21 ມີນາ ບັ້ນຮົບທ່າແຂກແລກດ້ວຍເລືອດ ແລະ ນ້ຳຕາ
ໂດຍ: ທິດກ່ຳ
ວັນທີ 21 ມີນາຫາ ກໍ ຜ່ານພົ້ນໄປພຽງ 4-5 ວັນ, ແຕ່ກິ່ນອາຍ ແລະ ຄວາມຈົດ ຈຳຂອງຊາວລາວ, ໂດຍສະເພາະຊາວເມືອງທ່າແຂກ ແຂວງຄໍາມ່ວນຍັງຈົດຈຳ ແລະ ຈາລຶກໄວ້ຢ່າງບໍ່ມີວັນລືມ.
ດັ່ງພວກເຮົາໄດ້ຮັບຮູ້ ແລະ ໄດ້ອ່ານປຶ້ມປະຫວັດ ສາດ ຫລື ຕິດຕາມແຫລ່ງ ຂໍ້ມູນຂ່າວສານກ່ຽວກັບບັ້ນ ຮົບຕີຕ້ານຝຣັ່ງຢູ່ເມືອງທ່າ ແຂກ ທີ່ບັນຊາໂດຍກົງຈາກ ສະເດັດເຈົ້າ ສຸພານຸວົງ ຖືວ່າ ເປັນບັ້ນຮົບໜຶ່ງທີ່ດຸເດືອດ, ໜັກໜ່ວງ, ຂ້ຽວຂາດ ແລະ ສຸດໂຫດຫ້ຽມໃນປະຫວັດສາດແຫ່ງການຕໍ່ສູ້ຂອງຂະ ບວນການແນວລາວອິດສະຫລະ. ນອກນັ້ນ, ບັ້ນຮົບຕີ ຕ້ານຝຣັ່ງຢູ່ເມືອງທ່າແຂກຍັງໄດ້ເຫັນຄວາມໂຫດຮ້າຍປ່າ ເຖື່ອນຂອງທະຫານຈັກກະ ພັດຝຣັ່ງທີ່ໄດ້ສັງຫານໂຫດ ຊາວເມືອງທ່າແຂກບໍ່ຈັກວ່າ ເດັກນ້ອຍ, ຜູ້ໃຫຍ່, ຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ຕາຍເດຍລະດາດຍ້ອນ ຖືກປືນ, ຖືກລະເບີດຊະນິດ ຕ່າງໆ ຍິງກວາດໃສ່ຝູງຄົນ ຢູ່ກາງຕົວເມືອງ ເມື່ອຈັບໄດ້ ທັງເປັນພວກເຂົາກໍໂຍນຖິ້ມ ລົງນ້ຳສ້າງຢ່າງໜ້າ ສັງເວດ ນັ້ນຄືເລື່ອງ ຈິງມັນບໍ່ແມ່ນ ນິຍາຍ ແລະ ເສກສັນປັ້ນ ແຕ່ງ. ປັດຈຸບັນ, ພາບດັ່ງກ່າວ ຍັງມາຫລອກຫລອນສະ ຫຍອງຂວັນຝັງແໜ້ນຄຽດ ແຄ້ນໄວ້ກັບຊາວເມືອງທ່າ ແຂກຢູ່ຕະຫລອດການ.
ເລີ່ມແຕ່ເວລາ 6:00 ໂມງເຊົ້າຂອງວັນທີ 21 ມີນາ 1946 ທະຫານຝຣັ່ງໄດ້ບຸກ ໂຈມຕີເຂົ້າເມືອງທ່າແຂກ, ພວກເຂົາມີກຳລັງທີ່ຫລາຍ ກວ່າ, ມີທັງລົດຫຸ້ມເກາະ, ມີ ທັງຍົນເຕ 28, ຍົນສະປີດຟາຍ ເຂົ້າບຸກໂຈມຕີຢ່າງຂະໜາດ ໃຫຍ່ໂດຍຫວັງຈະຢຶດເອົາ ເມືອງທ່າແຂກໄດ້ງ່າຍດາຍ ຝ່າຍກຳລັງປະຕິວັດທະຫານແນວລາວອິດສະຫລະທີ່ພວມຈັ້ງທ່າໄດ້ປະທະຕໍ່ສູ້ກັນຢ່າງດຸເດືອດ ແລະ ເອົາເປັນເອົາຕາຍ, ການຕໍ່ສູ້ກັນຕັ້ງແຕ່ 6:00 ໂມງເຊົ້າຈົນຮອດ 12:00 ໂມງທ່ຽງໄດ້ມີຄົນເຈັບຄົນຕາຍບໍ່ຈັກວ່າ ທະ ຫານຝຣັ່ງ, ທະຫານລາວອິດສະຫລະ ແລະ ປະຊາຊົນ ໄດ້ສັງເວີຍຊີວິດໃນສະໜາມຮົບຢ່າງຫລວງຫລາຍພາຍມາກ.
ອັນສາເຫດທີ່ເປັນແນວ ນັ້ນ,ກໍຍ້ອນວ່າພວກທະ ຫານຝຣັ່ງຖືວ່າ ປະຊາຊົນ ເມືອງທ່າແຂກເປັນໃຈແນວ ລາວອິດສະຫລະ ແລະ ບຸກ ຕິເອົາຍາກກວ່າໝູ່ຖ້າທຽບ ໃສ່ບ່ອນອື່ນໆ ນັບແຕ່ສະ ຫວັນນະເຂດເປັນຕົ້ນມາ, ຍ້ອນແນວນັ້ນ, ພວກເຂົາຈຶ່ງເຂັ່ນຂ້າ ແລະ ປາບປາມໃຫ້ລຽບ.
ເມື່ອຕັ້ງໂຈດກັນວ່າເປັນຫຍັງຈຶ່ງເກີດບັ້ນຮົບນີ້ຂຶ້ນ? ຍ້ອນວ່າໃນປີ 1945 ຍີປຸ່ນ ໄດ້ເຂົ້າມາຢຶດເອົາລາວເປັນຫົວເມືອງຂຶ້ນ ແຕ່ບໍ່ພໍເຖິງ ປີພວກເຂົາກໍເສຍໄຊໃຫ້ສົງຄາມໂລກຄັ້ງທີສອງ, ຕໍ່ມາພວກຝຣັ່ງກໍສວຍໂອກາດ ເຂົ້າມາຢືດເອົາລາວເປັນຄັ້ງ ທີສອງໂດຍເລີ່ມຕົ້ນເຂົ້າ ບຸກຕີຢືດແຕ່ທາງສະຫວັນນະເຂດໄດ້ແລ້ວ ກໍມາບຸກຕີຢືດເອົາຕົວເມືອງທ່າແຂກ.
ການສູ້ຮົບກັນໄດ້ເປັນໄປ ຢ່າງດຸເດືອນຂ້ຽວຂາດຍ້ອນ ທະຫານຝຣັ່ງມີກຳລັງຫລາຍກວ່າ, ມີທັງລົດຫຸ້ມເກາະ, ມີຍົນເຕ 28 ຍົນສະປີດຟາຍ, ທະຫານລາວອິດສະຫລະ ມີແຕ່ປືນກັບໃຈນັກສູ້ ເຫັນ ວ່າຈະສູ້ບໍ່ໄຫວເພື່ອຮັກສາກຳລັງໄວ້ທັງຮັກສາປະຊາ ຊົນບໍ່ໃຫ້ລົ້ມຕາຍຫລາຍ ໄດ້ຖອຍທັບແຍກວົງເຂົ້າປ່າ. ສ່ວນປະທານ ສຸພານຸວົງ ໄດ້ເອົາຕົວຫລົບຫລີກໜີຝຣັ່ງ ຂ້າມແມ່ນໍ້າຂອງໄປນະຄອນພະນົມ, ໃນຂະນະຂີ່ເຮືອຂ້າມ ຂອງມີຍົນສະປີດຟາຍສຸມ ຍິງໃສ່ມີທະຫານຕິດຕາມ 5 ຄົນໄດ້ເອົາຕົວບັງກະສູນ ເພື່ອ ປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ສະເດັດເສຍຊີວິດ, ແຕ່ເຖິງປານນັ້ນ ລູກ ປືນໄດ້ຊອດຈາກທະຫານ ທີ່ຕິດຕາມໄປຕຳເອົາດູກຂ້າງຂອງເພິ່ນຫັກໄປສາມຊີກ.
ສ່ວນທະຫານໄດ້ເສຍ ສະຫລະຊີວິດ. ນີ້ລະຄືຍອດ ນ້ຳໃຈຂອງເລືອດນັກສູ້ທະ ຫານລາວອິດສະຫລະ. ສ່ວນ ທະຫານຝຣັ່ງກໍສາມາດ ຢຶດເມືອງທ່າແຂກໄດ້, ຈາກ ນັ້ນກໍລາມຂຶ້ນມາຢຶດວຽງ ຈັນ ແລະ ສາມາດຢືດໄດ້ໃນ ທົ່ວປະເທດ. ນີ້ລະຄືທີ່ມາ ຂອງບັ້ນຮົບ 21 ມີນາ 1946 ຢູ່ທີ່ເມືອງທ່າແຂກ.
