ຮູ້ຈັກ”ແຟນຕ້າ”, ບໍ່?
ບໍ່ວ່າຈະເປັນນ້ຳສົ້ມ, ນ້ຳແດງ ຫລື ນ້ຳຂຽວ “ແຟນຕ້າ” ກໍແມ່ນເຄື່ອງດື່ມທີ່ນິຍົມໃຊ້ກັນ. ຂາຍດີທົ່ວໂລກ ເຖິງຈຸດທີ່ຖືກດັດແປງຫຼາຍກວ່າ 100 ລົດຊາດ. ແຕ່ທ່ານຮູ້ບໍ່ວ່າ ເຖິງແມ່ນວ່າ “ແຟນຕ້າ” ແມ່ນຍີ່ຫໍ້ຍ່ອຍຂອງ Coca Cola. ຕົ້ນກຳເນີດມາຈາກເຢຍລະມັນ. ຍັງເກີດຂຶ້ນຈາກ “ຄວາມພະຍາຍາມ” ຂອງພະນັກງານຄົນດຽວ ທີ່ຕ້ອງການສ້າງໂຄກດ້ວຍສູດ “ປະສົມປະສານ” ໂດຍຕົວເອງ …
(ຫວນຄືນປະຫວັດກ່ອນຈະມາເປັນ “ແຟນຕ້າ”)
ແລະ ເມື່ອພວກເຮົາສົນທະນາກ່ຽວກັບ Coca Cola ໃນປະເທດເຢຍລະມັນ ຕ້ອງເວົ້າເຖິງ Max Keith ທ່ານ Max ລາວມີຊື່ສຽງດ້ານການສະໜອງຂອງບໍລິສັດເຈົ້າທີ່ມີຜົນງານເພີ່ມຍອດຂາຍໂຄກຢູ່ປະເທດເຢຍລະມັນ ຈາກທີ່ຕອນທຳອິດຂາຍໄດ້ພຽງ 100.000 ລັງໃນປີ 1933.
(ເຊິ່ງເປັນປີດຽວກັນທີ່ ຮິດເລີ ເລີ່ມຂຶ້ນກຳອຳນາດ)
ຄວາມສຳເລັດຂອງ Max Keith ໃນການພັດທະນາບໍລິສັດນັ້ນ ເຫັນວ່າເປັນຜົນມາຈາກປັດໄຈຕ່າງໆ ບໍ່ວ່າຈະເປັນ.
– ລາວຮ້ອງຂໍການລົງທຶນ ສ້າງໂຮງງານຫລາຍແຫ່ງໃນໄລຍະທີ່ກຳລັງຕົກຕ່ຳ. ເມື່ອທຸກຢ່າງລາຄາຖືກຫັນອອກມາທັງສອງລາຄາຖືກ ແລະ ເຄື່ອງດື່ມລາຄາຖືກນີ້ກໍຂາຍດີ.
– ບໍລິສັດຂອງລາວມີຄວາມສາມາດໃນການຜະລິດສູງ. ໃນເວລາທີ່ຕູ້ເຢັນໄດ້ກະຈາຍຢູ່ໃນເອີຣົບ
– ລາວກຳລັງຂັບລົດໃຫ້ Coke ລາວໄດ້ສະໜັບສະໜູນການແຂ່ງຂັນກິລາໂອລິມປິກໃນປີ 1936 ຈົນກວ່າປະຊາຊົນໄດ້ຮັບຮູ້ ແລະ ເປັນທີ່ນິຍົມທົ່ວປະເທດ. ເຮັດໃນເວລານັ້ນ ເຢຍລະມັນ ກາຍເປັນຕະຫລາດຜູ້ບໍລິໂພກທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດຂອງ Coca Cola (ຖ້າບໍ່ນັບຕົ້ນກຳເນີດຂອງສະຫະລັດ)
ນອກຈາກນັ້ນ, ຕາມປົກກະຕິ Coke ຈະບໍ່ໃຫ້ຜູ້ຜະລິດ ຮັບສູດອາຫານລັບຂອງທ່ານຢ່າງງ່າຍດາຍ.
ແຕ່ເມື່ອມັນຂາຍດີ, Max Keith ເອງກໍໄດ້ຮັບສິດໃນການຜະລິດເຄືອບລັບ. ໃນໂຮງງານຂອງທ່ານເອງເຖິງ 7 ໃນຈຳນວນທັງໝົດ 9 ຢ່າງ
(ສົງຄາມ – ນາຊີ – ແລະ ນ້ໍາໝາກໄມ້ມົ້ວໆ)
ແຕ່ຊ່ວງເວລາທີ່ດີຂອງ Max Keith ແມ່ນບໍ່ມີຄວາມຍືນຍົງຫລາຍ.
ເພາະວ່າເມື່ອສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີ 2 ເລີ່ມຕົ້ນລາວຕ້ອງປະເຊີນ ໜ້າກັບສິ່ງທ້າທາຍອັນໃຫຍ່ຫລວງໃນການຜະລິດ ແລະ ຈຳໜ່າຍເຄື່ອງດື່ມ.
ເລີ່ມຕົ້ນຈາກໂຮງງານທີ່ລັດຖະບານຍຶດໄດ້. ເປັນບໍລິສັດອາເມລິກາ ແລະ ຕ້ອງຫາເງິນເຂົ້າລັດເພື່ອສົງຄາມ ລາວຍັງໃຊ້ການເຊື່ອມຕໍ່ໃນພັກ Nazi. Zig Zag ໃຫ້ໂຮງງານສືບຕໍ່ຜະລິດເຄື່ອງດື່ມທີ່ມີເພື່ອຜະລິດ ຕໍ່ໄປເຖິງວ່າວັດຖຸດິບສຳລັບເຮັດໂຄກ. ຖືກສົ່ງມາໜ້ອຍລົງກໍຕາມ. ເຖິງແມ່ນວ່າສົງຄາມບໍ່ຮ້າຍແຮງກໍຕາມ.
ແຕ່ຫລັງຈາກປີ 1941, ສະຫະລັດໄດ້ປະກາດເຂົ້າຮ່ວມການສູ້ຮົບ ຄວາມເຄັ່ງຕຶງຢູ່ທັງສອງປະເທດ ເຮັດໃຫ້ວັດຖຸດິບຜະລິດນ້ຳອັດລົມໝົດໄປ ເຖິ່ງແມ່ນວ່າ ເຄື່ອງດື່ມຈະຂາຍໄດ້ເທົ່າໃດ ແຕ່ຖ້າບໍ່ມີວັດຖຸດິບ ສາມາດຜະລິດອອກມາຂາຍໄດ້ !!
ເພາະສະນັ້ນ, Max Keith ໄດ້ແກ້ໄຂບັນຫາທັນທີ. ໂດຍການປະສົມເຄື່ອງດື່ມຂອງທ່ານເອງ ໂດຍອາໄສອົງປະກອບລັບທີ່ລາວຮູ້ລາວສ້າງເຄື່ອງດື່ມໃໝ່ ໂດຍອີງໃສ່ສິ່ງທີ່ລາວອ້າງເຖິງ “ສິ່ງເສດເຫຼືອຢູ່” ລາວເອົາເປືອກໝາກແອບເປີ້ນ. ສ່ວນທີ່ເຫຼືອຈາກການກົດເພື່ອເຮັດ cider ໃຊ້ນ້ຳໃສ່ໆ ທີ່ເຫລື່ອຈາກການ ຈາກການນ້ຳນົມໄປເຮັດຊີດ.
ທ່ານກ່າວວ່າພະຍາຍາມຈິນຕະນາການ ແລະ ປະສົມມັນຂຶ້ນມັກໃຊ້ໝາກໄມ້ຊະນິດອື່ນໆ ປະສົມເຂົ້າກັນແບບສຸ່ມ ເຊິ່ງແມ່ນໝາກໄມ້ຊະນິດໜຶ່ງທີ່ສາມາດພົບເຫັນຢູ່ໃນປະເທດ ຫລື ນຳເຂົ້າຈາກພັນທະມິດເຊັ່ນອີຕາລີໃນເວລານັ້ນ ແລະ ທ່ານຄິດວ່າມັນຈະແຊບຄືກັນກັບ Coke ເດີມ.. ຄຳຕອບແມ່ນບໍ່ !! (ເຮຮາ) ຜະລິດຕະພັນຂອງທ່ານ, Max Keith, ໃນເວລານັ້ນກໍ່ອອກມາເປັນທີ່ໜ້າກັງວົນ. ສີນ້ຳຕານສີແມ່ນຂ້ອນຂ້າງໄກຈາກຄວາມແຊບ.
ແຕ່ວ່ານັບແຕ່ຍຸກນັ້ນ, ນ້້ຳເຊື່ອມຄາບອນແມ່ນຫາຍາກ ຍັງສາມາດຂາຍອອກບາງສ່ວນ ເຖິງຈຸດທີ່ບາງຄົນຊື້ມັນເພື່ອເຮັດແກງ ເພາະວ່າມັນຫວານ, ໝາກໄມ້, ແລະ ໃນມື້ນັ້ນນ້ຳຕານກໍຫາຍາກ.
ດ້ວຍສູດຂອງມັນ ຈາກຈິນຕະນາການ ເຊິ່ງໃນພາສາເຢຍລະມັນແມ່ນ ຄຳວ່າ “Fantasie” ເຮັດໃຫ້ Max ໃຊ້ມັນເປັນຊື່ຂອງຜະລິດຕະພັນທີ່ລາວຂາຍ. ແລະ ຕໍ່ມາກໍຖືກຫຍໍ້ມາໃຫ້ພຽງແຕ່ “Fanta” ຄືກັບທຸກມື້ນີ້.
(ຈຸດຈົບສົງຄາມ ແລະ ຈຸດເລີ່ມຕົ້ນໃໝ່ ຂອງ Fanta )
Max ໄດ້ສ້າງສູດສຳລັບເຄື່ອງດື່ມຂອງລາວໃຫ້ມີຄວາມແຊບກວ່າ.
ຈົນກວ່າໃນປີ 1943, ໃນເວລານັ້ນ ແຟນຕ້າ ເລີ່ມມີຄວາມນິຍົມ ໂດຍຂາຍໄດ້ເຖິງ 3 ລ້ານແກັດຕໍ່ປີແຕ່ສະຖານະການຂອງເຢຍລະມັນໃນສົງຄາມ ແທນທີ່ຈະດີຂຶ້ນພັດເຮັດໃຫ້ຫລຸດລົງເລື້ອຍໆ.
ເວັ້ນເສຍແຕ່ວ່າໂຮງງານມີຄວາມສ່ຽງທີ່ຈະຖືກລະເບີດ ຈາກເຮືອບິນທີ່ເປັນພັນທະມິດທີ່ເຮັດໃຫ້ພື້ນທີ່ກະທັດຮັດ Max, ເຊິ່ງກ່ອນໜ້ານີ້ເຄີຍໃຊ້ການເຊື່ອມຕໍ່ຂອງພັກ Nazi ເພື່ອອະນຸຍາດໃຫ້ໂຮງງານອາເມລິກາຍັງຄົງດຳເນີນງານ ເລີ່ມຕົ້ນສຸມໃສ່ລັດຖະບານລາວໄດ້ຖືກສອບຖາມໂດຍກະຊວງຍຸຕິທຳ ແລະ ໂຮງງານນັ້ນອາດຈະຖືກລັດຖະບານຍຶດເອົາ ເພື່ອຊອກຫາລາຍໄດ້ໃຫ້ລັດເພື່ອນຳໃຊ້ເຂົ້າໃນສົງຄາມເຕັມຮູບແບບແຕ່ Max Keith ຍັງໂຊກດີເພາະວ່າຫລັງຈາກຖືກຮຽກຮ້ອງໃຫ້ສືບສວນພຽງ 1 ອາທິດ ກະຊວງຍຸຕິທຳຖືກລະເບີດ. ຄາດຕະກຳ ລັດຖະມົນຕີຄົນໃໝ່, ເຊິ່ງໂດຍສະເພາະແມ່ນເບິ່ງລາວ ດັ່ງນັ້ນການສືບສວນຂອງລາວໄດ້ສິ້ນສຸດລົງ. ແລະໄດ້ກັບມາຂາຍ ແຟນຕ້າ ອີກຄັ້ງທີ່ສັບສົນ ຈົນເຖິງ 3 ເດືອນຕໍ່ມາສົງຄາມກໍ່ສິ້ນສຸດລົງ.
ທັນທີທີ່ທະຫານອາເມລິກາພົບ Max Keith, ລາວໄດ້ປະກາດຕົນເອງວ່າເປັນຜູ້ຊາຍ Coca Cola. ແລະໂທລະເລກດ່ວນເພື່ອຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫລືອຈາກບໍລິສັດແມ່.
ພໍດີກັບບໍລິສັດແມ່ໃນສະຫະລັດອາເມລິກາ ສົ່ງທີມງານວິສະວະກຳ ເພື່ອຊ່ວຍສ້ອມແປງໂຮງງານເອີຣົບທັນທີ ພາຍຫລັງທີ່ຝ່າຍເຢຍລະມັນໄດ້ສູນເສຍສົງຄາມແລ້ວເພາະວ່າທຸລະກິດຢາກປົກປ້ອງຜົນປະໂຫຍດຂອງຕົນເອງ ແລະ ໃຫ້ໂຮງງານທັງໝົດສືບຕໍ່ການຜະລິດຕາມມາດຕະຖານໄດ້ໄວເທົ່າທີ່ຈະໄວໄດ້.
ເມື່ອບໍລິສັດແມ່ຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບ Fanta ແລະ ເຫັນວ່າ Max Keith ກຳລັງພະຍາຍາມຊ່ວຍເຫຼືອບໍລິສັດ. ເພື່ອຮັກສາການຂາຍໃນໄລຍະສົງຄາມ, ສະນັ້ນຈຶ່ງມອບລາງວັນຢ່າງສວຍງາມໂດຍເຮັດໃຫ້ລາວເປັນປະທານາທິບໍດີຂອງ ບໍລິສັດໂຄຄາໂຄລາໃນເອີຣົບ ສິ່ງທີ່ສຳຄັນທີ່ສຸດແມ່ນວຽກ Fanta ຂອງລາວ. ໄດ້ຖືກຮັບຮອງເອົາເພື່ອປັບປຸງສູດໃຫ້ໄດ້ມາດຕະຖານຫລາຍຂຶ້ນ ເພື່ອເຮັດການຕະຫລາດຄືນໃໝ່ ໃນປີ 1955 ຄວາມພະຍາຍາມແບບມົ້ວໆ ທີ່ມາຈາກຄວາມຕັ້ງໃຈຈິ່ງນັ້ນ ສົ່ງຜົນໃຫ້ມັນກາຍມາເປັນນ້ຳຫວານຍອດນິຍົມອີກແບນໜຶ່ງໄດ້ສຳເລັດ ແລະ ມັນໄດ້ກາຍເປັນໜຶ່ງໃນຍີ່ຫໍ້ຍ່ອຍຂອງ Coca Cola ທີ່ຖືກຂາຍໄປທົ່ວໂລກຈົນເຖິງປັດຈຸບັນ.
