ເລີ່ມວິ່ງເຕັ້ນແລ້ວ
ໂດຍ: ລູກເມືອງພວນ
ເລື່ອງເລີ່ມ “ວິ່ງເຕັ້ນແລ້ວ” ທີ່ຜູ້ຂຽນຈະເອົາມາເລົ່າສູ່ຟັງນີ້, ແມ່ນເລື່ອງລາວທີ່ໄດ້ມາຈາກພຶດຕິກຳຕົວຈິງທີ່ຜູ້ຂຽນພົບເຫັນມາຫຼາຍປີ, ຫຼາຍຊຸດ, ຫຼາຍສະໄໝແລ້ວ. ເມື່ອໃດໃກ້ຈະຮອດກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຂອງພັກແຕ່ລະຂັ້ນ(ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ 3 ຂັ້ນ: ຂັ້ນເມືອງ, ຂັ້ນແຂວງ, ຂັ້ນສູນກາງ), ເຊິ່ງປີ 2019 ນີ້ ເລີ່ມດໍາເນີນກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຂັ້ນເມືອງທົ່ວປະເທດແລ້ວ(ຄົບຮອບ 5 ປີ ສະໄໝຂອງຕົນ), ປີ 2020 ເປັນກອງປະຊຸມໃຫຍ່ພັກຂັ້ນແຂວງຄົບຮອບ 5 ປີຂອງຕົນ ແລະ ປີ 2021 ເປັນກອງປະຊຸມໃຫ່ຍຂອງພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ ຫຼື ກອງປະຊຸມຜູ້ແທນທົ່ວປະເທດຄົບ ຮອບ 5 ປີ ສະໄໝທີ X. ເມື່ອ ຄົບຮອບ 5 ປີໃດ, ຄະນະພັກແຕ່ລະຂັ້ນຕ້ອງຈັດຕັ້ງກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຂັ້ນຂອງຕົນຂຶ້ນຕາມກົດລະບຽບຂອງພັກເພື່ອເລືອກຕັ້ງເອົາຄະນະພັກຊຸດໃໝ່ຂັ້ນຂອງຕົນ.
ຕາມທີ່ຜູ້ຂຽນຮູ້, ເຫັນຜ່ານມາກໍຄື: ເມື່ອໃກ້ຈະຮອດກອງປະຊຸມໃຫ່ຍ 3 ຂັ້ນເກີດຂຶ້ນເມື່ອໃດ, ພະນັກງານລັດຈຳນວນໜຶ່ງ (ຜູ້ທີ່ຢາກເປັນຄະນະພັກ) ກໍເລີ່ມມີການ “ວິ່ງເຕັ້ນ” ຫາຜູ້ໃຫຍ່ໄມ້ສູງທີ່ມີຮົ່ມເງົາ, ມີອຳນາດໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອເພື່ອໃຫ້ໄດ້ເຂົ້າຢູ່ໃນຄະນະພັກຊຸດໃໝ່, ໂດຍສະເພາະແມ່ນຢູ່ຂັ້ນເມືອງ, ຂັ້ນແຂວງ ແລະ ຂັ້ນສູນກາງດ້ວຍວິທີການຕ່າງໆ ເຊັ່ນ: ໄປຢື້ຢາມຖາມຂ່າວຜູ້ໃຫຍ່ທີ່ມີອຳນາດ, ມີຂອງຕ້ອນຂອງຝາກໃຫ້ກັນ(ຂອງຕ້ອນຂອງຝາກນັ້ນກໍມີລະດັບແຕກຕ່າງກັນ: ອາດຈະເປັນເງິນ ຫຼື ເປັນວັດຖຸສິ່ງຂອງ ຫຼື ອາດຈະສ້າງກິດຈະການອັນໃດອັນໜຶ່ງໃຫ້ຄອບຄົວເພິ່ນ…).
ສ່ວນຄະນະພັກຊຸດເກົ່າ, ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ຢູ່ໃນຄະນະພັກຊຸດໃໝ່ຕໍ່ໄປກໍເລີ່ມມີການ “ວິ່ງເຕັ້ນ” ເຊັ່ນດຽວກັນ, ດ້ວຍຍຸດທະສາດຈອບອອຍເອົາຫົວຄະແນນໃຫ້ຕົນເອງດ້ວຍຮູບການຕ່າງໆເຊັ່ນ: ຕັດເຄື່ອງນຸ່ງໃຫ້ບັນດາເລຂາໜ່ວຍພັກຮາກຖານຂອງຕົນ, ອ້າງວ່າເພື່ອນຸ່ງເຂົ້າ ຮ່ວມກອງປະຊຸມໃຫຍ່, ເພີ່ມທະວີລົງຮາກຖານເພື່ອເປັນການຫາສຽງໄວ້ໃຫ້ຕົນເອງ, ຊື້ລົດໃຫ້ກັນ ຫຼື ປ່ຽນເອົາລົດໃໝ່ໃຫ້ກັນ ໃນຂໍ້ອ້າງຕ່າງໆນານາທີ່ແຕກຕ່າງກັນ, ຈະຊ່ວຍເຫຼືອອັນນັ້ນ, ຈະຊ່ວຍເຫຼືອອັນນີ້ໃຫ້ແກ່ໜ່ວຍພັກຮາກຖານ, ໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາຕໍ່ປະຊາຊົນວ່າຈະເຮັດອັນນັ້ນໃຫ້, ຈະສ້າງອັນນີ້ໃຫ້, ອື່ນໆ ແລະ ອື່ນໆ. ທັງໝົດນັ້ນລ້ວນແຕ່ແມ່ນຮູບການ “ວິ່ງເຕັ້ນ” ຫາຄະແນນສຽງ ຫຼື ຫາການຊ່ວຍເຫຼືອໃຫ້ແກ່ຕົນທັງນັ້ນ.
ເມື່ຶອທາບທາມຢັ່ງຫາງສຽງທົ່ວໄປສຳເລັດແລ້ວ, ຄະນະປະຈຳພັກແຕ່ລະຂັ້ນກໍ່ປະຊຸມກັນເພື່ອຂັດຈ້ອນເອົາເປົ້າໝາຍໃຫ້ໄດ້ຕາມຕົວເລກທີ່ຂັ້ນເທິງຖັດຕົນກຳນົດໃຫ້ເພື່ອເຂົ້າຮັບສະໝັກເລືອກຕັ້ງຢູ່ໃນກອງປະຊຸມໃຫຍ່. ການຄັດເລືອກເອົາບຸກຄະລາກອນຢູ່ຂັ້ນຄະນະປະຈຳນີ້ແຫຼະທີ່ມັກມີບັນຫາຫຼາຍ(ເພາະເປັນຂັ້ນຕັດສິນສຸດທ້າຍວ່າຜູ້ໃດຈະມີລາຍຊື່ ຫຼື ບໍ່ມີລາຍຊື່ເຂົ້າໄປປ່ອນບັດຄັດເລືອກຢູ່ໃນກອງປະຊຸມໃຫຍ່), ເປັນຕົ້ນແມ່ນເລືອກເອົາຄົນເຈົ້າ, ຄົນຂ້ອຍ, ພັກພວກໃຜພັກພວກມັນ ແລະ ກໍບໍ່ສາມາດປະຕິເສດໄດ້ການຊື້ກັນ. ຜູ້ທີ່ໄດ້ຄະແນນສູງຜ່ານການທາບທາມທົ່ວໄປນັ້ນ ເຖິງແມ່ນຈະເປັນຄົນດີ, ຄົນເກັ່ງໄດ້ຄະແນນສູງປານໃດກໍຕາມບໍ່ມີທາງທີ່ຈະຖືກເຂົ້າຢູ່ໃນເປົ້າໝາຍຮັບສະໝັກເລືອກຕັ້ງເພາະຄົນຄົນນັ້ນບໍ່ມີ “ເສັ້ນໃຫຍ່” ຫຼື ບໍ່ແມ່ນ “ພັກພວກຂອງໃຜ”. ຖ້າເປັນຍາດຕິພີ່ນ້ອງ, ລູກຫຼານ, ພັກພວກຂອງຜູ້ມີອຳນາດ, ເຖິງແມ່ນຈະໄດ້ຄະແນນຕໍ່າປານໃດກໍຈະໄດ້ເຂົ້າໄປຢູ່ໃນເປົ້າໝາຍຮັບສະໝັກເລືອກຕັ້ງຢ່າງສະບາຍສະບາຍ.
ເມື່ອກອງປະຊຸມໃຫຍ່ປ່ອນບັດເລືອກຕັ້ງສຳເລັດແລ້ວ, ຖ້າຄົນຂອງ “ເພິ່ນ” ເຖິງແມ່ນຄະແນນບໍ່ເຖິງ ຫຼື ຕົກ, ກອງປະຊຸມຄັ້ງປະຖົມມະລືກກໍຈະພິຈາລະນາໃຫ້ໄດ້. ຫຼື ບາງ ເທື່ອເພິ່ນກໍອາດຈະບໍ່ເປີດເຜີຍຄະແນນເລີຍ. ບາດປະກາດຄະແນນອອກມາຜູ້ບໍ່ສົມຈະໄດ້ຊໍ້າພັດໄດ້, ຜູ້ທີ່ສົມຊິໄດ້ຊໍ້າພັດບໍ່ໄດ້. ອັນນີ້ແມ່ນເວົ້າຄວາມຈິງທີ່ຜູ້ຂຽນເຄີຍເຫັນມາ. ຖ້າບໍ່ເຊື່ອກໍໃຫ້ລົງຕິດຕາມ ແລະ ສືບຮູ້ເບິ່ງກໍຈະເຫັນໂລດ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນໄລຍະມີກອງປະ ຊຸມໃຫຍ່ນີ້ແຫຼະ.
ຍ້ອນບັນຫາດັ່ງກ່າວນີ້, ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ການສັນຫາຄະນະພັກທີ່ຈະເອົາເຂົ້າມາຊີ້ນຳນຳພາວຽກງານຢູ່ແຕ່ລະຂັ້ນນັ້ນ ຈຳນວນໜຶ່ງແມ່ນບໍ່ມີຄຸນະພາບ, ບໍ່ໄດ້ຕາມເງື່ອນໄຂ, ມາດຖານວາງໄວ້. ເຂົ້າມາເພື່ອຫາຜົນປະໂຫຍດສ່ວນຕົວຄອບຄົວ. ບໍ່ແມ່ນເຂົ້າມາເພື່ອຮັບໃຊ້ຊາດຮັບໃຊ້ປະຊາຊົນຢ່າງແທ້ຈິງ. ./
