ເດືອນ 12 ລາວ ມີບຸນກະຖິນ ແລະ ບຸນໄຫວ້ພະທາດ
ນັບແຕ່ມື້ແຮມ 1 ຄໍ່າ ເດືອນ 11 ຈົນຮອດວັນເພັງເດືອນ 12 ຊຶ່ງເປັນເວລາ 1 ເດືອນພໍດີ ໂດຍໄລຍະນີ້ທາງວິໄນສົງ ຮຽກວ່າ ” ຈີວະຣະກາລະສະໄໝ ” ແປວ່າ ໄລຍະເວລາເຮັດຜ້າຈີວອນ ຫລື ຮຽກວ່າ ” ຈີວະຣະທານະສະໄໝ ” ແປວ່າ ເວລາໃຫ້ຈີວອນ.
ສ່ວນຄຳວ່າ ” ກະຖິນ ” ຫລື ກັນຖິນ ກໍວ່າ ມີ 2 ຄວາມໝາຍຄື:
1) ຄວາມໝາຍໃນທາງພາສາລາວແທ້ແປວ່າ ໄມ້ກັງ ຫລື ໄມ້ຄຶງ ຄື ໄມ້ເຮັດໃຫ້ເຄັ່ງ. ໃນສະໄໝກ່ອນບໍ່ມີຜ້າຈີວອນຂາຍຢ່າງຫລວງຫລາຍຢູ່ຕະຫລາດຄືສະໄໝນີ້, ພະພຸດທະເຈົ້າ ຈຶ່ງອະນຸຍາດໃຫ້ພະສົງຊອກຫາໃຫ້ໄດ້ມາຖືກຕ້ອງຕາມວິໄນສົງແລ້ວມາຫຍິບຕໍ່ເຂົ້າກັນ ຊຶ່ງເວລາຫຍິບຈຳເປັນຕ້ອງໃຊ້ໄມ້ແບບ ຫລື ໄມ້ຄຶງ. ການຫຍິບຜ້າຕາມໄມ້ຄຶງ ຈຶ່ງຮຽກວ່າ ຜ້າກະຖິນ.
2) ຄວາມໝາຍໃນຄຳນາມ ພາສາບາລີແປວ່າ ຜ້າທີ່ເຄນໃຫ້ພະສົງທີ່ຈຳວັດສາ ໝາຍຄວາມວ່າ ການເຮັດບຸນໂດຍການເອົາຜ້າໄປເຄນໃຫ້ຄູບາ ຫລື ພະສົງຢູ່ວັດ. ບຸນນີ້ຖືເປັນອານິສົງຜົນແຫ່ງບຸນຂອງພະສົງທີ່ຈຳວັດສາຕະຫລອດ 3 ເດືອນເຕັມສົມຄວນຈະຕ້ອງໄດ້ຮັບກອງກະຖິນ (ຈຸລະກະຖິນ ຫລື ມະຫາກະຖິນ).
ການເຮັດກອງກະຖິນຈະເປັນບຸກຄົນໃດກໍໄດ້ທີ່ມີສັດທາເຮັດສ່ວນຕົວ ແລະ ຖ້າຈະເຮັດກອງກະຖິນໄປວັດເພິ່ນໄປປັກສະຫລາກໄວ້ ຫລື ບອກລ່ວງໜ້າກ່ອນກາງພັນສາ. ຈາກນັ້ນຄະນະຝ່າຍສົງປະຈຳວັດກໍຈະໄດ້ຮັບກອງກະຖິນ ແລະ ກ່ອນຈະຮັບກອງກະຖິນ, ພະສົງຈະຫາລືກັນວ່າ ອົງໃດຄວນຈະໄດ້ຮັບກອງກະຖິນ. ນອກຈາກບຸນກະຖິນແລ້ວ, ເພິ່ນຍັງເຮັດບຸນໄຫ້ວພະທາດ ຊຶ່ງການເຮັດບຸນໄຫວ້ພະທາດຖືວ່າເປັນບຸນປາງໃຫຍ່ຄຶກຄື້ນມ່ວນຊື່ນ ແລະ ສຳຄັນຕໍ່ປະເທດຊາດບ້ານເມືອງຫລາຍທີ່ສຸດ, ແຕ່ກ່ອນປະຊາຊົນລາວເຮັດບຸນໄຫວ້ພະທາດຫລາຍແຫ່ງ ໜຶ່ງໃນນັ້ນແມ່ນພະທາດຫລວງວຽງຈັນ. ພະທາດຫລວງວຽງຈັນ ໄດ້ສ້າງຂຶ້ນໃນປີ 1566 ຫລັງຈາກພະເຈົ້າໄຊຍະເສດຖາທິລາດ ພັດທະນາເມືອງວຽງຈັນເປັນລາຊະທານີລ້ານຊ້າງໄດ້ 6 ປີ.
ການເຮັດບຸນນະມັດ ສະການພະທາດຫລວງວຽງຈັນນັບວ່າເປັນປະເພນີ ທີ່ສຳຄັນຢ່າງຍິ່ງທີ່ສືບຕໍ່ກັນມາໄດ້ຫລາຍສະຕະວັດໂດຍມີພະມະຫາກະສັດອົງເປັນປະມຸກໃນສະໄໝຕ່າງໆມາເປັນປະທານພິທີປະຈຳທຸກໆປີບໍ່ຂາດ ແລະ ສິ່ງທີ່ນຳມາສັກກາລະບູຊາໄຫວ້ພະທາດຫລວງ ກໍມີດອກໄມ້ທູບທຽນ, ຜາສາດເຜິ້ງຄືມື້ຂຶ້ນ 13 ຄໍ່າເດືອນ 12 ຈະເລີ່ມແຫ່ຜາສາດຢູ່ວັດສີເມືອງ (ຫລັກເມືອງ) ປະມານ 7 ໂມງແລງ. ມື້ຂຶ້ນ 14 ຄໍ່າ ມີພິທີຮັບນໍ້າໃຫຍ່ຢູ່ວັດອົງຕື້ ແລະ ມື້ເພັງເດືອນ 12 ເປັນມື້ດໍາເນີນພິທີສຸດທ້າຍຢູ່ພະທາດຫລວງໂດຍການຕັກບາດຖວາຍທານຢ່າງຄຶກຄື້ນຕາມປະເພນີ.
ແຕ່ສະໄໝບູຮານມາຈົນເຖິງສູ່ມື້ນີ້ກ່ອນຈະເຖິງມື້ໄຫວ້ທາດຫລວງໄດ້ມີການຄົບງັນມາກ່ອນແລ້ວຢ່າງໜ້ອຍ 5-7 ວັນ, ການຄົບງັນມີກິດຈະກຳກິລາ, ສິລະປະວັນນະຄະດີ ແລະ ພະທາດຫລວງວຽງຈັນໄດ້ກາຍເປັນສັນຍະລັກຂອງຊາດລາວ.
