ຊ້າງ ແລະ ສັງຄົມລາວ
ໂດຍ: ຄຳພຸດ ເທບພະນົມ
ປະເທດລາວເປັນປະເທດທີ່ມີຄວາມອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ, ຊີວະນານາພັນໜຶ່ງ ໃນນັ້ນ ສັດສາວາສິ່ງຕ່າງໆ ແລະ ໜຶ່ງໃນນັ້ນ“ຊ້າງ” ກໍແມ່ນສັດທີ່ຕິດພັນກັບການດຳ ລົງຊີວິດຂອງຄົນລາວເຮົາມາຢ່າງຍາວນານ ແລະ ມີຄວາມໝາຍຄວາມສຳຄັນຕໍ່ຄົນລາວເຮົາບໍ່ໜ້ອຍເຊັ່ນ:
ຄວາມໝາຍທາງ ປະຫວັດສາດ: ຊ້າງເປັນສັດຄູ່ປາລະມີຂອງເຈົ້າຊີວິດໂດຍສະເພາະຊ້າງເຜືອກເພາະເຊື່ອວ່າ ເປັນສັດທີ່ນຳຄວາມ ອຸດົມສົມບູນມາໃຫ້ປະເທດຊາດ ແລະ ນຳໃຊ້ເຂົ້າໃນເສິກສົງຄາມເອີ້ນວ່າ: “ຊ້າງເສິກ” ເປັນພາຫະນະຮັບ ໃຊ້ເຂົ້າໃນວຽກງານຕ່າງໆ ເຊັ່ນ: ສະໄໝຂຸນເຈືອງໃຊ້ ຊ້າງເປັນພາຫະນະຕໍ່ສູ້ກັບຂຸນລໍ, ສະໄໝເຈົ້າຟ້າງຸ່ມໄດ້ ຮັບສາຍານາມວ່າ “ອານາຈັກລາວລ້ານຊ້າງ” ເຊິ່ງໝາຍ ເຖິງເຂດແດນທີ່ມີຊ້າງເປັນຈຳນວນຫລວງ ຫລາຍ ແລະ ສະ ໄໝເຈົ້າໄຊຍະເຊດຖາທິລາດຕັ້ງເປັນ ຊື່ຂອງນະຄອນຫຼວງວ່າ: “ວຽງຈັນ ສີສັດຕະນາຄະນະຫຸດ” ແລະ ອື່ນໆອີກ.
ຄວາມໝາຍທາງວັດ ທະນະທຳ: ຊ້າງເປັນສັດຄໍ້າຄູນ ແລະ ຄູ່ປາລະມີຂອງ ຊາດລາວ ແລະ ໄດ້ມີປະເພ ນີຕ່າງໆກ່ຽວກັບຊ້າງເຊັ່ນ: ປະເພນີສູ່ຂວັນຊ້າງ, ບຸນຊ້າງ, ປະເພນີການເລືອກລັກສະນະຊ້າງມຸງຄຸນ, ປະເພນີການຄ້ອງຊ້າງ, ເຝິກ ຊ້າງ ແລະ ໃນທາງການຢາພື້ນເມືອງເພິ່ນໃຊ້ໜັງ, ກະດູກ ແລະ ແຂ້ວເປັນຢາອີກດ້ວຍ.
ຄວາມເຊື່ອຕ່າງໆ ກ່ຽວກັບຊ້າງ: ຄົນລາວເຊື່ອວ່າ ຊ້າງເປັນສັດທີ່ມີພະລັງມະຫາສານ ແລະ ມີວິນຍານຄື ກັບຄົນ ຈຶ່ງເຊື່ອວ່າຖ້າຫາກ ຊ້າງຕາຍແມ່ນຕ້ອງໄດ້ເຮັດ ພິທີສົ່ງສະການຄືກັບຄົນ, ຖ້າບໍ່ດັ່ງນັ້ນຜີຊ້າງກໍຈະຕາມມາຫລອອກຫລອນ. ງາ ແລະ ໜາຍ (ງາຊ້າງ ແມ່) ຖືວ່າ ເປັນເຄື່ອງຂອງ ມຸງຄຸນ ໃຫ້ໂຊກລາບຄົນຈຶ່ງນິຍົມເອົາໄປຄວັດເປັນພະ, ເຮັດເປັນດ້າມມີດ. ໃນຕຳລາຄວາມຝັນ ເຊື່ອວ່າຖ້າຝັນເຫັນ ຊ້າງຈະໄດ້ເປັນໃຫຍ່ເປັນໂຕ ມີໂຊກລາບ ແລະ ໃນທາງ ໂຫລາສາດ ດາວເໜືອ ມີຊື່ວ່າ ດາວຊ້າງ, ຕຳລາຫາລືກ ຍາມ ຕາມວັນ ເອີ້ນວ່າ: “ໂຄງຊ້າງແກ້ວ” ແລະ ອື່ນໆ.
ຄະຕິສອນໃຈ: ເບິ່ງຊ້າງ ໃຫ້ເບິ່ງຫາງ ເບິ່ງນາງໃຫ້ ເບິ່ງແມ່, ເຫັນຊ້າງຂີ້ ຢ່າຂີ້ ຕາມຊ້າງ, ຊ້າງເຂົ້ານາອາດ ຍາເຂົ້າບ້ານ, ຕີນຊ້າງຢຽບ ປາກນົກ ແລະອື່ນໆ.
ດ້ວຍເຫດຜົນທີ່ກ່າວມາ ທັງໝົດນີ້ເອງບັນພະບູລຸດ ລາວຈຶ່ງຕ້ອງໄດ້ປົກປັກຮັກສາ ແລະ ຊ່ວຍກັນອະນຸລັກຊ້າງ ໃນຖານະສັດທີ່ເປັນມູນມໍລະດົກເຄີຍມີບຸນຄຸນຕໍ່ ປະເທດຊາດ ແລະ ເປັນສັດທີ່ຫາຍາກໃກ້ຈະສູນພັນອີກດ້ວຍ./.
