ຄົນລາວ ແລະ ວັດທະນະທຳລາວ
ຄົນລາວເຮົາເຄີຍເປັນຄົນອ່ອນນ້ອມຖ່ອມຕົວ, ເປັນຄົນອ່ອນໂຍນ ແຕ່ບໍ່ອ່ອນແອ, ແຂງແຮງ ແຕ່ບໍ່ແຂງກະດ້າງ, ເປັນຄົນເຮັດຫຍັງເຮັດໄດ້ເວົ້າຫຍັງເວົ້າໄດ້ ເໝືອນດັ່ງຄໍາທີ່ພວກເຮົາເຄີຍເວົ້າກັນເລື້ອຍໆວ່າ: “ຕີຫຼົບ ທົບໄດ້”. ເວົ້າເລື່ອງການສະແດງມາລະຍາດອອກໃນສັງຄົມນັ້ນ ຄົນລາວເຮົາແຕ່ກ່ອນກໍຄືໃນປັດຈຸບັນນັບວ່າເປັນເຊື້ອຊາດທີ່ມີມາລະຍາດທີ່ດີງາມເຊັ່ນ: ການເຄົາລົບນົບໄຫວ້, ການປະຕິສັນຖານຕ້ອນຮັບແຂກຄົນລາວ ກໍມີວາດມີຊົງອັນດີ, ມີເອກະລັກເປັນຂອງຕົນເອງ, ຮັບແຂກຕົນເອງດ້ວຍພາສາວາຈາທີ່ນິ້ມນວນອ່ອນຫວານເປັນຕົ້ນການຖາມຂ່າວເຖິງສຸຂະພາບວ່າຢູ່ດີມີແຮງບໍ? ພີ່ນ້ອງຂອງເຮົາຢູ່ດີມີແຮງບໍ?, ກິນເຂົ້າແລ້ວ ບໍ?,ປັດຈຸບັນ ເພິ່ນໃຊ້ຄໍາວ່າ: “ສະບາຍດີຫຼືສະບາຍດີບໍ?”. ການກ່າວຖາມຄໍາວ່າ:ກິນເຂົ້າແລ້ວບໍ? ໃນສະໄໝບູຮານນັ້ນ, ຖ້າແຂກຂອງຕົນເອງຕອບວ່າ: “ຍັງ ຫຼືວ່າ ຍັງບໍ່ທັນກິນ”ເຈົ້າຂອງເຮືອນກໍຮີບຟ້າວຫ້າງຫາກະກຽມອາຫານການກິນເທົ່າທີ່ມີມາສູ່ແຂກຂອງຕົນໃຫ້ໄດ້ກິນ ກ່ອນອື່ນໝົດກໍແມ່ນເຂົ້າປາຢາສູບ ຫຼື ບໍ່ກໍແມ່ນຂອງກິນເຄື່ອງດື່ມອັນໃດອັນໜຶ່ງ, ສ່ວນຜູູ້ເປັນແຂກກໍສະແດງຄວາມປິຕິຊົມຊື່ນຕໍ່ການຕ້ອນຮັບທີ່ດີນັ້ນ ດ້ວຍໃບໜ້າຍິ້ມແຍ້ມແຈ່ມໃສ. ຜູ້ເຖົ້າຜູ້ ແກ່ເຄີຍເລົ່າໃຫ້ລູກໆຫຼານໆຟັງເລື້ອຍໆວ່າ: ຄົນລາວເຮົາໃນສະໄໝກ່ອນເດີນທາງຂຶ້ນເໜືອລ່ອງໃຕ້ບໍ່ເຄີຍໄດ້ຖືເຂົ້າຖົງໄປນໍາໄປບ້ານໃດກິນບ້ານນັ້ນ, ພຽງແຕ່ແຈ້ງຄໍາປະສົງໃຫ້ເຈົ້າບ້ານນັ້ນຮູ້ວ່າຕົນມາເປັນແຂກ ກໍຈະໄດ້ຖືກຕ້ອນ ຮັບດ້ວຍອາຫານການກິນຕະຫຼອດຮອດຜ້າຜ່ອນທ່ອນສະໃບສໍາລັບນອນພັກແຮມຄືນທີ່ບ້ານນັ້ນຢ່າງສະບາຍ.
ດັ່ງນັ້ນ, ແຕ່ກ່ອນຢູ່ແຕ່ລະບ້ານເພິ່ນໄດ້ປຸກສາລາກາງບ້ານຫຼືສາລາແຄມທ່າເພື່ອໄວ້ຕ້ອນຮັບແຂກຂອງຕົນຈຶ່ງມີຄໍາສອນເຫຼືອໄວ້ຮອດທຸກມື້ນີ້ວ່າ:,,ລູກຫຼານເອີຍ ການຂຸດນໍ້າບໍ່ກໍ່ສາລາ ຍໍຂາຜູ້ເຖົ້າບຸຸຸນໄດ້ທໍ່ກັນ,,. ນັ້ນກໍໝາຍເຖິງການສະແດງອອກເຖິງຄວາມເສຍສະລະຜົນປະໂຫຍດຂອງຕົນເພື່ອປະໂຫຍດສ່ວນລວມ. ແຕ່ມາຮອດປັດຈຸຸບັນ ຍັງມີຄົນຈໍານວນໜຶ່ງ ບໍ່ທັນເຂົ້າໃຈແຈ້ງຄວາມໝາຍຂອງຄໍາສັ່ງສອນນັ້ນ, ຈຶ່ງມີຄໍາຖາມແບບຫຼີ້ນໆວ່າ: ຈໍາເປັນບໍຈຶ່ງຂຸດນໍ້າບໍ່ເມື່ອມີນໍ້າປາປາແລ້ວ? ຈໍາເປັນບໍຈະກໍ່ສ້າງສາລາເມື່ຶອມີໂຮງແຮມແລ້ວ? ການຍົກຂາຜູ້ເຖົ້ານັ້ນຍົກເຮັດຫຍັງ? ຍົກແນວໃດ?,,. ຄໍາຖາມເຫຼົ່ານັ້ນ, ບໍ່ພຽງແຕ່ຍ້ອນບໍ່ເຂົ້າໃຈເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ມັນຍັງເປັນຄໍາຖາມເພື່ອສ້າງຄວາມລືມເລືອນຈາກຄໍາສັ່ງສອນອັນມີຄຸຸຸຸຸຸນຄ່າ ແລະ ແສນປະ ເສີດຂອງບັນພະບູລຸດຂອງເຮົາທີ່ມີມາແຕ່ບູຮານນະການ. ຄົນສະໄໝກ່ອນສອນລູກຫຼານເພິ່ນໃຫ້ປອງດອງສາມັກຄີກັນ, ໃຫ້ຮູ້ຈັກເອົາຫົວໃຈຫຼາຍດວງໂຮມເຂົ້າເປັນດວງດຽວກັນ, ສ້າງຄວາມສາມັກຄີເຮັດຄຸນງາມ ຄວາມດີເພື່ອເອົາບຸນຄືຜົນໄດ້ຮັບ ແລະ ຕອບແທນຈາກການເຮັດຄວາມດີ ໃນສິ່ງນັ້ນໆ ໃຫ້ ແກ່ຕົນເອງ, ສິ່ງເຫຼົ່ານັ້ນ ກໍລ້ວນແຕ່ແມ່ນມາລະຍາດທາງສັງຄົມທີ່ມີຄວາມເປັນເອກະລັກຂອງຄົນລາວເຮົາຕັ້ງແຕ່ບູຮານນະການຈົນມາຮອດພວກເຮົາໃນປັດຈຸບັນ.
ຄົນລາວເຮົາອ່ອນນ້ອມ ຖ່ອມຕົວບໍ່ອວດເກ່ງ
ແຂງແຮງດີແຕ່ບໍ່ແຂງກະດ້າງ ເຮັດງານສ້າງໄດ້ທຸກອັນ
ທຸກເຜົ່າພົງພັນເຊື້ອ ສາມັກຄີກັນແໜ້ນແກ່ນ
ແຕ່ແດນເໜືອຮອດໃຕ້ ຂະບວນສ້າງຮ່ວມກັນ ແທ້ນາ.
ຕາມຮີດຄອງເພິ່ນວ່ານັ້ນ ຕາມຕໍານານເພິ່ນສອນສັ່ງ
ບຸບພະຊົນສອນສັ່ງໄວ້ ໃຫ້ເຮົາໄດ້ໄຕ່ຕາມ
ວັດທະນະທໍາງາມເລີດລໍ້າ ຍາມວາຈາກໍຍິ້ມກອ່ນ
ໄຖ່ຖາມແຂກຍາມຮັບຕ້ອນ ສຸຂະພາບນັ້ນຄອ່ຍຢູ່ດີ ບໍ່ນໍ.
ມີຄໍາສອນເພິ່ນກ່າວໄວ້ ຕາມເນື້ອໃນເພິ່ນບອກວ່າ
ຂຸດນໍ້າບໍ່ກໍ່ສາລາຍໍຂາຜູ້ເຖົ້າ ບຸນນັ້ນໄດ້ທໍ່ກັນ
ມາເຖິງເທົ່າທຸກວັນນີ້ ມີຫຼາຍຄົນບໍ່ຄິດຮໍ່າ
ຄໍາສັ່ງສອນທີ່ວ່ານັ້ນ ຄວາມໝາຍແທ້ວ່າແມ່ນຫັຍງ ທ່ານເອີຍ.
