂວ້ຳໝໍ້ແກງແລງງາຍຂອງຄອບຄົວຕົນເອງ. ໃນເງື່ອນໄຂສັງຄົມບ້ານເມືອງເຮົາພວມເປີດກວ້າງການສ້າງສາພັດທະນາ ສິ່ງຫຍໍ້ທໍ້ຕ່າງໆມັນຕາມມາເໝືອນດັ່ງຄົນກັບເງົາ, ຕ່າງແຕ່ວ່າພວກເຮົາພາກັນເລືອກບໍລິໂພກ ແລະ ນຳໃຊ້ການເວລາໃຫ້ມີຜົນປະໂຫຍດສູງສຸດສຳລັບຊີວິດທີ່ເກີດມາຊາດດຽວ. ໃນເງື່ອນໄຂທີ່ປະເທດຊາດຂອງພວກເຮົາພວມພັດທະນາ, ແຕ່ກໍຍັງມີຫລາຍອັນມາກະທົບ ເປັນຕົ້ນແມ່ນບັນຫາວິກິດຍ້ອນໂຣກລະບາດ, ໂຣຄາພະຍາດ ໂດຍສະເພາະເຊື້ອພະຍາດໂຄວິດ-19 ພວມອາລະວາດລ້າງຜານຊາວໂລກ ປະເທດຊາດຂອງພວກເຮົາກໍມີຜົນກະທົບຢ່າງຫລວງຫລາຍ. ນອກຈາກນີ້ ກໍຍັງມີໄພພິບັດທາງທຳມະຊາດມາທຳລາຍລະບົບເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງປະເທດໃນແຕ່ລະປີຈຳນວນບໍ່ໜ້ອຍ. ເພາະສະນັ້ນ ຖ້າພວກເຮົາຫລີກລ່ຽງຈາກອະບາຍຍະມຸກທັງປວງໄດ້ຫລາຍເທົ່າໃດ ພວກເຮົາກໍມີຄວາມສຸກ, ປະເທດຊາດບ້ານເມືອງກໍມີຄວາມສະຫງົບປອດໄພ ໄປທາງໃດກໍເຫັນແຕ່ສິ່ງດີງາມ ຍ້ອນມີການພັດທະນາສ້າງສາທາງດ້ານວັດຖຸ ແລະ ຈິດໃຈ.
ເພື່ອຫລີກລ່ຽງທີ່ມາຂອງຄຳວ່າ: “ຫລິ້ນການພະນັນທາງອອນລາຍ” ກົດໝາຍຕ້ອງເຂັ້ມຂຸ້ນ ນັບທັງຕົວເຮົາເອງກໍຕ້ອງພະຍາຍາມໜີຫ່າງ ເພື່ອປາສະຈາກທາງຈິບຫາຍຂອງຊັບສິນ, ທາງເສື່ອມຂອງຕົນເອງ ແລະ ສັງຄົມ ເພື່ອຄວາມຈະເລີນຮັ່ງມີຂອງຊາດຕ້ອງໜີຫ່າງການພະນັນ.
