ບຸນປີໃໝ່

ໂດຍ: ຊາຍພະເນຈອນ

ຕາມຮີດ ຊາວພຸດເຮົາ, ເຊິ່ງໃນທຸກໆປີເມື່ອຮອດເດືອນຫ້າລາວແລ້ວເພິ່ນກໍເລີ່ມເຮັດ ບຸນປີໃໝ່, ເປັນບຸນທີ່ເຮັດຕາມ ຄວາມເຊື່ອ ແລະ ຕາມຕໍາລາ ຂອງໂຫລາສາດ, ແຕ່ວິທີເຮັດ ບຸນນີ້ມີລັກສະນະເຈືອປົນກັນ ລະຫວ່າງສາດສະໜາພາມ ແລະ ສາດສະໜາພຸດ ເຊິ່ງໄດ້ ມີມູນເຫດມາຈາກເລື່ອງນາງ ທິດາທັງເຈັດໄດ້ຜັດປ່ຽນກັນ ມາແຫ່ພະສຽນຂອງ ທ້າວ ກະບິນລະພົມຜູ້ເປັນພໍ່ມາຫົດ ສົງຕາມຄໍາສັ່ງຂອງພໍ່ກ່ອນຖືກ ທ້າວທໍາມະບານກຸມານຕັດຄໍ ຕາມການພະນັນສັນຍາແຂ່ງ ຂັນຄວາມຮູ້ເລື່ອງລາສີຂອງ ຄົນເຮົາ ເຊິ່ງບຸນນີ້ສ່ວນຫຼາຍ ມັກຈະເລີ່ມແຕ່ວັນທີ 13 ເມສາ ໄປຮອດວັນທີ 15 ເປັນວັນຖະ ເຫລີງສົກຂຶ້ນສັກກະລາດໃໝ່ ແຕ່ໃນປີໃດຫາກເປັນແປດສອງ ຫົນກໍຈະມີວັນເນົາສອງ ວັນ ຄືວັນ ຖະເຫລິງສົກຈະເປັນ ວັນທີ 16 ເມສາ. ສໍາລັບປີ 2018 ປີນີ້ບຸນ ປີໃໝ່ລາວຈະ ເລີ່ມໃນວັນທີ 14 ເມສາເປັນວັນສັງຂານລ່ວງ, ວັນ ທີ15 ເມສາເປັນວັນເນົາ ແລະ ວັນທີ 16 ເມສາ ຈະເປັນວັນສັງ ຂານຂຶ້ນ. ປະເພນີບຸນປີໃໝ່ລາວ ຕາມທີ່ ເຄີຍປະຕິບັດຜ່ານມາກໍ ຈະມີກິດຈະກໍາຕ່າງໆຂອງ ປະຊາ ຊົນເຊັນ: ສົງນ້ຳພະພຸດທະຮູບ, ສົງນໍ້າພະສົງ, ຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ເພື່ອ ຂໍບຸນຂໍຄຸນ, ເຮັດບຸນເຮືອນ, ຕົບ ພະທາດຊາຍ, ປ່ອຍສັດ ແລະ ການມ່ວນຊື່ນລື້ນເລີງຕ່າງໆ ຕາມປະເພນີທີ່ນິຍົມກັນ.

+ ຫລວງພະບາງກຽມສະຫລອງບຸນປີໃໝ່ລາວຢ່າງຍິ່ງໃຫຍ່ຕ້ອນຮັບປີທ່ອງທ່ຽວລາວ

+ ແຂວງບໍ່ແກ້ວຈັດງານຊ່ວງເຮືອເທດສະການບຸນປີໃໝ່ລາວ ພສ 2560 ດ້ວຍບັນຍາກາດຟົດຟື້ນ

ຄໍາວ່າ: “ ສົງນໍ້າ” ໄດ້ແກ່ ອາບນໍ້າຫຼືຫົດນໍ້າ, ການສົງນໍ້ານີ້ ເພິ່ນສົງພະພຸດທະຮູບ, ພະສົງ, ສົງນໍ້າໃຫ້ແກ່ຜູ້ຫຼັກຜູ້ໃຫຍ່, ຈຸດ ປະສົງກໍເພື່ອເປັນການເຊີດຊູພະ ພຸດທະສາດສະໜາ, ເພື່ອຄວາມ ເປັນສີລິມຸງຄຸນ, ອຸດົມສົມບູນ, ຢູ່ດີມີແຮງ. ນອກຈາກນັ້ນ, ເພິ່ນ ຍັງສົງນໍ້າໃຫ້ພໍ່-ແມ່, ລຸງປ້າ- ອາວອາ ແລະ ເພື່ອນຝຸງເພື່ອ ຂໍບຸນຄຸນ ແລະ ເຊື່ອມໄມຕີຈິດ ມິດຕະພາບ, ຄວາມສາມັກຄີ ຮັກແພງ ແລະ ຖືກັນວ່າຄືໃຫ້ ຄວາມຊຸ່ມ ເຢັນໝາຍຄວາມວ່າ ເອົານໍ້າຫົດສົງກັນແມ່ນເອົາ ຄວາມຢູ່ ຊຸ່ມກິນເຢັນໃຫ້ ແກ່ກັນ.
ບຸນສົງການຫຼືບຸນສົງ ນໍ້ານີ້ເພິ່ນຍັງເອີ້ນອີກວ່າ: “ບຸນຕຸດສົງການ” ຕຸດ:ໝາຍ ຄວາມວ່າສ້ຽງຫຼືໝົດໄປ, ສ່ວນ ຄໍາວ່າ: “ສົງການ”ຍ້າຍທີ່ໄປ, ສະນັ້ນ, ຕຸດສົງການຈຶ່ງມີຄວາມ ໝາຍວ່າ: ການທີ່ປີເກົ່າໝົດສ້ຽງ ໄປແລ້ວຍ້າຍເຂົ້າສູ່ປີໃໝ່.

ຕົກມາຮອດຍຸກປັດຈຸບັນນີ້, ການຫົດສົງນໍ້າກັນຫຼາຍພາກ ສ່ວນເຫັນວ່າເອົາຈິງເອົາຈັງ ແທ້ໆໃດ, ເປັນຕົ້ນແມ່ນໃຊ້ນໍ້າ ອົບນໍ້າຫອມປະສົມໃສ່ນໍ້າຂີ້ ໝິ້ນ- ດອກໄມ້ມາຫົດສົງຂໍ ພອນ, ຂໍໂຊກຂໍລາບກັນແຕ່ກໍຖືວ່າເປັນ ການປະພຶດ ແລະ ການກະທໍາທີ່ ດີຖືວ່າເປັນສີລິມຸງຄຸງ ແກ່ກັນແທ້. ແຕ່ກໍຍັງມີບາງ ພາກສ່ວນຖື ເອົາໂອກາດການ ຫຼິ້ນປີໃໝ່ນີ້ເປັນ ການສວຍໂອກາດເຮັດຕາມ ໃຈຕົນເອງເຊັນວ່າ ການໃຊ້ນໍ້າ ເປື້ອນ, ນໍ້າເໝັນນໍ້າປະສົມໃສ່ ໝາກທັບແຍ (ໝາກມີຂົນຖືກ ແລ້ວຄັນ), ນໍ້າປະສົມໃສ່ແກ່ນ ຜັກອິຕູ່, ເອົານໍ້າສີຕ່າງໆໃສ່ຖົງ ຢາງ ແລະ ບາງຄັ້ງກໍເອົານໍ້າ ກ້ອນໃສ່ຖົງຢາງ ແລ້ວຂ່ວາງ ໃສ່ກັນ, ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຢູ່ຕາມ ແຄມທາງທີ່ຈັດກັນເປັນກຸ່ມເປັນ ກ້ອນເມື່ອເຫັນລົດຈັກ-ລົດໃຫຍ່ ຂີ່ຜ່ານມາກໍຕ່າງຝ່າຍຕ່າງ ຂວ່າງ ໃສ່ກັນຈົນກາຍເປັນສົງຄາມ ຖົງຢາງ, ຕ່າງຝ່າຍຕ່າງເຈັບ ປວດຍ້ອນ ແລະ ຮ້າຍແຮງໄປ ກວ່ານັ້ນ ແມ່ນເກີດອຸປະຕິເຫດ ຕາມຖະໜົນຍ້ອນລົດເສຍຫຼັກ ເຮັດໃຫ້ຄົນໄດ້ຮັບບາດເຈັບຫຼື ເສຍຊີວິດ, ພາຫະນະເປ້ ເພເສຍ ຫາຍ. ເຮັດແນວນັ້ນກໍຈະພາ ໃຫ້ເຊື່ອມເສຍຮີດຄອງປະເພນີ ອັນດີງາມຂອງຊາດລາວເຮົາທີ່ ຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ເພິ່ນເຄີຍສັ່ງເຄີຍ ສອນ, ເພິ່ນເຄີຍພາເຮັດພາທໍາ ຕາມຮີດເກົ່າຄອງເດີມ. ຖ້າຫາກ ຜູ້ໃດຍັງຜ່າຜືນ ແລະ ບໍ່ນັບຖື ຮີດເກົ່າຄອງເດີມຜູ້ນັ້ນກໍຈະບໍ່ ມີໂຊກ, ບໍ່ມີລາບນໍາເພິ່ນ ແລະ ຈະເປັນຄົນຊວຍໝົດປີຍ້ອນມີ ແຕ່ບັນຫາທີ່ບໍ່ດີ ແລະ ອຸປະຕິ ເຫດຕ່າງໆ ຈະເຝົ້າຄອຍເກີດ ຂຶ້ນຢູ່ສະເໝີ. ເພື່ອບໍ່ຢາກໃຫ້ ບັນຫາເຫຼົ່ານັ້ນເກີດຂຶ້ນກັບລູກ ຫຼານຕົນເອງ ທຸກຄົນທີ່ເປັນ ພໍ່ແມ່, ຜູ້ປົກຄອງ ແລະ ຄູບາ ອາຈານກໍຄວນມີການແນະນໍາ ບອກສອນລູກໆຫຼານໆ ແລະ ນັກຮຽນຂອງຕົນເອງໄວ້ແຕ່ ຫົວທີນັບແຕ່ມື້ນີ້ເປັນຕົ້ນໄປ ເພື່ອປ້ອງກັນໄວ້ດີກວ່າບັນຫາ ເກີດມາແລ້ວຈຶ່ງແກ້ຕາມຫຼັງ.