ຫລຸມອາກາດຄືຫຍັງ ປ້ອງກັນໄດ້ບໍ່ ວິກິດໂລກລວນເຮັດໃຫ້ເກີດຂຶ້ນເລື້ອຍໆ ຫລື ບໍ່
ຈາກເຫດການເຮືອບິນ Boeing 777-300ER ຂອງສາຍການບິນ Singapore Airlines ຖ້ຽວບິນ SQ321 ຕົກຫລຸມອາກາດຢ່າງຮຸນແຮງລະຫວ່າງບິນຈາກລອນດອນສູ່ສິງກະໂປ ຈົນນໍາໄປສູ່ການເສຍຊີວິດຂອງຜູ້ໂດຍສານ 1 ຄົນ ແລະ ບາດເຈັບອີກຈໍານວນຫລາຍ ຈົນນັກບິນຕ້ອງນໍາເຄື່ອງໄປລົງຈອດສຸກເສີນຢູ່ສະໜາມບິນສຸວັນນະພູມ ເຮັດໃຫ້ຄໍາວ່າ: “ຫລຸມອາກາດ” ກາຍເປັນຄໍາຄົ້ນຍອດນິຍົມ ແລະ ຢູ່ໃນຄວາມສົນໃຈຂອງຄົນຈໍານວນຫລາຍ. ເກີດຄໍາຖາມວ່າ: ຫລຸມອາກາດອັນຕະລາຍຊໍ່າໃດ, ຫລີກລ່ຽງ ຫລື ສາມາດປ້ອງກັນໄດ້ ຫລື ບໍ່ ເຊິ່ງບົດຄວາມນີ້ຈະມາສ້າງຄວາມເຂົ້າໃຈຕໍ່ຫລຸມອາກາດໃຫ້ຫລາຍຂຶ້ນ.
ເກີດຫຍັງຂຶ້ນ ?
ເວລາເຮືອບິນບິນຢູ່ໃນຄວາມສູງ 37.000 ຟຸດ ເໜືອນ່ານຟ້າມຽນມາ ບໍລິເວນພື້ນທີ່ປາກແມ່ນໍ້າອິລາວະດີລະຫວ່າງເມືອງພະສິມກັບຢາງກຸ້ງ ເມື່ອເວລາ 14:49 ໂມງ ຕາມເວລາປະເທດລາວ ເຮືອບິນພົບສະພາບອາກາດແປປວນຢ່າງຮຸນແຮງ.
ສິ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນຄື ເຮືອບິນ “ຕົກຫລຸມອາກາດ” ຖ້າເບິ່ງຕາມກຣາບຈາກ FlightRadar24 ເຮືອບິນເພີ່ມລະດັບຄວາມສູງໄປຢູ່ 37.275 ຟຸດຢ່າງທັນທີທັນໃດ ເມື່ອເວລາ 14:49:52 ໂມງ ຈາກນັ້ນໄດ້ກັບມາລົງຢູ່ລະດັບ 37.000 ຢຸດຄືເກົ່າ.
ແຕ່ຖ້າເບິ່ງຂໍ້ມູນຈາກລະບົບຖ່າຍທອດສັນຍານຕິດຕາມການບິນອັດຕະໂນມັດ ຫລື ADS-B ຂອງເຮືອບິນໃນເວລາເກີດເຫດ ຈະພົບລາຍລະອຽດວ່າ ເຮືອບິນ Boeing 777 ລໍານີ້ປະສົບການປ່ຽນລະດັບຄວາມສູງໃນການບິນຢ່າງກະທັນຫັນ 4-5 ຄັ້ງ ໃນອັດຕາ +1.700 ຟຸດຕໍ່ນາທີ ເຖິງ -1.800 ຟຸດຕໍ່ນາທີ ບໍ່ຕ່າງຈາກການຖືກມືຍັກຈັບໂຍນຂຶ້ນລົງໃນໄລຍະຄວາມສູງເປັນຮ້ອຍແມັດ.
ຖ້ຽວບິນນີ້ມີຜູ້ໂດຍສານຈໍານວນ 211 ຄົນ ແລະ ຈຸບິນອີກ 18 ຄົນ. ຜົນຈາກການຕົກຫລຸມອາກາດເຮັດໃຫ້ມີຜູ້ໄດ້ຮັບບາດເຈັບຢ່າງໜ້ອຍ 71 ຄົນ ແລະ ມີຜູ້ຊາຍສັນຊາດອັງກິດ ອາຍຸ 73 ປີ ເສຍຊີວິດ 1 ຄົນ. ນັກບິນຕັດສິນໃຈຫລຸດລະດັບຄວາມສູງລົງມາຢູ່ 31.000 ຟຸດ ຫລັງຈາກຕິດຕໍ່ພາກພື້ນດິນແລ້ວ ນັກບິນໄດ້ຫລຸດລະດັບລົງຈອດສຸກເສີນຢູ່ສະໜາມບິນສຸວັນນະພູມ.
“ຫລຸມອາກາດ” ຄືຫຍັງ ?
ຄໍາວ່າ: ຫລຸມອາກາດ ເປັນຄໍາທີ່ມີສະເພາະໃນພາສາລາວ ເປັນການໃຊ້ຄໍາທີ່ສະຫລາດ ເພາະເຮັດໃຫ້ເຮົາຄິດອອກໄດ້ທັນທີວ່າ ເຮືອບິນກໍາລັງພົບບັນຫາຫຍັງ.
ແຕ່ທາງສາກົນຈະໃຊ້ຄໍາທີ່ອອກໄປທາງກາງໆຄື Turbulence ຫລື ເຮືອບິນພົບກະແສອາກາດປັ່ນປ່ວນຈົນເຮັດໃຫ້ເກີດຜົນກະທົບຕ່າງໆຕາມມາ.
ເຮືອບິນຄວາມຈິງແລ້ວຄືກ້ອນໂລຫະທີ່ມີນໍ້າໜັກເປັນໂຕນໆ, ການທີ່ເຮືອບິນຈະສາມາດບິນຢູ່ໄດ້ຈະຕ້ອງອາໄສການເຄື່ອນໄຫວຂອງອາກາດໃນການໝູນໃຫ້ລອຍຕົວ ບໍ່ຕ່າງຈາກເຮືອທີ່ໃຊ້ການໝູນຂອງນໍ້າ.
ແຕ່ເມື່ອໃດທີ່ອາກາດອ້ອມຮອບເຮືອບິນເກີດຄວາມປັ່ນປ່ວນຂຶ້ນມາ ກໍບໍ່ຕ່າງຈາກເຮືອທີ່ແລ່ນໄປໃນຄື້ນທີ່ໂຍນເຮືອຂຶ້ນລົງ. ສໍາລັບເຮືອບິນຄືການຕົກຫລຸມອາກາດນັ້ນເອງ.
ຫລຸມອາກາດມີຈັກແບບ ເກີດຂຶ້ນໄດ້ແນວໃດ ?
ຫລຸມອາກາດຈະເກີດຂຶ້ນເມື່ອອາກາດຂາດຄວາມສະຖຽນ. ສາເຫດສ່ວນຫລາຍຈະມາຈາກພາຍຸຝົນຟ້າຄະນອງ, ກະແສລົມແປປວນ ຫລື ຖ້າເປັນມື້ທີ່ອາກາດແຈ່ມໃສ ຫລຸມອາກາດກໍມີສາເຫດມາຈາກກະແສລົມກົດ (Jet Stream) ທີ່ພັດຜ່ານເຮືອບິນຈາກທາງຫລັງ ເຮົາເອີ້ນຄວາມປັ່ນປ່ວນໃນມື້ຟ້າໃສນີ້ວ່າ: Clear Air Turbulence (CAT).
ແຍກຕາມຄວາມຮຸນແຮງແລ້ວ ເຮົາອາດແບ່ງຄວາມປັ່ນປ່ວນຂອງອາກາດເຊິ່ງເປັນສາເຫດຂອງຫລຸມອາກາດອອກຕາມຄວາມຮຸນແຮງໄດ້ 4 ແບບ ຫລື 4 ຂັ້ນ. ແບບທໍາອິດຄືແບບເບົາ ເຮືອບິນຈະສັ່ນສະເທືອນໃນໄລຍະຂຶ້ນລົງບໍ່ເກີນ 1 ແມັດ ບາງເທື່ອຈະບໍ່ຮູ້ສຶກ ບາງເທື່ອຈະຮູ້ສຶກຄືລົດແລ່ນຜ່ານຖະໜົນທີ່ເປັນຂຸມ.
ຕໍ່ມາຄືແບບປານກາງ ເຮືອບິນຈະສັ່ນສະເທືອນໃນໄລຍະຂຶ້ນລົງ 3-6 ແມັດ ເຊິ່ງຈະເຮັດໃຫ້ເຄື່ອງຂອງຫລົ່ນ, ຜູ້ໂດຍສານເລີ່ມນັ່ງບໍ່ຕິດຕັ່ງ. ຈາກນັ້ນຄືແບບຮຸນແຮງ ໃນຂັ້ນນີ້ເຮືອບິນຈະແກວ່ງໃນໄລຍະຂຶ້ນລົງອາດເຖິງ 30 ແມັດ ຜູ້ໂດຍສານອາດໂຕລອຍຈາກເບາະແລ້ວຕົກລົງກະທົບກັບບ່ອນນັ່ງ ແລະ ສຸດທ້າຍຈະເປັນແບບຮຸນແຮງທີ່ສຸດ ໃນຂັ້ນນີ້ຖ້າບໍ່ຮັດສາຍແອວນິລະໄພ ຫົວຂອງຜູ້ໂດຍສານຈະລອຍຂຶ້ນໄປກະທົບກັບຂອງແຂງທາງເທິງໄດ້ ແລະ ວັດຖຸສິ່ງຂອງຈະເພ່ເປເສຍຫາຍກະຈາຍໄປທົ່ວ.
ເຊິ່ງແບບສຸດທ້າຍມີໂອກາດເກີດຂຶ້ນໄດ້ຍາກ, ແຕ່ພັດມາເກີດນໍາເຮືອບິນຂອງສາຍການບິນ Singapore Airlines ລໍານີ້ ເຊິ່ງໃນຂັ້ນນີ້ ເຮືອບິນຈະເສຍການຄວບຄຸມ ແລະ ຈະຖືກແກ່ວງຂຶ້ນລົງໃນລະດັບ 30 ແມັດ ຂຶ້ນໄປຈົນຮອດໄລຍະເປັນຮ້ອຍແມັດ ຜູ້ໂດຍສານຈະບາດເຈັບສາຫັດ ຫລື ເຖິງຂັ້ນເສຍຊີວິດໄດ້.
ເຮົາສາມາດປ້ອງກັນຕົນເອງຈາກການຕົກຫລຸມອາກາດໄດ້ບໍ່ ?
ການຕົກຫລຸມອາກາດເກີດຂຶ້ນໄດ້ເຖິງວ່າຈະເປັນມື້ທ້ອງຟ້າແຈ່ມໃສ ບໍ່ມີທ່າທີຈະເກີດພາຍຸ ເຮົາຈຶ່ງຄວນຫລຸດການຍ່າງໄປຍ່າງມາຕາມທາງຍ່າງໃຫ້ໜ້ອຍທີ່ສຸດ, ນັ່ງປະຈໍາບ່ອນ ແລະ ຮັດສາຍແອວນິລະໄພຕະຫລອດເວລາ ຫລື ຖ້າເຮົາລຸກຈາກບ່ອນນັ່ງດ້ວຍເຫດຜົນຈໍາເປັນ ແຕ່ເມື່ອປາກົດໄຟ ແລະ ສຽງສັນຍານເຕືອນໃຫ້ຮັດສາຍແອວນິລະໄພດັງຂຶ້ນ ໃຫ້ຟ້າວກັບມານັ່ງປະຈໍາບ່ອນ ແລະ ຮັດສາຍແອວນິລະໄພທັນທີ.
ຫລຸມອາກາດເກີດຢູ່ໃສຫລາຍທີ່ສຸດ ?
ສໍາລັບການເກີດອາກາດປັ່ນປ່ວນນັ້ນ ຄວາມຈິງແລ້ວສາມາດເກີດຂຶ້ນເກືອບທຸກເສັ້ນທາງການບິນ ໂດຍສະເພາະເສັ້ນທາງການບິນທີ່ຜ່ານເຂດຮ້ອນບໍລິເວນໃກ້ເສັ້ນສູນສູດ, ແຕ່ຖ້ານັບລວມອາກາດປັ່ນປ່ວນທຸກຊະນິດ ເຊິ່ງໝາຍເຖິງຊະນິດທີ່ເກີດຕາມພູເຂົາ ແລະ ເກີດໃນມື້ທ້ອງຟ້າແຈ່ມໃສ່ນັ້ນ ຈາກການວິເຄາະເສັ້ນທາງການບິນທີ່ແຕກຕ່າງກັນປະມານ 150.000 ເສັ້ນທາງ ໂດຍເວັບໄຊພະຍາກອນຄວາມປັ່ນປ່ວນ Turbli.com ພົບວ່າ: ເສັ້ນທາງບິນລະຫວ່າງຊັນຕິອາໂກ, ຊິລີ ແລະ ສະໜາມບິນນາໆຊາດວິຣູ ວິຣູ ໃນໂບລິເວຍ ເປັນຈຸດທີ່ມີໂອກາດພົບຫລຸມອາກາດຫລາຍທີ່ສຸດ. ຂະນະທີ່ເສັ້ນທາງລະຫວ່າງອັລມາຕີ, ກາຊັກສະຖານ ແລະ ບິດເຄກ ເມືອງຫລວງຂອງກີກິດສະຖານ ຈາກການເຜີຍແຜ່ໃນປີຜ່ານມາ ຢູ່ໃນອັນດັບທີ 2 ໃນລາຍການ.
ມີທ່າອ່ຽງເກີດຫລຸມອາກາດເລື້ອຍໆບໍ່ ?
ທຸກປີມີເຮືອບິນປະມານ 65.000 ລໍາທົ່ວໂລກຕ້ອງພົບຄວາມປັ່ນປ່ວນຂອງອາກາດ, ແຕ່ສ່ວນຫລາຍມັກຈະເປັນແບບບໍ່ຮຸນແຮງ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ການວິໄຈໃນປີ 2022 ພົບວ່າ: ວິກິດໂລກຮ້ອນຈະໄປເລັ່ງໃຫ້ເກີດຄວາມປັ່ນປ່ວນຂອງກາດເພີ່ມຂຶ້ນໃນໄລຍະປີ 2050-2080 ແລະ ສ່ວນທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນມານັ້ນຈະເປັນຄວາມປັ່ນປ່ວນໃນຂັ້ນຮຸນແຮງນຳອີກ.
ອ້າງອີງ:
- https://edition.cnn.com/2024/05/21/world/singapore-airlines-turbulence-bangkok/index.html
- https://edition.cnn.com/travel/how-air-turbulence-creates-danger-in-the-skies/index.html
- https://www.nst.com.my/world/world/2024/05/1053846/what-flight-turbulence-and-why-does-it-happen
- https://www.flightradar24.com/blog/1-dead-dozens-injured-in-sq321-turbulence/
- https://www.abc.net.au/news/2024-05-22/the-link-between-climate-change-and-turbulence/103877522
