ອາຍຸຄວາມ

ໃນການດໍາເນີນຄະດີອາຍາ ກໍຄືກັນກັບການດໍາເນີນຄະດີແພ່ງ ລ້ວນແຕ່ມີກໍານົດເວລາ ຊຶ່ງກົດຫມາຍໄດ້ລະບຸໄວ້ຢ່າງຈະແຈ້ງ, ໂດຍສະເພາະ ເວລາທີ່ມີ ການລະເມີດສິດ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດຊຶ່ງກັນ ແລະ ກັນ. ອາຍຸຄວາມແມ່ນໄລຍະເວລາຂອງການໄດ້ສີດ ຫຼື ເສຍສິດທີ່ໄດ້ກໍານົດໄວ້ໃນກົດຫມາຍ ເພື່ອ ໃຫ້ຜູ້ມີສິດນໍາໃຊ້ສິດຂອງຕົນ ທວງເອົາ ຮ້ອງຟ້ອງຕໍ່ບຸກຄົນ ຫຼື ການຈັດຕັ້ງທີ່ລະເມີດສິດ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດຂອງຕົນຕາມກໍານົດເວລາ.

ອາຍຸຄວາມມີຄວາມສໍາຄັນໃນການນໍາໃຊ້ສິດຂອງບຸກຄົນ ນິຕິບຸກຄົນ ຫຼື ອົງການຈັດຕັ້ງທີ່ເປັນເຈົ້າກໍາມະສິດຕໍ່ຊັບສິ່ງຂອງ ຊຶ່ງສາມາດນໍາໃຊ້ສິດ ຂອງຕົນຕາມອາຍຸຄວາມທີ່ກົດຫມາຍກໍານົດໄວ້ ເຊັ່ນ: ການທວງ ຫຼື ການຮ້ອງຟ້ອງຜູ້ທີ່ລະເມີດສິດທາງແພງຂອງຕົນ ຕໍ່ອົງການທີ່ມີສິດອໍານາດ ພິຈາລະນາ ຫຼື ສານ ເພື່ອປົກປ້ອງສິດ ຫຼື ກໍາມະສິດອັນຖືກ ຕ້ອງຕາມກົດຫມາຍ ຖ້າຜູ້ມີສິດບໍ່ນໍາໃຊ້ສິດຂອງຕົນໃນໄລຍະເວລາກ່າວນີ້ ຜູ້ກ່ຽວກໍ ຈະເສຍສິດໃນການຮ້ອງຟ້ອງ ຫຼື ຜູ້ກ່ຽວເສຍສິດໃນການທວງຄືນໄດ້ ຖ້າຫາກບໍ່ມີການຍິນຍອມໂດຍດີຂອງຜູ້ລະເມີດສິດດັ່ງກ່າວ.

ອາຍຸຄວາມ ຍັງເປັນບ່ອນອີງໃຫ້ແກ່ອົງການຕຸລາການ ຈໍາເປັນຈະຕ້ອງໃຊ້ອາຍຸຄວາມເຂົ້າໃນການພິຈາລະນາຄະດີ ຖ້າວ່າຄໍາຮ້ອງຟ້ອງດັ່ງກ່າວຫມົດ ອາຍຸຄວາມແລ້ວ ສານປະຊາຊົນກໍບໍ່ຈໍາເປັນຕ້ອງນໍາມາພິຈາລະນາຕື່ມ.

ຕົວຢ່າງ: ບ ໄດ້ຢືມເງິນນໍາ ລ ເມື່ອຮອດກໍານົດເວລາສົ່ງແລ້ວ ແຕ່ ບ ກໍບໍ່ໄດ້ສົ່ງຫນີ້ສິນດັ່ງກ່າວໃຫ້ ລ ນ໌ດເວລາສົ່ງແມ່ນວັນທີ 25 ທັນວາ 2015 ຫຼັງຈາກນັ້ນມາ ເວລາໄດ້ລ່ວງເລີຍມາຮອດສາມປີ ໂດຍໄລຍະທີ່ຜ່ານມາ ລ ກໍບໍ່ໄດ້ທວງທາງວຽກ ບ ເມື່ອມາຮອດວັນທີ 25 ທັນວາ 2018 ລ ໄດ້ ມາທວງເອົາເງິນນາ ບ ຄືນແຕ່ ບ ປະຕິເສດການທົດແທນຫນີ້ສິນ ສະນັ້ນ ລ ຈຶ່ງເສຍສິດໃນການຮ້ອງຟ້ອງ ເພື່ອທວງເອົາເງິນຄືນ. ໃນກໍລະນີນີ້ ສານກໍ່ຈະບໍ່ພິຈາລະນາໃຫ້ ເນື່ອງຈາກວ່າອາຍຸຄວາມໃນການຕ້ອງໄດ້ສິ້ນສຸດແລ້ວ.

ຕົວຢ່າງ: ດ ຂັບລົດໄປ ເຮັດໃຫ້ເກີດອຸບັດເຫດຕໍາເອົາລົດ ທ ທີ່ຈອດໄວ້ແຄມທາງ ເຮັດໃຫ້ລົດຂອງ ທ ເປ່ເພສົມຄວນ ດ ເຫັນດີຈ່າຍຄ່າສ້ອມແປງລິດເປັນມູນຄ່າ 5.000.000 ກີບ ຄືນໃຫ້ ທ ພາຍຫຼັງທີ່ ທ ສ້ອມແປງແລ້ວ ແຕ່ເວລາລ່ວງກາຍມາເຖິງສາມປີ ດ ກໍ່ບໍ່ໄດ້ເງິນມາຈ່າຍຕາມ ການຕົກລົງໃຫ້ ທ ແລະ ທ ກໍບໍ່ໄດ້ທວງທາວເອົາເງິນດັ່ງກ່າວຈາກ ດ ໃນກໍລະນີນີ້ຖືວ່າອາຍຸຄວາມໃນການຮ້ອງຟ້ອງຫມົດໄປ ທ ເສຍສິດໃນການຮ້ອງ ຟ້ອງ ດ ຕໍ່ສານເພື່ອທວງເອົາເງິນຄ່າສ້ອມແປງນໍາ ທ ອີກ.

ໂດຍ: ໄມ້ງັດ Vientiane Mai