ຄາຕະກຳ ຈາກສິ່ງແວດລ້ອມເສື່ອມໂຊມ

ໂດຍ: ມຶກບໍ່ແຫ້ງ

ສິ່ງແວດລ້ອມມີຜົນຕໍ່ສຸຂະພາບຂອງພວກເຮົາຢ່າງຫຼວງຫລາຍ, ທົ່ວ ໂລກມີຫລາຍລ້ານຄົນທີ່ ກຳລັງເສຍຊີວິດທຸກປີຍ້ອນຢູ່ທ່າມກາງສິ່ງແວດ ລ້ອມທີ່ເປັນພິດເປັນໄພ.

ສິ່ງແວດລ້ອມບໍ່ດີໝາຍ ເຖິງບັນດາປັດໄຈທາງສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ມີຄວາມ ສ່ຽງຕໍ່ສຸຂະພາບຂອງຄົນເຮົາ ເຊັ່ນ: ມົນລະພິດທາງອາກາດ, ນໍ້າ ແລະດິນ, ສານເຄມີ, ການປ່ຽນແປງຂອງດິນຟ້າອາກາດ ເຊິ່ງບັນດາປັດໄຈເຫລົ່ານີ້ ກໍ່ໃຫ້ເກີດໂລກໄພໄຂ້ເຈັບແກ່ຄົນເຮົາ ຫລາຍກວ່າ 100 ຊະນິດ.

ອົງການອະນາໄມໂລກ (WHO) ລາຍງານໃນປີ 2016 ວ່າ ມີປະຊາກອນປະມານ 12.6 ລ້ານຄົນທີ່ເສຍຊີວິດເນື່ອງຈາກ ການດຳລົງ ຊີວິດ ຫລື ເຮັດວຽກທ່າມກາງສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ເປັນພິດ ໃນປີ 2012, ເພາະສະນັ້ນ ດຣ ມາກາເຣັດ ຈັນ (Dr. Margaret Chan)  ຜູ້ອຳນວຍ ການໃຫຍ່ (2012-2017) ອົງການອະນາໄມໂລກ ຈຶ່ງໄດ້ເຕືອນວ່າ: “ຖ້າບັນດາປະເທດໃນໂລກ ຍັງບໍ່ພະຍາຍາມໃນການປັບປຸງສິ່ງແວດລ້ອມ ບ່ອນທີ່ຜູ້ຄົນອາໄສ ຫລື ເຮັດວຽກໃຫ້ມີຄວາມປອດໄພແລ້ວ, ຫລາຍລ້ານ ຄົນຍັງຈະສືບ ຕໍ່ເຈັບໄຂ້ໄດ້ພະຍາດ ແລະຕາຍຕັ້ງແຕ່ ອາຍຸຍັງ ນ້ອຍໆ”.

ຂົງເຂດທີ່ມີຜູ້ຄົນເສຍຊີວິດຈາກ ປັດໄຈສ່ຽງທາງສິ່ງແວດລ້ອມນີ້ ຫລາຍທີ່ສຸດກໍແມ່ນຢູ່ ອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ເຊິ່ງຮວມເອົາ ສປປລາວຢູ່ດ້ວຍ ແລະເຂດພາກຕາເວັນຕົກຂອງ ມະຫາສະໝຸດ ປາຊີຟິກ ເຊິ່ງ ສະເພາະ ສອງຂົງເຂດ ນີ້ ຮວມເຂົ້າກັນແລ້ວ ກໍຈະມີຜູ້ເສຍຊີວິດເຖິງ 7.3 ລ້ານຄົນໃນປີ 2012. ໃນນັ້ນ ບັນດາປະເທດທີ່ມີ ລາຍໄດ້ຕໍ່າ ຫາປານກາງ ໄດ້ປະສົບເຄາະຮ້າຍຫລາຍທີ່ສຸດ. ພ້ອມນັ້ນ ເດັກນ້ອຍ ແລະຜູ້ເຖົ່າ ແມ່ນຈຳນວນຜູ້ເສຍ ຊີວິດຫລາຍທີ່ສຸດ.

ອົງການອະນາໄມໂລກ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ ການເສຍຊີວິດສ່ວນຫລວງຫລາຍ ແມ່ນເນື່ອງຈາກ ພະຍາດທີ່ບໍ່ຕິດຕໍ່ເຊິ່ງເກີດຈາກປັດໄຈສ່ຽງຂອງສິ່ງແວດ ລ້ອມ ໂດຍສະເພາະມົນລະພິດທາງອາກາດຮວມທັງການສູດດົມ ເອົາຄວັນ ຢາສູບ, ພະຍາດທີ່ບໍ່ຕິດຕໍ່ນີ້ຮວມເອົາພະຍາດຫົວໃຈ, ມະເຮັງ ແລະໂລກ ກ່ຽວກັບ ທາງເດີນຫາຍໃຈຊໍ້າເຮື້ອ ເຊິ່ງບັນດາພະຍາດເຫລົ່າ ນີ້ເປັນສາເຫດ ທີ່ກວມເອົາ 2/3 ຂອງຜູ້ເສຍຊີວິດທັງໝົດ. ນອກນັ້ນ, ການເສຍຊີວິດ ຈາກການຕິດເຊື້ອ ພະຍາດ ເຊັ່ນ: ພະຍາດຖອກທ້ອງ ແລະພະຍາດໄຂ້ຍຸງ ເຊິ່ງກ່ຽວຂ້ອງກັບນໍ້າທີ່ບໍ່ສະອາດ, ຂາດສຸຂະອະນາໄມ ແລະຂາດການ ຈັດການທີ່ດີຕໍ່ກັບສິ່ງເສດເຫລືອຕ່າງໆ.

ເມື່ອເປັນເຊັ່ນນັ້ນ ມັນຈຶ່ງເປັນເລື່ອງຈຳເປັນທີ່ເຮົາຈະຕ້ອງລົງທຶນ ໃສ່ຍຸດທະສາດ ເພື່ອການຫລຸດຜ່ອນ ບັນດາປັດໄຈສ່ຽງຕ່າງໆຂອງສິ່ງ ແວດລ້ອມ ໃນຕົວເມືອງ, ບ່ອນເຮັດວຽກ ແລະ ທີ່ຢູ່ອາໄສ. ອົງການອະນາ ໄມໂລກ ໃຫ້ການແນະນຳວ່າ ການ ເຂົ້າເຖິງນໍ້າສະອາດ ແລະສຸຂະພິບານ ແມ່ນເປັນສິ່ງສຳຄັນ ຄຽງຄູ່ກັບການນອນໃນມຸ້ງຍ້ອມຢາ ເພື່ອປ້ອງກັນ ພະຍາດໄຂ້ຍຸງ. ນອກນັ້ນ, ການແຕ່ງຢູ່ຄົວກິນ ຂອງຄົວເຮືອນ ກໍຕ້ອງນຳໃຊ້ວິທີທີ່ສະອາດ ໂດຍສາມາດຫລຸດຜ່ອນ ຄວັນ, ຄວາມຮ້ອນ ແລະແສງ ທີ່ເປັນສາເຫດຕົ້ນຕໍຂອງ ການຕິດເຊື້ອພະຍາດທາງເດີນຫາຍໃຈ, ພະຍາດຫົວໃຈ, ຊ່ວຍກັນຊຸກຍູ້ສົ່ງເສີມ ການລ້າງມືໃຫ້ສະອາດ ຢ່າງສະໝໍ່າສະເໝີ ເພື່ອຫລຸດຜ່ອນພະຍາດ ຖອກທ້ອງ.

ສະເພາະໃນລາວເຮົາ, ປະຊາກອນສ່ວນໃຫຍ່ ຍັງນຳໃຊ້ຟືນ, ຖ່ານເປັນພະລັງງານຕົ້ນຕໍໃນການ ແຕ່ງຢູ່ຄົວກິນຂອງຄົວ ເຮືອນ ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ມີຄວັນ ທີ່ເຮົາສືບດົມເອົາທຸກມື້, ບາງຂົງເຂດ ປະຊາຊົນເຮົາ ດັງໄຟ ດ້ວຍຟືນ ຢູ່ກ້ອງເຮືອນ ໂດຍບໍ່ມີບ່ອນລະບາຍຄວັນ ເລີຍເຮັດໃຫ້ຜູ້ຄົນຕ້ອງສືບເອົາໂດຍກົງ ເຊິ່ງອາດເປັນສາເຫດໜຶ່ງຂອງ ພະຍາດ ທີ່ພວກເຮົາຄວນຊອກຫາທາງແກ້ໄຂໂດຍໄວ, ນອກນັ້ນການກຳ ຈັດ ສິ່ງເສດເຫລືອຕ່າງໆ ຕັ້ງແຕ່ລະດັບຄົວເຮືອນ, ຕົວເມືອງ ຮວມທັງ ຫ້ວຍຮ່ອງຄອງນໍ້າຕ່າງໆ ກໍເຫັນວ່າຄວນໄດ້ຮັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຢ່າງ ເຄັ່ງຄັດ ແລະເປັນລະບົບໃຫ້ດີກວ່າເກົ່າ ເພື່ອຮັບປະກັນຄວາມສະອາດຂອງ ສິ່ງແວດລ້ອມ ພ້ອມທັງປ້ອງກັນພະຍາດ ແລະ ໄພອັນຕະລາຍຕ່າງໆຕໍ່ ພວກເຮົາ.