ຄວາມເປັນມາຂອງວັນກຳມະກອນສາກົນ ປີນີ້ຄົບຮອບ 136 ປີ
ກ່ອນໜ້ານີ້ 136 ປີ ມີເຫດການປະທ້ວງຢູ່ອາເມລິກາຢ່າງຂະໜາດໃຫຍ່ ຈົນສະຫະພັນແຮງງານອາເມລິ ກາ ໄດ້ອອກບົດລາຍງານໂດຍຕີລາຄາວ່າ: “ໃນປະຫວັດສາດຂອງອາເມລິກາ ບໍ່ມີເວລາໃດທີ່ຂະບວນການຂອງມະຫາຊົນລຸກຮືຂຶ້ນຕໍ່ສູ້ ພ້ອມກັນຢູ່ຕາມໂຮງຈັກໂຮງງານຄືແນວນີ້” ແລະ ຈາກການອອກບົດລາຍງານນີ້ເນື່ອງຈາກວັນທີ 1 ພຶດສະພາ 1886 ເປັນເທື່ອທຳອິດທີ່ຢູ່ເມືອງຊິກາໂກປະເທດອາເມລິກາ, ຊົນຊັ້ນກໍາມະກອນ ແລະ ຊາວຜູ້ອອກແຮງງານໄດ້ຕໍ່ສູ້ໂດຍສົມທົບກັບເນຶ້ອໃນຖະແຫລງການຮຽກຮ້ອງໃຫ້ພວກນາຍ ທຶນຕ້ອງປະຕິບັດຕາມການສະເໜີກຳມະກອນຄື“ແຕ່ນີ້ຕໍ່ໄປບໍ່ໃຫ້ກຳມະກອນຜູ້ໃດເຮັດວຽກເກີນ 8 ຊົ່ວໂມງຕໍ່ມື້, ໃຫ້ພັກຜ່ອນ 8 ຊົ່ວໂມງ ແລະ ຮໍ່າຮຽນ 8 ຊົ່ວໂມງ”.
ມື້ນັ້ນກຳມະກອນ 340.000 ຄົນນັດຢຸດງານເຖິງ 5.000 ແຫ່ງໃນຕົວເມືອງໃຫຍ່ຂອງປະເທດອາເມລິກາ ເຊັ່ນ: ນິວຢອກ, ບານຕີມໍ, ວໍຊິງຕັນ ແລະ ອື່ນໆໂດຍໄດ້ຮຽກຮ້ອງ ແລະ ບັງຄັບໃຫ້ນາຍທຶນຕ້ອງຮັບຮອງເອົາສິດການເຮັດວຽກຂອງກຳມະກອນມື້ໜຶ່ງ 8 ຊົ່ວໂມງ. ໃນຂະບວນດັ່ງກ່າວ, ພວກນາຍທຶນໄດ້ສົມທົບກັບເຈົ້າໜ້າທີ່ຍິງປືນກວາດໃສ່ຂະບວນການ ປະທ້ວງເຮັດໃຫ້ມີຜູ້ເສຍຊີວິດ 9 ຄົນ. ຕໍ່ມາວັນທີ 5 ເດືອນດຽວກັນ, ພວກໄມ້ມືຂອງນາຍທຶນໄດ້ຂ້າກຳມະ ກອນຕາຍອີກ 6 ຄົນ, ບາດເຈັບ 50 ຄົນ, ແຕ່ຂະບວນການຕໍ່ສູ້ຂອງກຳມະກອນກໍບໍ່ໄດ້ຢຸດ ໂດຍມື້ຕໍ່ມາ, ຂະບວນປະທ້ວງໄດ້ເພີ່ມທະວີກຳລັງແຮງຂອງກຳມະກອນຂຶ້ນຕື່ມ ຊຶ່ງມີຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມເຖິງ 15.000 ຄົນເພື່ອ ຄັດຄ້ານການກະທຳຂອງພວກນາຍທຶນ ແລະ ເຈົ້າໜ້າທີ່ກຳອຳນາດ. ຂະບວນປະທ້ວງໃກ້ຈະຍຸຕິລົງ, ແຕ່ພວກຄົນບໍ່ດີຂອງນາຍທຶນພັດໄດ້ແກວ່ງລະເບີດໃສ່ຂະບວນປະທ້ວງເຮັດໃຫ້ເຈົ້າໜ້າທີ່ເສຍຊີວິດ 2 ຄົນ ຊຶ່ງເຫດການນີ້, ພວກເຂົາ ໄດ້ຕູ່ຫາວ່າກຳມະກອນເປັນຜູ້ແກວ່ງລະເບີດໃສ່. ຈາກນັ້ນພວກເຂົາກໍຍິງປືນກວາດໃສ່ຂະບວນປະທ້ວງເຮັດໃຫ້ຄົນເສຍຊີວິດເປັນຮ້ອຍໆຄົນ ແລະ ເຈັບຈຳນວນຫລາຍ, ຫລາຍຄົນ ຖືກຈັບ, ໃນນີ້ 5 ຄົນຖືກປະຫານຊີວິດ.
ເຫດການວັນທີ 1 ພຶດສະພາ 1886 ໄດ້ສ້າງກະແສຟອງຢ່າງແຂງແຮງຂອງຂະບວນການກຳມະກອນຢູ່ທະວີບເອີລົບ ແລະ ອາເມລິກາ ຊຶ່ງນອກຈາກເປັນກຳລັງໃຈໃຫ້ຂະບວນການຕໍ່ສູ້ຂອງກຳມະກອນໂລກຍັງຖືເປັນເປັນບາດກ້າວແຫ່ງໄຊຊະນະ, ເປັນວັນທີ່ມີຄວາມໝາຍສຳຄັນໃຫຍ່ຫລວງຂອງຊົນຊັ້ນກຳມະກອນ ໃນຂະບວນການຕໍ່ສູ້ເພື່ອປົກປ້ອງສິດ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດອັນຊອບທຳຂອງຕົນ.
ຈາກເຫດການຮຸນແຮງດັ່ງກ່າວ ໃນວັນທີ 14 ກໍລະກົດ 1889, ກອງປະຊຸມພັກກອມມູນິດສາກົນຄັ້ງທີ II ທີ່ໄຂຂຶ້ນຢູ່ນະຄອນຫລວງປາຣີປະເທດຝຣັ່ງ ໂດຍມີຜູ້ແທນຈາກ 22 ປະເທດໃນເອີລົບ, ອາເມລິກາ ແລະ ອາກຊັງຕິນ ເຂົ້າຮ່ວມ 393 ຄົນນັ້ນ ໄດ້ຜ່ານໂຄງການດຳເນີນງານສຳຄັນຄື ຊົນຊັ້ນກຳມະກອນສາມັກຄີຕໍ່ ສູ້ເພື່ອປະຕິບັດຄຳຂວັນ “ມື້ໜຶ່ງເຮັດວຽກ 8 ຊົ່ວໂມງ ແລະ ກຳນົດເອົາວັນທີ 1 ພຶດສະພາ 1886 ເປັນວັນກຳມະກອນສາກົນ” ແລະ ແຕ່ນັ້ນມາ “ວັນທີ 1 ພຶດສະພາທຸກປີ ຈຶ່ງກາຍເປັນບຸນໃຫຍ່ຂອງຊົນຊັ້ນກຳ ມະກອນທົ່ວໂລກ”.
ສຳລັບ ສປປ ລາວ ພວກເຮົາ ພາຍໃຕ້ການນຳພາຂອງພັກປະຊາຊົນ ປະຕິວັດລາວ ທີ່ເປັນພັກຂອງຊົນຊັ້ນກຳມະຊີບ ຫລື ພັກຂອງຊາວຜູ້ອອກແຮງງານລາວ ແຕ່ໃດມາທັງກ່ອນ ແລະ ຫລັງການປະຕິວັດ ຫລື ປົດປ່ອຍປະເທດຊາດຈົນເຖິງໄລຍະແຫ່ງການປົກປັກຮັກສາ ແລະ ສ້າງສາພັດທະນາປະເທດຊາດພາຍໃຕ້ແນວທາງປ່ຽນແປງໃໝ່ຮອບດ້ານຢ່າງມີຫລັກການດັ່ງປັດຈຸບັນ ຍາມໃດພັກກໍຊີ້ນຳລັດຖະບານເພື່ອໃຫ້ເຫັນໄດ້ຄວາມສຳຄັນ, ໃຫ້ລະນຶກເຖິງ ແລະ ສະເຫລີມສະຫລອງວັນດັ່ງກ່າວມາໂດຍຕະຫລອດ ໂດຍທຸກປີໄດ້ຈັດກິດຈະກຳຕ່າງໆຢ່າງເໝາະສົມ ບໍ່ວ່າຈະເປັນການເຄື່ອນໄຫວພົບປະ, ຢ້ຽມຢາມຊາວຜູ້ອອກແຮງງານລາວ ໂດຍສະເພາະຜູ້ທີ່ເຮັດວຽກໃນຂົງເຂດການຜະລິດຢູ່ຫົວໜ່ວຍແຮງງານຕ່າງໆ ເພື່ອຢື້ຢາມຖາມຂ່າວ ສ້າງຂວັນກຳລັງໃຈ ເພື່ອຕັ້ງໜ້າປະກອບສ່ວນຜະລິດໃຫ້ໄດ້ທັງປະລິມານ ແລະ ຄຸນນະພາບ. ຂະນະດຽວກັນກໍໄດ້ເຜີຍແຜ່ກົດໝາຍ, ລະບຽບການຕ່າງໆດ້ານແຮງງານໃຫ້ແກ່ຜູ້ລົງທຶນ ຫລື ຜູ້ໃຊ້ແຮງງານ ເພື່ອໃຫ້ເອົາໃຈໃສ່ປະຕິບັດຢ່າງເຂັ້ມງວດ.
