ວັນສິດທິມະນຸດ 2021:ພວກເຮົາຕ້ອງລົງມືແກ້ໄຂບັນຫາສະພາບດິນຟ້າອາກາດ ແລະ ສິ່່ງແວດລ້ອມເພື່ອຫລຸດຜ່ອນຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບໃນຕອນນີ້
ໃນຂະນະທີ່ ສປປລາວ ແລະ ປະເທດຕ່າງໆທົ່ວໂລກກໍາລັງສືບຕໍ່ສະກັດກັ້ນ ພະຍາດໂຄວິດ-19 ແລະ ຜົນກະທົບທາງກົງຂອງມັນຕໍ່ສຸຂະພາບ ແລະ ການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມນັ້ນ, ພວກເຮົາກໍ່ຍັງບໍ່ສາມາດລະເລີຍບັນຫາ ແລະ ສິ່ງທ້າທາຍອື່ນໆທີ່ກໍາລັງນາບຂູ່ສິ່ງມີຊີວິດທັງໝົດໃນໂລກ ກໍ່ຄື: ສາມວິກິດການສຳຄັນຂອງໂລກ -ທີ່ບໍ່ມີວັກຊີນໃດສາມາດຊ່ວຍໄດ້.. ດ້ວຍພາວະໂລກຮ້ອນ, ການທໍາລາຍລະບົບ ນິເວດ ແລະ ການເສື່ອມໂຊມຂອງສິ່ງແວດລ້ອມ, ພວກເຮົາກໍາລັງຜະເຊີນກັບສິ່ງທ້າທາຍທີ່ໃຫຍ່ຫລວງທີ່ສຸດໃນຍຸກສະໄໝໃໝ່ນີ້ ເຊິ່ງບັນຫາເຫລົ່ານີ້ສຸດທ້າຍແລ້ວ ຈະຕົກເປັນພາລະຂອງປະຊາກອນກຸ່ມສ່ຽງທີ່ສຸດ ແລະ ລູກຫລານຮຸ່ນຕໍ່ໄປຂອງພວກເຮົາໃນອະນາຄົດ. ດັ່ງນັ້ນໃນມື້ນີ້, ວັນທີ 10 ທັນວາ ເນື່ອງໃນໂອກາດວັນສິດທິມະນຸດປະຈຳປີ 2021 ທີ່ສະເຫລີມສະຫລອງພາຍໃຕ້ຫົວຂໍ້: ຈົ່ງເປັ່ງສຽງຂອງທຸກທ່ານເພື່ອຄວາມສະເໝີພາບ, ພວກເຮົາຕ້ອງໄດ້ຍົກໃຫ້ເຫັນເຖິງບາງຜົນກະທົບຂອງວິກິດການຂອງໂລກ ແລະ ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການປຶກສາຫາລືຢ່າງກວ້າງຂວາງກ່ຽວກັບວິທີການແກ້ໄຂໄພນາບຂູ່ທີ່ມີຢູ່ໃນປັດຈຸບັນ ແລະ ກໍາລັງຈະເກີດຂຶ້ນທີ່ກີດຂວາງການຫລຸດຜ່ອນຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບກັນ.
ການປ່ຽນແປງຂອງສະພາບດິນຟ້າອາກາດ ແລະ ການເສື່ອມໂຊມຂອງສິ່ງແວດລ້ອມໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງຮ້າຍແຮງຕໍ່ການປະຕິບັດສິດທິຂອງປະຊາຊົນ, ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ແລະ ສິດທິຂອງທຸກໆສິ່ງມີຊີວິດໃນໂລກນີ້. ການຫລຸດຜ່ອນ ແລະ ການແກ້ໄຂຜົນກະທົບດັ່ງກ່າວ ບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນເລື່ອງຂອງຄວາມຢູ່ລອດເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງກ່ຽວພັນເຖິງພັນທະດ້ານສິດທິມະນຸດນຳອີກ. ດັ່ງນັ້ນ, ແນວທາງທີ່ອີງໃສ່ສິດທິຂອງປະຊາຊົນເປັນໃຈກາງນັ້ນ ຕ້ອງຖືກລວມເຂົ້າໃນທຸກໆຄວາມພະຍາຍາມທີ່ພວກເຮົາກໍາລັງປະຕິບັດຢູ່ເພື່ອແກ້ໄຂຄວາມຕ້ອງການອັນຫລາກຫລາຍ, ສິ່ງທ້າທາຍ ແລະ ກາລະໂອກາດຕ່າງໆໃນການແກ້ໄຂຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບໃນວິກິດການທີ່ກຳລັງເກີດຂຶ້ນນີ້ – ເພື່ອໃຫ້ພວກເຮົາທູກຄົນ ບໍ່ວ່າຈະໃນປັດຈຸບັນ ຫລື ອະນາ ຄົດ ພ້ອມກັນກ້າວໄປ. ຜົນກະທົບຂອງວິກິດການຕ່າງໆຂອງໂລກຕໍ່ ສປປລາວ ນັ້ນສາມາດເຫັນໄດ້ຢ່າງຈະແຈ້ງ, ສ່ວນໜຶ່ງຍ້ອນ ສປປ ລາວ ມີຄວາມອ່ອນໄຫວຕໍ່ສະພາບອາກາດ ແລະ ຜົນກະທົບດ້ານດິນຟ້າອາກາດທີ່ຮ້າຍແຮງລວມໄປເຖິງຄວາມກົດດັນໃນການຮັບປະກັນຂີດຄວາມສາມາດ ແລະ ຊັບພະຍາກອນໃຫ້ພຽງພໍ ເພື່ອປ້ອງກັນ, ຕອບໂຕ້ ແລະ ຟື້ນຟູຄືນຈາກຜົນກະທົບຕ່າງໆໃນຖານະທີ່ເປັນປະເທດກໍາລັງພັດທະນາ.
ສິ່ງນີ້ຈະກາຍເປັນບັນຫາທ້າທາຍເພີ່ມຕື່ມຕໍ່ການປະຕິບັດສິດທິຢ່າງເທົ່າທຽມລະຫວ່າງແຕ່ລະກຸ່ມປະຊາກອນໃນຂົງເຂດຕ່າງໆເຊັ່ນ: ການຄໍ້າປະກັນສະບຽງອາຫານ ແລະ ການດໍາລົງຊີວິດທີ່ອີງໃສ່ການເຮັດກະສິກໍາ ແລະ ຮັບປະກັນຄວາມສາມາດໃນການເຂົ້າເຖິງບໍລິການທີ່ມີຄຸນນະພາບໃຫ້ແກ່ແມ່ຍິງ, ເດັກນ້ອຍ, ໄວໜຸ່ມ ແລະ ຜູ້ພິການ. ເມື່ອເບິ່ງໄປຂ້າງໜ້າ, ພວກເຮົາກໍ່ຈະເຫັນທ່າອ່ຽງຂອງການເຄື່ອນຍ້າຍທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນທີ່ເກີດມາຈາກລະບົບນິເວດທີ່ບໍ່ມີຄວາມຍືນຍົງ ແລະ ການເສື່ອມໂຊມຂອງສິ່ງແວດລ້ອມ. ຖ້າວ່າພວກເຮົາຈະສືບຕໍ່ດໍາເນີນວາລະການພັດທະນາໂດຍເອົາປະຊາຊົນເປັນໃຈກາງຢ່າງແທ້ຈິງ ແລະ ຮັບປະກັນໃຫ້ປະຊາກອນທຸກຄົນມີໂອກາດເທົ່າທຽມກັນທັງໃນລະດັບໂລກ ແລະ ລະດັບຊາດນັ້ນ, ພວກເຮົາຕ້ອງຮ່ວມແຮງຮ່ວມໃຈ ແລະ ພ້ອມກັນເປັ່ງສຽງໃຫ້ດັງຂຶ້ນ. ຕໍ່ບັນຫານີ້, ການຮ່ວມມືຫລາຍຝ່າຍ ແລະ ຫລາຍຂະແໜງການຈຶ່ງເປັນປັດໄຈສໍາຄັນ ລວມທັງສົ່ງເສີມການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງບັນດາກຸ່ມຄົນທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຢ່າງຕັ້ງໜ້າ ແລະ ມີຄວາມໝາຍ ເຊິ່ງນີ້ໝາຍເຖິງພວກເຮົາໝົດທຸກຄົນ, ຂີດຄວາມສາມາດຂອງທຸກໆຝ່າຍ, ບໍ່ພຽງແຕ່ໃນຖານະທີ່ເປັນລັດຖະບານ, ອົງການຈັດຕັ້ງສາກົນ, ພາກເອກະຊົນ ແລະ ອົງການຈັດ ຕັ້ງທາງສັງຄົມເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງລວມໄປເຖິງປະຊາຊົນ, ພໍ່, ແມ່, ອ້າຍ, ເອື້ອຍ, ນ້ອງ ທີ່ມາຮ່ວມກັນເປັ່ງ ສຽງອອກມາວ່າພວກເຮົາມີຄວາມປາຖະໜາຢາກດໍາລົງຊີວິດແບບໃດ.
ສປປ ລາວ ໂດຍຮ່ວມກັບວົງຄະນະຍາດສາກົນ ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊຸມສຸດຍອດ COP26 ທີ່Glasgow ເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້ ເພື່ອເຈລະຈາກ່ຽວກັບເງື່ອນໄຂການບັນລຸເປົ້າໝາຍພາຍໃຕ້ສັນຍາປາຣີ ໃຫ້ປາກົດຜົນເປັນຈິງ. ກອງປະຊຸມໄດ້ຮັບຟັງບັນຫາທ້າທາຍຕ່າງໆທີ່ ສປປລາວ ຍົກຂຶ້ນມາ ທີ່ກ່ຽວກັບການ ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດບັນດາຂໍ້ບັນຍັດພາຍໃຕ້ສັນຍາປາຣີ ແລະ ວາລະ 2030.ແມ່ນຄວາມຈິງແລ້ວທີ່ຜົນກະທົບອັນໃຫຍ່ຫລວງຂອງວິກິດການຕ່າງໆພ້ອມກັບການມີຂີດຄວາມສາມາດ ແລະ ຊັບພະຍາກອນຢູ່ຢ່າງຈໍາກັດໃນການແກ້ໄຂບັນຫາເຫລົ່ານີ້ ໄດ້ສ້າງພາລະອັນໜັກໜ່ວງໃຫ້ແກ່ ສປປລາວ. ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ, ຕ້ອງຄໍານຶງເຖິງຜົນໄດ້ຜົນເສຍລະຫວ່າງການປົກປັກຮັກສາປ່າໄມ້ ແລະ ການອີງໃສ່ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດເພື່ອເສີມຂະຫຍາຍເສດຖະກິດ ແລະ ສະໜອງທຶນເຂົ້າໃນການພັດທະນາ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງຍ່ອມຜົນເສຍສະເໝີ.
ການຕັດໄມ້ທໍາລາຍປ່າໃນ ສປປ ລາວ ແລະ ພາກພື້ນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ທີ່ເປັນແຫລ່່ງກຳເນີດປ່າໄມ້ເຂດຮ້ອນຂອງໂລກກວມ 15% ຈະສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງຫລວງຫລາຍຕໍ່ຄວາມສາມາດໃນການຮັບມືກັບຜົນກະທົບທີ່ຕໍ່ເນື່ອງຂອງການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ. ດັ່ງນັ້ນ, ສິ່ງທີ່ຈໍາເປັນ, ພວກເຮົາຕ້ອງຮ່ວມມືກັນເພື່ອລະບຸ ແລະ ກໍານົດໂຄງສ້າງທີ່ຈະຊ່ວຍແກ້ໄຂຜົນເສຍເຫລົ່ານີ້ ແລະ ເຮັດໃຫ້ພວກເຮົາສາມາດສ້າງຄວາມຄືບໜ້າໄດ້ໃນທຸກຂົງເຂດວຽກງານຂອງວາລະ 2030 ໂດຍບໍ່ຕ້ອງແລກກັບສະພາບແວດລ້ອມອັນດີຂອງໂລກ. ຕໍ່ປະເດັນນີ້, ຕ້ອງໄດ້ເນັ້ນໜັກເປັນພິເສດຕໍ່ໂອກາດຈໍານວນໜຶ່ງ.
ໃນຂະນະທີ່ສປປ ລາວ ກຳລັງກະກຽມຍຸດທະສາດການຂ້າມຜ່ານຢ່າງລ່ຽນໄຫລ ເພື່ອວາງຮາກຖານໃຫ້ແກ່ວາລະການພັດທະນາທີ່ກວມເອົາໄລຍະຫລັງການຫລຸດພົ້ນ ແລະ ໄລຍະຂອງການກາຍເປັນປະເທດທີ່ມີລາຍຮັບປານກາງ, ບັນດາຂໍ້ພິຈາລະນາດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມຕ້ອງໄດ້ຖືກໂຮມເຂົ້ານຳເພື່ອໃຫ້ສາມາດເກັບກ່ຽວເອົາຜົນປະໂຫຍດຈາກການຫຼຸດພົ້ນທີ່ມີຄຸນນະພາບໄດ້ ແລະ ເພື່ອລົງທຶນເຂົ້າໃນການພັດທະນາແບບຍືນຍົງແລະການພັດທະນາສີຂຽວໃຫ້ແກ່ທຸກຄົນ.
ເພື່ອຮັບປະກັນໃຫ້ວາລະການພັດທະນາສີຂຽວມີຄວາມຄືບໜ້າໄປພ້ອມໆກັບການຫລຸດພົ້ນອອກຈາກສະຖານະພາບດ້ອຍພັດທະນາ, ພວກເຮົາຕ້ອງໄດ້ພິຈາລະນາບັນຫາດ້ານການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມເຂົ້າໃນຂະບວນການຟື້ນຟູຄືນຈາກ ພະຍາດໂຄວິດ-19 ທີ່ເປັນໄພນາບຄູ່ຕໍ່ຄວາມຄືບໜ້າດ້ານການພັດທະນາທີ່ສ້າງມາຕະຫລອດໄລຍະຫລາຍ 10 ປີພ້ອມທັງຍັງສ້າງຄວາມກົດດັນໃຫ້ແກ່ງົບ ປະມານດ້ານການພັດທະນານຳອີກ. ເມື່ອສົມທົບກັບຄວາມເປັນໄປໄດ້ຫລາຍຢ່າງທີ່ຈະໄດ້ຮັບຈາກການຫລຸດພົ້ນອອກຈາກສະຖານະພາບດ້ອຍພັດທະນາແລ້ວ, ພວກເຮົາຈຶ່ງໄດ້ມີໂອກາດທົບທວນຄືນວາລະການພັດທະນາແຫ່ງຊາດ ແລະ ກຳນົດໂຄງຮ່າງຕ່າງໆຂຶ້ນ ເພື່ອສ້າງໂລກຂອງພວກເຮົາໃຫ້ມີຄວາມກ້າວໜ້າ, ໃຫ້ດີຂຶ້ນ ແລະ ໃຫ້ມີສະພາບແວດລ້ອມທີ່ຍືນຍົງຍິ່ງຂຶ້ນພ້ອມທັງຮັບປະກັນໃຫ້ ພວກເຮົາພ້ອມກັນກ້າວໄປ.
ຄຽງຄູ່ໄປກັບການວາງແຜນພາຍໃນໃຫ້ແກ່ວາລະການພັດທະນາສີຂຽວ ແລະ ຍືນຍົງດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ທີ່ສົ່ງເສີມການປະຕິບັດສິດທິຢ່າງເທົ່າທຽມ, ພວກເຮົາຍັງຕ້ອງໄດ້ຮັກສາກົນໄກການລົງທຶນຕ່າງປະເທດທີ່ຊ່ວຍກະຕຸ້ນການຂະຫຍາຍໂຕສີຂຽວ. ຂະນະດຽວກັນກໍ່ຊ່ວຍປົກປັກຮັກສາປ່າໄມ້ ແລະ ລະບົບນິເວດໄປພ້ອມ. ຕໍ່ບັນຫານີ້, ອົງການນິຕິບັນຍັດຂອງສະຫະພາບເອີຣົບ ຈຶ່ງໄດ້ສ້າງຂໍ້ລິເລີ່ມອັນເປັນຕົວຢ່າງທີ່ດີທີ່ສາມາດປະຕິບັດໄດ້ ເຊັ່ນ: ຂໍ້ສະເໜີເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້ກ່ຽວກັບລະບຽບການເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ບັນດາຜະລິດ ຕະພັນທີ່ຂາຍຢູ່ສະຫະພາບເອີຣົບປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການຕັດໄມ້ທຳລາຍປ່າ ແລະ ຂໍ້ລິເລີ່ມດ້ານນິຕິກຳກ່ຽວກັບການກວດສອບພາກບັງຄັບເພື່ອເປັນການປົກປັກຮັກສາສິດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມໃນທຸກໆຂະແໜງ ການ. ການເຄື່ອນໄຫວດັ່ງກ່າວຈະໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜຸນເປັນຢ່າງດີໂດຍ 1 ໃນ 4 ຂົງເຂດວຽກງານຈຸດສຸມ ທີ່ເຫັນດີໃຫ້ເປັນຂົງເຂດຍຸດທະສາດບຸລິມະສິດພາຍໃຕ້ຂອບການຮ່ວມມືແບບຍືນຍົງລະຫວ່າງ ອົງ ການ ສປຊ – ສປປ ລາວ ໃນໄລຍະ 5 ປີຕໍ່ໜ້າ ເພື່ອຮ່ວມກັນບັນລຸບຸລິມະສິດດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ, ການປ່ຽນແປງດິນຟ້າອາກາດ, ແລະ ເພື່ອຊ່ວຍສ້າງຄວາມທົນທານໃຫ້ແກ່ທຸກຄວາມພະຍາຍາມດ້ານການພັດທະນາ.
ອົງການສະຫະປະຊາຊາດ ແລະ ສະຫະພາບເອີຣົບ ພ້ອມດ້ວຍຄູ່ຮ່ວມພັດທະນາອື່ນໆພ້ອມແລ້ວທີ່ຈະສະໜັບສະໜູນ ສປປ ລາວ ບັນລຸເປົ້າໝາຍເຫລົ່ານີ້ ເພື່ອເສີມຂະຫຍາຍການປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ, ການຄຸ້ມຄອງຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ, ການຂະຫຍາຍໂຕສີຂຽວ ແລະ ການຫລຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງຈາກໄພພິບັດ ດັ່ງທີ່ລະບຸໄວ້ໃນແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມແຫ່ງຊາດຄັ້ງທີ 9.
ດ້ວຍຂໍ້ຄວາມສັ້ນໆທີ່ວ່າ: ພວກເຮົາຕ້ອງລົງມືແກ້ໄຂບັນຫາດ້ານສະພາບດິນຟ້າອາກາດ ແລະ ສິ່່ງແວດລ້ອມເພື່ອຫລຸດຜ່ອນຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບໃນຕອນນີ້ ແລະ ຊຸກຍູ້ໃຫ້ມີການປຶກສາຫາລືກ່ຽວກັບວິທີທີ່ພວກເຮົາຈະສາມາດກ້າວໄປທາງໜ້າ ແລະ ເລັ່ງລັດການເຄື່ອນໄຫວໃນທົ່ວທຸກຂະແໜງການ ເພື່ອບັນລຸເປົ້າໝາຍດ້ານການປະຕິບັດສິດຢ່າງເທົ່າທຽມໃຫ້ແກ່ທຸກຄົນ ພາຍໃຕ້ວິກິດການທີ່ພວມເກີດຂຶ້ນນີ້ – ເພື່ອປະຊາຊົນທັງໃນປັດຈຸບັນ ແລະ ອະນາຄົດ.
