ປະເພນີ ບຸນພະເຫວດ

ບຸນພະເຫວດ ບາງທ້ອງຖິ່ນຮ້ອງວ່າ: “ບຸນມະຫາຊາດ” ເປັນບຸນໜຶ່ງ ຊຶ່ງເນັ້ນໄປໃນການຟັງເທດເປັນຕົ້ນຕໍຂອງອອກຕົນຍາດໂຍມ. ເມື່ອກ່ອນເພິ່ນເຮັດບຸນພະເຫວດ 3 ມື້ 3 ຄືນ ມິໂດຍການຄົບງັນ ແລະ ການຫລິ້ນແບບພື້ນເມືອງ ເຊິ່ງຖືວ່າເປັນ ບຸນໃຫຍ່ຂອງຊາວບ້ານ. ຂະນະທີ່ໜັງສືທີ່ໃຊ້ເທດແມ່ນໜັງສືພະເຫວດ ໂດຍນັກປາດອາຈານລາວເປັນຜູ້ແຕ່ງ ມີສຳນວນອ່ອນຫວານ, ສຳຜັດມ່ວນ ເທດງ່າຍ, ເຂົ້າໃຈງ່າຍ.

ການເຮັດບຸນພະເຫວດ ເພິ່ນນິຍົມເຮັດແຕ່ເດືອນ 4 ຫາເດືອນ 6 ລາວ ເຊິ່ງກົງກັບເດືອນເມສາ ແລະພຶດສະພາຂອງທຸກໆປີ ຈະເປັນຂ້າງຂຶ້ນ ຫຼື ຂ້າງແຮມກໍໄດ້. ຕາມຕຳນານມະໄລໝື່ນມະໄລແສນ ລະບຸວ່າ: “ພະມະໄລເຖລະເຈົ້າ ໄດ້ຂຶ້ນໄປຊັ້ນດາວະດິງ ເພື່ອໄຫວ້ພະທາດເກດແກ້ວຈຸລະມະນີ, ຕ່າງຝ່າຍໄດ້ແລກ ປ່ຽນສົນທະນາກັນບັນຫາຕ່າງໆ. ພະມະໄລ ຖາມ ພະສີອານວ່າ: ມະນຸດໃນໂລກນີ້ຈະເຮັດບຸນກຸສົນອັນໃດ ຈິ່ງໄດ້ພົບກັບສາສະໜາຂອງ ພະສີອະລິຍະ ແລະ ກໍໄດ້ຄຳຕອບວ່າ: ໃຫ້ມະນຸດຟັງເທດມະຫາເຫວດ ຈົບໃນມື້ໜຶ່ງວັນດຽວ ຈິ່ງຈະໄດ້ພົບເຮົາ”. ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງມີການເທດມະຫາເຫວດມາຈົນເທົ່າທຸກວັນນີ້.

ການເຮັດບຸນຟັງເທດ ລຳພະເຫວດ ກ່ອນມື້ຈັດບຸນ, ພະສົງສາມະເນນ ພ້ອມເຖົ້າແກ່ສາລະວັດ ຈະແບ່ງໜັງສືພະເຫວດອອກເປັນກັນນ້ອຍກັນໃຫຍ່ ແລ້ວເຮັດໃບດີກາ ພ້ອມທັງໜັງສືແຕ່ລະຜູກສົ່ງໄປນິມົນພະສົງຢູ່ວັດຕ່າງໆ. ເມື່ອໃກ້ຈະຮອດມື້ຟັງເທດ 3 ວັນ ຈະອະນາໄມເດີ່ນວັດ, ຫໍແຈກກຸຕິວິຫານຕ່າງໆ, ປຸກຜາມເພື່ອຮັບຮອງພະຈາກວັດຕ່າງໆທີ່ມາຮ່ວມ, ສ່ວນຊາວບ້ານຈະຫ້າງຫາກະກຽມເຄື່ອງຢູ່ຂອງກິນຕ່າງໆ. ພໍຮອດມື້ຕັ້ງບຸນໂດຍໃນມື້ທຳອິດ, ຊາວບ້ານພ້ອມດ້ວຍພະສົງຈະແຫ່ຜ້າພະເຫວດ ຫລື ແຫ່ພະເຫວດເຂົ້າເມືອງ, ແຫ່ພະອຸປະຄຸດເພື່ອໃຫ້ມາຄຸ້ມຄອງບຸນ.

ມື້ທີສອງ ເປັນມື້ເຕົ້າໂຮມພະສົງວັດຕ່າງໆ ທີ່ນິມົນໃຫ້ມາຮ່ວມ, ພະສົງ ແລະ ຊາວບ້ານ ຈະອອກຕ້ອນຮັບພະສົງ ແລະ ຍາດໂຍມທີ່ມາຈາກບ້ານຕ່າງໆ, ຕອນຄ່ຳຄືນຈະທຳພິທີທາງສາສະໜາ ເປັນຕົ້ນໄຫວ້ພະຮັບສິນ, ສູດໄຊຍະມຸງຄຸນ ແລະ ອື່ນໆ, ການສະແດງສິລະປະ ແລະ ການຫຼິ້ນຕ່າງໆ ຕາມປະສາພື້ນເມືອງ. ຕອນເຊົ້າຂອງມື້ໃໝ່ ຄືເລີ່ມຕັ້ງແຕ່ 4 ໂມງເຊົ້າ ຈະຟັງ ທຳເລື່ອງພະເຫວດ ຈົນຮອດຄ່ຳຈຶ່ງສຸດ ແລະ ມ່ວນຊື່ນຕໍ່. ຕອນເຊົ້າມື້ໃໝ່ ໃສ່ບາດ ມັດຂໍ່ຕໍ່ແຂນອວຍໄຊໃຫ້ພອນກັນ, ລ້ຽງແຂກ ເປັນອັນວ່າໝົດພິທີການເຮັດບຸນພະເຫວດ.