ໂຄວິດ-19 ຈະມາຫາເຮົາຍາມປະໝາດເຜີຕົວ
ໂດຍ: ທິດກໍ່າ
ມາຮອດປັດຈຸບັນນີ້, ເຮົາເຫັນວ່າສະພາບການແຜ່ລະບາດຂອງເຊື້ອງພະຍາດໂຄວິດ-19 ແມ່ນຍັງບໍ່ທັນມີທ່າທີຫລຸດຜ່ອນ ແລະ ມະຫັບມະຫາຍໄປຈາກໂລກໃບນີ້. ຫລ້າສຸດມາຮອດວັນທີ 10 ທັນວາ 2020 ໄດ້ມີຜູ້ຕິດເຊື້ອໃນທົ່ວໂລກເຖິງ 69.228.394 ຄົນ, ຈຳນວນຜູ້ປິ່ນປົວດີ 47.983.487 ຄົນ, ເສຍຊີວິດໄປແລ້ວ 1.575.621 ຄົນ ໃນນີ້ປະເທດທີ່ຍັງນຳໜ້າຕິດເຊື້ອຫລາຍກວ່າໝູ່ກໍແມ່ນສະຫະລັດອາເມລິກາ ມີເຖິງ 15.820.000 ກວ່າຄົນ, ອັນດັບສອງແມ່ນອິນເດຍມີ 9.762.000 ກວ່າຄົນ, ສ່ວນອັນດັບສາມກໍໄດ້ແກ່ບຣາຊິນມີ 6.730.000 ກວ່າຄົນ, ສ່ວນ ສປປ ລາວເຮົາ ມາຮອດວັນທີ 10 ທັນວາ 2020 ມີຜູ້ຕິດເຊື້ອລວມທັງໝົດ 41 ຄົນ, ປິ່ນປົວໃຫ້ຫາຍດີໄປແລ້ວ 33 ຄົນ, ພວມປິ່ນປົວຢູ່ໂຮງໝໍ 8 ຄົນ ແລະ ຍັງບໍ່ທັນມີຜູ້ໃດເສຍຊີວິດຍ້ອນ.
ດັ່ງທີ່ຮູ້ກັນດີແລ້ວວ່າ, ໂຄວິດ-19 ເປັນເຊື້ອພະຍາດສາຍພັນໃໝ່ທີ່ຫາກໍປາກົດຕົວຂຶ້ນມາໃນທ້າຍປີ 2019 ນີ້ເອງ ໂດຍເລີ່ມຕົ້ນຈາກເມືອງອູ່ຮັນ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາຊົນຈີນ. ສ່ວນທີ່ໄປທີ່ມາສາເຫດເກີດຈາກອັນໃດ, ມາຈາກໃສ, ດ້ວຍເຫດໃດ, ຈາກທຳມະຊາດ ຫລື ຈາກຄົນເປັນຕົ້ນເຫດນັ້ນ ຍັງບໍ່ທັນມີນັກວິທະຍາສາດໃດມາຢັ້ງຢືນຢ່າງລະອຽດຈະແຈ້ງ ແລະ ຊັດເຈນ. ຍ້ອນວ່າໂຄວິດ-19 ເປັນເຊື້ອພະຍາດສາຍພັນໃໝ່ ຈຶ່ງບໍ່ທັນມີຢາຂະໜານໃດມາປິ່ນປົວໃຫ້ຫາຍຂາດຢ່າງສິ້ນເຊີງ ແລະ ມາຮອດປັດຈຸບັນ, ຫລາຍປະເທດກໍພວມຂຸ້ນຂ້ຽວຄົ້ນຄວ້າຢາວັກແຊງ ເພື່ອຈະມາປິ່ນປົວ ເຊິ່ງຫລ້າສຸດກໍມີປະເທດສະຫະລັດອາເມລິກາ, ຣັດເຊຍ, ຈີນ ແລະ ຍີ່ປຸ່ນ ໄດ້ມີຜົນສຳເລັດໃນການຄົ້ນຄວ້າຢາວັກແຊງໄປແລ້ວ, ແຕ່ກໍຍັງຢູ່ໃນຂັ້ນຕອນເລີ່ມຕົ້ນນຳໃຊ້ ກວ່າຈະມາເຖິງບ້ານເຮົາກໍຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ເວລາ, ທັງຜ່ານຫລາຍຂັ້ນຕອນ ຫລື ຕ້ອງລໍຖ້າຈົນກວ່າກາລະໂອກາດມັນຈະມາເຖິງ.
ເພາະສະນັ້ນ, ໃນຜ່ານມາ ກໍຄືປັດຈຸບັນ ຈຶ່ງເປັນເຫດໃຫ້ມີຜູ້ຕິດເຊື້ອຢ່າງຫລວງຫລາຍ, ຜູ້ໂຊກດີກໍປິ່ນປົວເຊົາ, ຜູ້ໂຊກບໍ່ເຂົ້າຂ້າງກໍຕາຍໄປໃນທີ່ສຸດ ເພາະຕາມແພດໝໍເພິ່ນວ່າ: ການປິ່ນປົວພະຍາດຊະນິດນີ້ສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນປິ່ນປົວປົກຕາມອາການ ແລະ ສິ່ງສຳຄັນອີກຢ່າງໜຶ່ງແມ່ນຂຶ້ນກັບສຸຂະພາບ, ຖ້າຜູ້ຕິດເຊື້ອເປັນຄົນໜຸ່ມມີສຸຂະພາບແຂງແຮງດີກໍຫາຍດີໄວ, ສ່ວນຜູ້ໃດສຸຂະພາບອ່ອນເພຍ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຜູ້ເຖົ້າ ແລະ ເດັກນ້ອຍ ການປິ່ນປົວກໍຍາວນານ ແລະ ຄວາມສ່ຽງໃນການເສຍຊີວິດກໍສູງ.
ແນວໃດກໍຕາມ, ອີງໃສ່ບົດຮຽນຂອງແຕ່ລະປະເທດ ແລະ ຜ່ານພຶດຕິກຳຕົວຈິງມາເກືອບໜຶ່ງປີເຕັມໃນການຕ້ານ ແລະ ສະກັດກັ້ນການແຜ່ລະບາດຂອງພະຍາດດັ່ງກ່າວ ເຊິ່ງກ່ອນອື່ນໝົດແມ່ນດ້ວຍການຫລີກລ່ຽງການສຳຜັດໃກ້ຊິດ ເພາະພະຍາດຊະນິດນີ້ສາມາດຕິດຕໍ່ໃສ່ຜູ້ອື່ນຈາກຄົນສູ່ຄົນ ປຽບເໝືອນຕ່ອງໂສ້ທີ່ເປັນພວງພະນັງຈາກໜຶ່ງຄົນໄປຫາສອງຄົນຕໍ່ເນື່ອງເປັນສາມເປັນສີ່ ແລະ ເປັນຫ້າເປັນສິບ ກ້າວໄປເຖິງຂະຫຍາຍເປັນຮ້ອຍເປັນພັນ. ສິ່ງທີ່ອັນຕະລາຍ ແລະ ໜ້າຢ້ານກົວທີ່ສຸດກໍແມ່ນພະຍາດຊະນິດນີ້ບໍ່ມີກິ່ນມີອາຍ, ບໍ່ມີສຽງ ແລະ ມັນຢູ່ໄດ້ກັບຄວາມໜາວເຢັນ ຖ້າມັນໄດ້ຕິດໃສ່ຄົນແລ້ວ ປະມານສອງອາທິດຈຶ່ງເລີ່ມມີອາການ ຫລື ບາງຄັ້ງກໍຈົນເຖິງຂັ້ນບໍ່ມີອາການ ແຕ່ພໍມັນຮອດມື້ສະແດງອອກກໍສວາຍເກີນໄປແລ້ວ. ນີ້ຄືຄວາມອັນຕະລາຍຮ້າຍກາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19 ດັ່ງບູຮານສະໄໝພໍ່ແມ່ປູ່ຍ່າຕານາຍເຮົາເພິ່ນເຄີຍເວົ້າກັນວ່າ: “ຮ່າກິນຄົນ” ຫລື ເອີ້ນຢ່າງໜຶ່ງວ່າ: “ໂຣກຮ່າກ້ອມ”.
ເມື່ອຕັ້ງໂຈດກັນວ່າ, ພວກເຮົາຈະພາກັນຫລີກລ່ຽງພະຍາດໂຄວິດ-19 ໄດ້ແນວໃດ ? ສຳລັບທາງອອກມັນກໍມີຫລາຍເງື່ອນໄຂ ແລະ ຫລາຍປັດໄຈ, ແຕ່ກ່ອນອື່ນໝົດ ສຳລັບ ສປປ ລາວເຮົາ ແມ່ນໃຫ້ປະຕິບັດຕາມມາດຕະການຜ່ອນຜັນຂອງລັດຖະບານ ກໍຄືຄະນະສະເພາະກິດວາງອອກໃນແຕ່ລະໄລຍະຢ່າງເຂັ້ມງວດ. ນອກຈາກນັ້ນ ກໍຄວນມີສະຕິຫລີກລ່ຽງການໄປມາສຳຜັດກັບຊຸມຊົນແອອັດ, ຕ້ອງຮັກສາຄວາມຫ່າງແຕ່ໜຶ່ງຫາສອງແມັດຂຶ້ນໄປ. ອັນສຳຄັນທີ່ສຸດແມ່ນພະຍາຍາມຫລີກລ່ຽງກັບກຸ່ມເປົ້າໝາຍ ຫລື ຄົນທີ່ມາຈາກປະເທດທີ່ມີຄວາມສ່ຽງສູງ ເປັນຕົ້ນກຸ່ມຄົນ ຫລື ປະເທດທີ່ມີການແຜ່ລະບາດຂອງເຊື້ອພະຍາດໂຄວິດ-19 ທຸກກໍລະນີຂອງບຸກຄົນ, ກຸ່ມຄົນທີ່ມີການເຄື່ອນໄຫວພົວພັນເຂົ້າ-ອອກຕ້ອງຜ່ານການກວດກາວັດອຸນຫະພູມ, ຖ້າມີອາການຜິດປົກກະຕິຕ້ອງເຂົ້າປິ່ນປົວດ່ວນ. ສ່ວນລາຍບຸກຄົນທີ່ມາຈາກຕ່າງປະເທດກໍຕ້ອງຜ່ານການກວດເຊັກອຸນຫະພູມ ແລະ ມີການກັກຕົວຢ່າງເຂັ້ມງວດ.
ເຖິງຢ່າງໃດກໍດີ, ຜ່ານການຕິດຕາມເບິ່ງປະຫວັດທີ່ໄປທີ່ມາຂອງຜູ້ຕິດເຊື້ອຢູ່ບ້ານສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນຕິດມາແຕ່ຕ່າງປະເທດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນບັນດາປະເທດທີ່ມີການລະບາດໜັກ. ແຕ່ວ່າເຮົາກໍບໍ່ຄວນປະໝາດ ເພາະໃນສະພາບປັດຈຸບັນ ການເຂົ້າ-ອອກຂອງຄົນທີ່ມີຊາຍແດນຕິດກັນມັກລັກລອບເຂົ້າ-ອອກແບບຜິດກົດໝາຍ. ດັ່ງຕົວຢ່າງຈີນສອງຄົນຕິດໂຄວິດລັກເຂົ້າມາລາວ ໂດຍມີຄົນລາວນຳພາທາງ ແລະ ມີແຮງງານລາວລັກເຂົ້າ-ອອກໄປໄທ ໂດຍບໍ່ຜ່ານການກວດກາເຊັກສຸຂະພາບ ອັນນີ້ແມ່ນອັນຕະລາຍທີ່ສຸດ. ການກະທຳແບບນີ້ມັນບໍ່ພຽງແຕ່ຜິດກົດໝາຍ ແຕ່ອາດນຳເອົາພະຍາດໂຄວິດ-19 ມາຂ້າຄົນໃນເຮືອນ, ຈາກເຮືອນແລ້ວກໍຕິດຄົນໃນບ້ານ ລາມໄປຮອດຂັ້ນເມືອງ, ຂັ້ນແຂວງ ລາມໄປໃນທົ່ວປະເທດ ເພາະສາເຫດການຕິດເຊື້ອແມ່ນເກີດຈາກຄວາມປະໝາດ ແລະ ຄວາມເຜີຕົວນັ້ນເອງ.
