ຈີນ-ຫວຽດນາມ ກັບມາດຕະການຕ້ານການທໍລະມານສັດ

# ວິເສດ ສະແຫວງສຶກສາ

ເມື່ອສັງຄົມມະນຸດ ຈະ ເລີນສີວິໄລຂຶ້ນ, ຄຸນທຳ ແລະ ສິນທຳ ປະຈຳໃຈກໍໄດ້ຮັບ ການພັດທະນາສົມຄູ່ກັນເປັນ ເງົາຕາມຕົວ.
ຄຸນທຳດັ່ງກ່າວໄດ້ແປ ຮູບເປັນລະບຽບກົດໝາຍກໍ ຄືຂໍ້ບັງຄັບໃຫ້ຄົນເຮົາຢູ່ໃນ ຂອບການປະພືດທີ່ດີຕໍ່ກັນ ແລະ ຈາກຄົນກໍເຈືອຈານ ກວມເອົາການປະພືດທີ່ຄົນ ເຮົາຄວນປະຕິບັດຕໍ່ສັດເດຍ ລະສານ.

+ ພາສີດ່ານສາກົນຂົວມິດຕະພາບ 1 ຢຶດສັດຫວງຫ້າມໄດ້ຫລາຍຊະນິດ

+ ໄຊຍະບູລີ ເອົາໃຈໃສ່ຄຸ້ມຄອງຊ້າງໃນປ່າສະຫງວນນ້ຳປຸຍ

ເວົ້າໃຫ້ສັ້ນເຂົ້າ ກໍຄືຈາກ ຄວາມສຳນຶກກ່ຽວກັບສິດທິ ມະນຸດ ກໍລາມໄປຮອດສິດທິ ຂອງສັດທີ່ສັງຄົມໃຫ້ຄວາມ ສົນໃຈເຖິງຂັ້ນມີຂໍ້ຫ້າມມີ ກົດໝາຍລົງໂທດຜູ້ລະເມີດ ສິດທິຂອງສັດດ້ວຍຫລາຍ ຮູບການເຊັ່ນການທໍລະມານ ຫລື ຂ້າສັດດ້ວຍວິທີການອັນ ໂຫດຮ້າຍ.

ນີ້ຄືອຳລຳພະບົດຂອງ ເລື່ອງທີ່ຜູ້ຂຽນສັງລວມມາ ສະເໜີກ່ຽວກັບການອະນຸ ລັກ, ການປົກປ້ອງສິດທິ ຂອງ ສັດທີ່ມີຕົວຢ່າງຈາກບາງ ປະເທດ ເຊ່ັນ ຢູ່ ສປ ຈີນ ເຊິ່ງ ມີຂ່າວອອກມາເມື່ອສອງປີ ກ່ອນໜ້ານີ້ ວ່າທາງການ ຂອງປະເທດນີ້ໄດ້ສັ່ງຫ້າມ ອຸດສະຫະກຳລ້ຽງໝີ ເພື່ອ ດູດເອົາບີມາເຮັດຢາປິ່ນປົວ ເພາະເຫັນວ່າເປັນການທໍລະມານສັດເກີນໄປ.

ແຮງຊຸກຍູ້ໃຫ້ຢຸດ ຕິການ ລ້ຽງໝີເພື່ອດູດເອົາບີນີ້ມາ ຈາກມູນນິທິຄົນຮັກສັດປະ ຈຳນະຄອນຫລວງປັກກິ່ງ ທີ່ ໄດ້ເຮັດການສຳຫລວດຄຳ ເຫັນຂອງປະຊາຊົນກ່ຽວກັບ ອຸດສະຫະກຳລ້ຽງໝີເພື່ອ ດູດເອົາບີ.

ການສຳຫລວດໄດ້ຢັ້ງ ຢືນ 83,9% ຂອງຜູ້ຖືກສຳ ພາດຈຳນວນ 1,800 ຄົນ ເຫັນດີໃຫ້ຢຸດຕິອຸດສະຫະກຳທີ່ແສນໂຫດຮ້າຍນີ້.
ຫລາຍກວ່າ 70% ຂອງ ຈຳນວນຜູ້ຖືກສຳພາດນີ້ ບອກວ່າ ພວກຕົນບໍ່ເຄີຍໃຊ້ ແລະ ບໍ່ເຄີຍຊື້ຜະລິດຕະພັນ ຈາກບີໝີເລີຍ ແລະ ປະຕິ ຍານວ່າ ຈະບໍ່ພົວພັນກັບຜະ ລິດຕະພັນນີ້ຢ່າງເດັດຂາດ ໃນອະນາຄົດ.

ກະແສຕໍ່ຕ້ານການດູດ ເອົາບີໝີມາປຸງແຕ່ງຢາປິ່ນ ປົວນີ້ເລີ່ມໂດ່ງດັ່ງຂຶ້ນແຮງ ເມື່ອບໍລິສັດການຢາຟູຈຽນ ກິເຊິນຕັງມີແຜນດູດເອົາບີ ໝີມາປະກອບເປັນຢາພື້ນ ເມືອງຈີນໃນປີ 2012.

ເມື່ອມີການຕໍ່ຕ້ານຄື ແນວນີ້, ທາງບໍລິສັດຜະລິດ ຢາຟູຈຽນ ກໍບອກວ່າ ຈະ ເປີດຟາມລ້ຽງໝີ ໃຫ້ຄົນເຂົ້າ ໄປເບິ່ງສະພາບການລ້ຽງໝີ ຕົວຈິງວ່າ ບໍ່ໄດ້ທໍລະມານ ສັດ, ແຕ່ຜູ້ຄັດຄ້ານບໍ່ເຊື່ອ, ຢ້ານວ່າ ຈະເປັນການຈັດ ສາກສະແດງແກ້ໜ້າຕົບ ຕາບໍ່ໃຫ້ຜູ້ເຂົ້າຊົມຮູ້ກ່ຽວກັບ ສະພາບການເປັນ ຢູ່ຕົວຈິງ ຂອງຝູງໝີ.

ຢູ່ຫວຽດນາມ, ການ ດູດເອົາບີໝີມາປະກອບເປັນ ຢາປິ່ນປົວສາລະພັດພະຍາດ ນັ້ນ ໄດ້ກຳນົດໃຫ້ເປັນການ ກະທຳທີ່ຜິດກົດໝາຍແຕ່ ປີ 2005 ພຸ້ນແຕ່ການ ລ້ຽງ ແລະ ກັກຂັງໝີໄວ້ເພື່ອ ດູດເອົາບີນັ້ນພັດຍັງສືບຕໍ່ ແຜ່ລາມມາອີກເປັນເວລາ ຫລາຍປີ.

ສຸດທ້າຍກໍມີຂ່າວກ່ຽວ ກັບການສຳຫລວດຕົວຈິງ ເມື່ອສາມປີກ່ອນໜ້ານີ້ທີ່ຊີ້ ບອກວ່າ ໃນ 10 ປີ ຜ່ານມາ ຈຳນວນໝີທີ່ລ້ຽງໄວ້ຕາມ ຟາມຕ່າງໆ ນັ້ນຫລຸດລົງຢ່າງວ່ອງໄວເນື່ອງຈາກວ່າ ໄດ້ ມີການຄວບຄຸມດ້ວຍລະບົບ ກົດໝາຍກໍຄືການປຸກລະ ດົມຄວາມຕື່ນຕົວໃນທົ່ວສັງ ຄົມກ່ຽວກັບຜົນຮ້າຍ, ຂອງ ການລ້ຽງໝີເພື່ອດູດເອົາ ບີມາປຸງເປັນຢາ.

ສະຖິຕິໃນທ້າຍປີ 2014 ຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າ ຈຳນວນໝີ ທີ່ລ້ຽງໄວ້ຕາມຟາມຕ່າງໆ ນັ້ນມີ 1,245 ໂຕ ທຽບກັບ 4,349 ໂຕໃນປີ 2005.
ໃນລະຫວ່າງປີ 2009 ຫາ ປີ 2014 ອັດຕາການ ບໍລິໂພກບີໝີ ໃນຫວຽດ ນາມໄດ້ຫລຸດລົງປະມານ 61% ທາງການຫວຽດນາມ ໄດ້ຝັງເຄື່ອງສົ່ງສັນຍານ ເອີ້ນວ່າ ໄມໂຄຼຈິບ ໄວ້ໃນ ຮ່າງກາຍຂອງໝີທີ່ລ້ຽງ ໄວ້ ຕາມເຮືອນຄົນ ແລະ ຢູ່ໃນ ສວນສັດຈຳນວນຫລາຍ ກວ່າ 4.000 ໂຕ (ຕົວເລກປີ 2015), ສ່ວນການກຳຈັດ ການລ້ຽງໝີຕາມຟາມຕ່າງໆ ນັ້ນຍັງດຳເນີນໄປແບບຊ້າໆ.

ເຫດຜົນຕົ້ນຕໍ ໃນການ ປາບປາມການລ້ຽງໝີເພື່ອ ດູດເອົາບີ ໄປປຸງເປັນຢານັ້ນ ແມ່ນຍ້ອນວ່າ ສະພາບການ ລ້ຽງໝີນັ້ນຂີ້ຮ້າຍໂພດ-ສະ ຖານທີ່ຄັບແຄບແອອັດ, ສັດ ອາລະວາດກັດກັນ-ຈົນບາດເຈັບ ແລະ ພິການ.

ນອກຈາກນັ້ນທາງການຍັງໄດ້ອອກແຮງໂຄສະນາ ລຶບລ້າງຄວາມເຊື່ອທີ່ວ່າ ບີໝີ, ອະໄວຍະວະໝີ ມີສັບ ພະຄຸນທາງການຢາ ເຊິ່ງເປັນ ການເຊື່ອງົມງວາຍຂາດ ຫລັກຖານຢັ້ງຢືນທາງວິທະຍາສາດ./.