ເຂື່ອນ: ເອົາຄວາມປອດໄພໄວ້ກ່ອນ
ໂດຍ : ມຶກບໍແຫ້ງ
ການພັດທະນາເຂື່ອນໄຟຟ້ານ້ຳຕົກແມ່ນທ່າແຮງ ແລະ ເປັນຂະແໜງທີ່ສຳຄັນຂອງລັດຖະບານ ໃນການພັດທະນາປະເທດ ແຕ່ຄວາມປອດໄພຂອງການກໍ່ສ້າງນັ້ນຮັບປະກັນແລ້ວຫຼືຍັງ?
ໃນແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມແຫ່ງຊາດຄັ້ງທີ 8 ຂອງລັດຖະບານ ແຕ່ປີ 2016-2020 ໄດ້ເນັ້ນໜັກວ່າ ການພັດທະນາ ໄຟຟ້ານ້ຳຕົກເປັນກຸນແຈສຳຄັນ ທີ່ຈະຊ່ວຍໃຫ້ ສປປລາວ ບັນລຸການຈະເລີນເຕີບໂຕ ທາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ. ອີງຕາມ ກະຊວງພະລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ໃຫ້ຮູ້ວ່າ ໃນປັດຈຸບັນ ສປປລາວ ມີໂຮງຜະລິດໄຟຟ້າທີ່ດຳເນີນການຜະລິດຈຳນວນ 54 ໂຄງການ, ກຳລັງກໍ່ສ້າງ 46 ໂຄງການທີ່ຈະສຳເລັດພາຍໃນປີ 2021 ແລະ ມີຈຳນວນ 112 ໂຄງການ ທີ່ມີແຜນການກໍ່ສ້າງ.
ແຕ່ເຫດເຂື່ອນໄຟຟ້າເຊປຽນ-ເຊນໍ້ານ້ອຍແຕກໃນວັນທີ 23 ກໍລະກົດ 2018 ທີ່ຜ່ານມາ ເຊິ່ງເປັນໄພພິບັດ ທີ່ຮ້າຍແຮງເປັນປະຫວັດການຂອງຊາດ, ນຳມາເຊິ່ງການສູນເສຍທີ່ໃຫຍ່ຫຼວງ ບໍ່ວ່າ ຊີວິດ ກໍຄືຊັບສິນ ທີ່ບໍ່ມີຫຍັງແລ້ວຈະມາທົດແທນໄດ້ ໂດຍສະເພາະຜູ້ສົບໄພໃນເທື່ອນີ້ ທີ່ມີຫຼາຍພັນຄົນ ໄດ້ກາຍເປັນສິ່ງ ທີ່ພວກເຮົາຄວນຄິດຫງຳຄືນກ່ຽວກັບ ຄວາມປອດໄພຂອງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້ານ້ຳຕົກ.
ໃນຄວາມເປັນຈິງແລ້ວ ມີບັນດານະໂຍບາຍຕ່າງໆຂອງລັດຖະບານ ທີ່ລະບຸຈະແຈ້ງ ກ່ຽວກັບຜົນປະໂຫຍດ ແລະການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງ ຂອງຂະແໜງພະລັງງານໄຟຟ້າ ດັ່ງທີ່ ໄດ້ກ່າວໄວ້ໃນ ແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມແຫ່ງຊາດຄັ້ງທີ 8 (ໜ້າທີ 96) ເວົ້າວ່າ “ຂະແໜງພະລັງງານໄຟຟ້າ ຈະຕ້ອງມີ ບັນດານະໂຍບາຍ ແລະກົດລະບຽບຮອງຮັບ ເພື່ອຮັບປະກັນ ຜົນປະໂຫຍດທາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະສັງຄົມ ທີ່ຮັບຮູ້ໂດຍ ປະຊາຊົນທ້ອງຖິ່ນ ແລະຄົນລາວທົ່ວໄປ”.
ພ້ອມນັ້ນ, ຈາກຄວາມພະຍາຍາມຂອງລັດຖະບານ ສົມທົບກັບການສະໜັບສະໜູນ ຂອງສາກົນ ລັດຖະບານໄດ້ ມີມາດຕະການ ເພື່ອຕິດຕາມກວດກາ, ເພີ່ມພູນຜົນປະໂຫຍດ ແລະຫຼຸດຜ່ອນຜົນກະທົບຂອງໂຄງການ ພັດທະນາ ໄຟຟ້າພະລັງງານນໍ້າ, ຍົກຕົວຢ່າງ ການຮັບຮອງເອົາ “ນະໂຍບາຍ ການພັດທະນາ ໄຟຟ້ານ້ຳຕົກແບບຍືນຍົງ ຂອງສປປລາວ” ໃນປີ 2015 ແລະຫຼັງຈາກນັ້ນ ກໍໄດ້ມີ “ບົດແນະນຳການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ” ໃນ ປີ 2016 ເຊິ່ງນຳໃຊ້ກັບໂຄງການໄຟຟ້າພະລັງງານນໍ້າ ທີ່ມີກຳລັງການຜະລິດ ຕັ້ງແຕ່ 15 ເມກາວັດ ຂຶ້ນໄປ.
ມີບາງຕອນນະໂຍບາຍການພັດທະນາ ໄຟຟ້ານ້ຳຕົກແບບຍືນຍົງ ລະບຸວ່າ “ຜູ້ພັດທະນາໂຄງການຕ້ອງ ນຳໃຊ້ອຸປະກອນ ທີ່ທັນສະໄໝທີ່ສຸດ ເພື່ອຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພຕໍ່ຊີວິດ ແລະຊັບສິນຂອງປະຊາຊົນ ແລະ ປ້ອງກັນ ແລະຫຼຸດຜ່ອນທຸກຄວາມສ່ຽງ ຕໍ່ຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ແລະສິ່ງແວດລ້ອມໃນໄລຍະ ການອອກແບບ, ກໍ່ສ້າງ ແລະການດຳເນີນການຜະລິດ”.
ເປັນທີ່ຍິນດີຢ່າງຍິ່ງ ທີ່ລັດຖະບານໄດ້ປະກາດ “ໂຈະຊົ່ວຄາວ ການພິຈາລະນາຮັບຮອງໂຄງການກໍ່ສ້າງ ແລະພັດທະນາເຂື່ອນໃໝ່”, ທ່ານ ທອງລຸນ ສີສຸລິດ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ແຫ່ງ ສປປ ລາວ ຢືນຢັນໃນລະຫວ່າງກອງປະຊຸມລັດຖະບານສະໄໝວິສາມັນ ປະຈໍາເດືອນ ສິງຫາ 2018 (6-7 ສິງຫາ 2018) ວ່າ: “ລັດຖະບານຈະໃຫ້ໂຈະຊົ່ວຄາວໃນການພິຈາລະນາຮັບເອົາ ການສະເໜີໂຄງການກໍ່ສ້າງ ແລະ ພັດທະນາເຂື່ອນໃໝ່ຕ່າງໆໄວ້ກ່ອນ ເພື່ອສຶກສາຄືນໃໝ່ ຍຸດທະສາດ ແລະ ແຜນພັດທະນາເຂື່ອນໄຟຟ້າ ໃນ ສປປ ລາວ ເພື່ອເປັນບ່ອນອີງໃຫ້ແກ່ການດຳເນີນການຕໍ່ໄປ”.
ສິ່ງສຳຄັນ ຕ້ອງຮັບປະກັນວ່າ ບັນດາໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າ ຕ້ອງປະຕິບັດຕາມ ບັນດາກົດໝາຍ, ນະໂຍບາຍ ແລະບົດແນະນຳຕ່າງໆ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຂອງລັດຖະບານຢ່າງເຄັ່ງຄັດ. ກ່ອນຈະເຮັດໄດ້ແນວນັ້ນ ຕ້ອງສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງແກ່ຂະແໜງການ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ໃນລະດັບສູນກາງ ແລະທ້ອງຖິ່ນ ເພື່ອຕິດຕາມກວດກາ ແລະບັງຄັບໃຊ້ບັນດານິຕິກຳທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຢ່າງມີຜົນສັກສິດ ຈຶ່ງຈະເຮັດໃຫ້ ການສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້ານ້ຳຕົກປອດໄພຫຼາຍຂຶ້ນ.
