ບັນດານັກຄົ້ນຄວ້າມີຄວາມກັງວົນຕໍ່ສະຖານະການ ໂຄວິດ-19ແຜ່ລະບາດໄປທົ່ວໂລກ

ລູກເມືອງພວນ

ບັນດານັກຄົ້ນຄ້ວາໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ທຸກໆຊາດຕ້ອງມີການກະກຽມ ຮັບມືກັບພະຍາດ ໂຄວິດ-19 ທີ່ອາດຈະເກີດຂຶ້ນກັບປະເທດຕົນ.

“ມີຄວາມອາດສາມາດເປັນໄປໄດ້ສູງທີ່ພະຍາດ ໂຄວິດ-19 ຈະສືບຕໍ່ແຜ່ຂະຫຍາຍໄປໃສ່ບັນດາປະເທດໃນທົ່ວໂລກ. ພວກເຮົາຈະສັງເກດເຫັນວ່າລະດັບການລະບາດຂອງພະຍາດດັ່ງກ່າວ ໃນປັດຈຸບັນບໍ່ສະເພາະແຕ່ມາຈາກບ່ອນເກີດພະຍາດເທົ່ານັ້ນ”, ທ່ານ Leslie Dach ອະດີດທີ່ປຶກສາລະດັບສູງຂອງກະຊວງສາທາລະນະສຸກ ແລະ ການບໍລິການສາທາລະນະຊົນຂອງສະຫະລັດອາເມລິກາ ກ່າວຕໍ່ VnExpress. 

ທ່ານ ເປັນຜູ້ໜຶ່ງທີ່ເຄີຍຮັບຜິດຊອບກຳຈັດເຊື້ອພະຍາດ Ebola và Zika ໃນສະໄໝຂອງລັດຖະບານ ໂອບາມາ (2014-2016). ປັດຈຸບັນທ່ານເປັນປະທານຂອງ Protect our Care, ອົງການຈັດຕັ້ງເຄື່ອນໄຫວເພື່ອປົກປ້ອງນະໂຍບາຍການແພດຂອງປະຊາຊົນສະຫະລັດອາເມລິກາ, ສະໜັບສະໜູນກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການເບິ່ງແຍງດູແລສຸຂະພາບທີ່ເໝາະສົມກັບຖົງເງິນຂອງຕົນ (Obamacare).

ໂຄວິດ-19 ມີຈຸດເລີ່ມຕົ້ນມາຈາກ ເມືອງອູຮັ່ນ ແຂວງ ຫູເປີ່ຍ ຂອງຈີນໃນເດືອນ ທັນວາ 2019 ຜ່ານມາ, ມາເຖິງເວລານີ້ໄດ້ແຜ່ລາມໄປເຖິງຫຼາຍກວ່າ 100  ປະເທດແລະ ຂົງເຂດໃນໂລກ ແລະ ຫຼາຍກວ່າ 100.000 ຄົນຕິດເຊື້ອ, ຫຼາຍກວ່າ 3.000 ຄົນເສຍຊີວິດ.

ທ່ານ ນາງ Laurie Garrett, ຊ່ຽວຊານກ່ຽວກັບເຊື້ອພະຍາດ ທັງເປັນເຈົ້າຂອງປື້ມທີ່ມີຊື່ວ່າ: ‘’ Ebola: ເລື່ອງທີ່ລະບາດຂຶ້ນ ’’ ແລະ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ nCoV ໄດ້ປາກົດຂຶ້ນຢູ່ທາງທິດໃຕ້ຂອງຊີກໂລກ ຊຶ່ງລວມມີ Australia, Brazil, Mexico. ທ່ານເປັນຊ່ຽວຊານດ້ານສາທາລະນະສຸກຂອງສະພາການຕ່າງປະເທດຂອງສະຫະລັດອາເມລິກາ (Council on Foreign Relations) ແຕ່ປີ 2004-2017, ປັດຈຸບັນທ່ານເປັນນັກວິເຄາະເອກະລາດ.

‘’ພະຍາດຈະກັບວົນວຽນໄປທົ່ວໂລກ, ຊຶ່ງບໍ່ມີລະດູການເລີຍ ຊຶ່ງເປັນໄລຍະທີ່ດົນພໍສົມຄວນ’’ Garrett ກ່າວ.

ບັນດານັກວິທະຍາສາດມີຄວາມເປັນຫ່ວງເມື່ອເຫັນມີຜູ້ຕິດເຊື້ອຢູ່ໃນຈີນແຜ່ນດິນໃຫ່ຍນັບມື້ນັບຫຼາຍຂຶ້ນ.Garrett  ເວົ້າວ່າ: ພະຍາດໂຄວິດ-19 ໄດ້ອອກຈາກ ອູຮັ່ນ ແລະ ແຜ່ລາມໄປທົ່ວໂລກ. ລະດັບການແຜ່ຂະຫຍາຍທີ່ໄວທີ່ສຸດ ແມ່ນຢູ່ ສ ເກົາຫຼີ, ອີຣານ ແລະ ອີຕາລີ.

ວັນທີ 28 ກຸມພາ ຜ່ານມາ ອົງການອານາໄມໂລກ ຫຼື WHO ໄດ້ກ່າວເຕືອນເຖິງຄວາມອັນຕະລາຍການແຜ່ເຊື້ອຂອງ ໂຄວິດ-19 ໃນລະດັບສູງ ແລະ ເຖິງລະດັບສູງສຸດ ໃນທົ່ໂລກ. ປະລິນຍາເອກ Mike Ryan ຫົວໜ້າໂຄງການສູຂະພາບສຸກເສີນຂອງ WHO ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ລະດັບ ‘’ ສູງສຸດ’’ ແມ່ນລະດັບ ‘’ ຕີລາຄາສູງສຸດກ່ຽວກັບຄວາມອັນຕະລາຍໃນການແຜ່ເຊື້ອ ແລະ ການສົ່ງຜົນກະທົບ’’ ຂອງພະຍາດ.

ຈົນມາເຖິງມື້ນີ້ ສ ເກົາຫຼີ ໄດ້ກາຍເປັນເຮືອນຮັງຂອງການແຜ່ເຊື້ອ ໂຄວິດ-19 ໃຫ່ຍທີສອງຂອງໂລກຫຼັງຈີນແຜ່ນດິນໃຫ່ຍ ຊຶ່ງມີຜູ້ຕິດເຊື້ອທັງໝົດຫຼາຍກ່ວາ 4.800 ຄົນ, ໃນນັ້ນເສຍຊີວິດ 28 ຄົນ. ອີຕາລີໄດ້ກາຍເປັນຮັງ ພະຍາດ ໂຄວິດ-19 ໃຫ່ຍທີ່ສຸດໃນ ຍຸໂຣບ. ມີຜູ້ຕິດເຊື້ອທັງໝົດຫຼາຍກວ່າ 2.000 ຄົນ, ໃນນັ້ນມີ 52 ຄົນເສຍຊີວິດ. ບັນດາທ່ານໝໍໄດ້ຕັກເຕືອນໃຫ້ບັນດາໂຮງໝໍໃນ ອີຕາລີ ໄດ້ເຖິງຂັ້ນຂີດແລ້ວ ແລະ ຈະຕົກຢູ່ໃນສະພາບວິກິດການ ຖ້າຜູ້ຕິດເຊື້ອຫາກຍັງເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງແຮງ. ປັດຈຸບັນພະຍາດ ໂຄວິດ-19 ກຳລັງແຜ່ລະບາດຢ່າງແຮງຢູ່ໃນ ຍຸໂຣບ. ຢູ່ເຢຍລະມັນ ວັນທີ 1 ມີນານີ້ ມີຜູ້ຕິດເຊື້ອ 129 ຄົນ, ເພີ່ມຂຶ້ນເກືອບເທົ່າຕົວ ຖ້າທຽບໃສ່ 66 ຄົນທີ່ຕິດເຊື້ອໄປກ່ອນໜ້ານີ້ແລ້ວ.

ເມື່ອເວົ້າເຖິງສະຖານະການຢູ່ຈີນ, ທ່ານ William Schaffner ສາດສະດາຈານກ່ຽວກັບພະຍາດລະບາດ ຂອງມະຫາວິທະຍາໄລແພດສາດ Vanderbilt, Nashville ຂອງສະຫະລັດອາເມລິກາ ຖ້າຟັງເບິ່ງການຮ່ວມມືຂອງຈີນກັບອົງການອານາໄມໂລກ ເພື່ອທີ່ຈະແຈ້ງຕົວເລກຜູ້ເສຍຊີວິດໃຫ້ມີຄວາມເປັນເອກະພາບກັນ ກໍຄືຜູ້ຕິດເຊື້ອຢູ່ໃນ ສ ເກົາຫຼີ ເວົ້າສະເພາະ ແລະ ຢູ່ໃນ ແຂວງ ຫູເປີ່ຍເວົ້າລວມ. ມາເຖິງວັນທີ 2 ມີນານີ້ ຈີນໄດ້ປະກາດຈຳນວນຜູ້ເສຍຊີວິດທັງໝົດແມ່ນ 2.912 ຄົນ, ໃນນັ້ນມີ 80.026 ຄົນຕິດເຊື້ອ.

‘’ ຂ້ອຍຫວັງວ່າ ບັນດານັກຊ່ຽວຊານຂອງ WHO ຈະສົມທົບກັບຝ່າຍຈີນເພື່ອໃຫ້ມີຕົວເລກທີ່ຊັດເຈນ’’Schaffner ກ່າວ.

ສາດສະດາຈານ John Ioannidis, ວິຊາການດ້ານແພດສາດ ແລະ ສະກັດກັ້ນພະຍາດ ຂອງມະຫາວິທະຍາໄລ Stanford ຂອງສະຫະລັດ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:  ໄວເກີນໄປທີ່ທີ່ຈະຄາດເດົາກ່ຽວກັບ ຂີ້ຮ້າຍທີ່ສຸດ ຂອງພະຍາດ ໂຄວິດ-19. ທ່ານໃຫ້ຮູ້ຕື່ມອີກວ່າ:  ມີຫຼາຍຄົນຕິດເຊື້ອແຕ່ບໍ່ສະແດງອາການ ຊຶ່ງອາດຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຕິດເຊື້ອສູງກວ່າຕົວເລກທີ່ຄາດຄະເນ. ດັ່ງນັ້ນ, ຜູ້ເສຍຊີວິດອາດຈະສູງກວ່າທີ່ຄາດກະ.

ທ່ານ Ioannidis ໃຫ້ຮູ້ວ່າ ຕົວເລກຜູ້ເສຍຊີວິດຈາກພະຍາດ ໂຄວິດ-19 ອາດຈະຕໍ່າກວ່າ 100 ເທົ່າຖ້າທຽບໃສ່ໄຂ້ຫວັດໃນແຕ່ລະປີ. ຢູ່ສະຫະລັດອາເມລິກາ ມາເຖິງວັນທີ 22 ກຸມພາຜ່ານມານີ້ ມີຜູ້ເສຍຊີວິດຈາກພະຍາດໄຂ້ຫວັດ 18.000 ຄົນ ແລະ ມີເຖິງ 32 ລ້ານຄົນຕິດເຊື້ອພະຍາດໄຂ້ຫວັດ. ສູນຄວບຄຸມ ແລະ ປ້ອງກັນພະຍາດຂອງສະຫະລັດອາເມລິກາ (CDC) ໃຫ້ຮູ້ວ່າ ລະດູໄຂ້ຫວັດຢູ່ສະຫະລັດອາເມລິກາ ແມ່ນເລີ່ມຕົ້ນແຕ່ເດືອນ ຕຸລາ 2019.