100 ປີເຮົາຈະມີໂຣກລະບາດຫລາຍທີ່ສຸດຕໍ່ໜຶ່ງຄັ້ງ
ຍຸກປັດຈຸບັນຍຸກທີ່ຄວາມຮູ້ທາງການແພດກ້າວໄກ ແລະ ມາດຕະຖານດ້ານສາທາລະນາສຸກສູງຫລາຍ ພາກລັດມີມາດຕະການຕ່າງໆ ພື້ນຖານເພື່ອປ້ອງກັນໂຣກລະບາດຫລາຍຢ່າງ ດັ່ງນັ້ນເວລາມີໂຣກລະບາດ ມັນກໍເລີຍເປັນເລື່ອງແປກ ແຕ່ຖ້າເຮົາເບິ່ງຍ້ອນກັບໄປໃນອາດີດປະມານ100 ປີກ່ອນ ໂຣກລະບາດເປັນເລື່ອງປົກກະຕິຫລາຍເອີ້ນໄດ້ວ່າ ຈະເກີດຂຶ້ນກໍບໍ່ແປກ ເຊິ່ງກໍບໍ່ຕ້ອງເວົ້າເຖິງຍຸກກ່ອນໜ້ານັ້ນທີ່ມະນຸດຍັງບໍ່ຮູ້ຈັກ “ເຊື້ອໂຣກ” ວ່າໂຣກລະບາດ ເກີດຂຶ້ນຫລາຍເທົ່າໃດ ແຕ່ໃນອາດີດທີ່ໂຣກພະບາດຍັງເປັນເລື່ອງປົກກະຕິ ມັນກໍມີການລະບາດຂອງໂຣກທີ່ເອີ້ນໄດ້ວ່າ “ໂຣກຕ້ອງຈາລຶກ” ເອົາໄວ້ ເຊິ່ງການລະບາດລະດັບຕຳນານພວກນີ້ມັນເປັນການລະບາດແບບຂ້າມປະເທດ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຄົນທົ່ວໂລກຕາຍລວມກັນເປັນລ້ານ ມີຄົນຕັ້ງສັງເກດວ່າ ໃນຮອບ 200 ປີທີ່ຜ່ານມາທຸກໆ 100 ປີ ກໍຈະເກີດໂຣກລະບາດໃຫຍ່ໆ , ແຕ່ປະເດັນຄືເຮົາຈະຮຽນຮູ້ຫຍັງແດ່? ຈາກສອງການລະບາດຄັ້ງໃຫຍ່ເມື່ອ 200 ປີກ່ອນ ແລະ 100 ປີກ່ອນ.
ເວົ້າເຖິງອະຫິວາ ໃນ 200 ປີກ່ອນ ແລະ ການລະບາດຂອງໄຂ້ຫວັດສະເປນ ໃນ 100 ປີກ່ອນ ຢ້ອນກັບໄປໃນ 200 ປີກ່ອນມີໂຣກປະຫລາດເກີດຂຶ້ນໃນອິນເດຍ ໂຣກນີ້ຄົນ ເປັນແລ້ວຈະຖ່າຍແຫລວໄປເລື້ອຍໆ ບໍ່ຢຸດ ແລະ ຜົນກໍຄືມັກຈະຂາດນ້ຳຈົນຕາຍ ເຊິ່ງ ຮ້າຍແຮງກໍຄືໂຣກນີ້ລະບາດໃນອິນເດຍບໍ່ພໍມັນຍັງລະບາດໄປທົ່ວອາຊີ, ລະບາດຂຶ້ນໄປຮອດລັດເຊຍ ແລະ ລາມໄປຮອດອັງກິດ ແລະ ໂຣກນີ້ມັນລະບາດຫລາຍຮອບໃນຮອບ 100 ປີ (ຄວາມຈິງແລ້ວເຂົາແບ່ງເປັນ 6 ຄັ້ງ ເຊິ່ງກິນເວລາຍາວນັບແຕ່ທ້າຍປີ 1820-1920) ແລະ ເຮັດໃຫ້ຄົນທົ່ວໂລກຕາຍໄປເປັນລ້ານໆຄົນ,
ມັນກໍເລີຍເກີດ “ຮີໂລ້” ຂຶ້ນໜຶ່ງຄົນຊື່ວ່າ John Snow (ເຊິ່ງເປັນແພດຈາກປະເທດອັງກິດ).
John Snon ເປັນແພດໃນຍຸກນັ້ນ ແລະ ຕ້ອງຜະເຊີນກັບໂຣກປະຫລາດນີ້ ເຂົາສັງເກດວ່າໂຣກນີ້ມັກເກີດຢູ່ເມືອງໃຫຍ່ໆ ມີປະຊາກອນໜາແໜ້ນ ເຊິ່ງເມືອງໃນຍຸກນັ້ນ ລະບົບສາທາລະນາສຸກບໍ່ຄ່ອຍດີ, ລະດັບເມືອງທີ່ເປີະເປື້ອນທີ່ສຸດ ໃນປັດຈຸບັນຍັງສະອາດກ່ອນເລີຍມີທິດສະດີໃໝ່ວ່າ ຄວາມຈິງແລ້ວ ໂຣກນີ້ມັນເກີດຈາກການປົນເປື້ອນ ບາງຢ່າງໃນສິ່ງທີ່ຄົນຮັບເຂົ້າໄປໃນຮ່າງກາຍ ແລະ ລາວເລີຍຄົ້ນຫາໄປໃນທີ່ສຸດ ພົບວ່າຜູ້ປ່ວຍທຸກຄົນໃນເຂດໂຊໂຫ ຂອງນະຄອນຫລວງລອນດອນ ລ້ວນແຕ່ກິນນ້ຳຈາກປ້ຳນ້ຳສາທາລະນະ ດຽວກັນ ລາວເລີຍ ສ້າງທິດສະດີ ວ່າມັນຕ້ອງມີຫຍັງ? ໃນນ້ຳຈາກປ້ຳນ້ຳນີ້ ທີ່ເຮັດໃຫ້ຄົນປ່ວຍ ແລະ ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ທາງເທສະບານຢຸດໃຫ້ບໍລິການປ້ຳນ້ຳນີ້ ເຊິ່ງຜົນກໍມະຫັດສະຈັນ ໂຣກລະບາດລຶກລັບຄ່ອຍໆ ຫາຍໄປຈົນໝົດ.
“ໄຂ້ຫວັດສະເປນ”
ໄຂ້ຫວັດສະເປນເກີດຈາກ “ເຊື້ອໂຣກ” ຊະນິດໃໝ່ທີ່ມະນຸດຫາກໍຮູ້ຈັກຄືໄວຣັສ ເຊິ່ງພື້ນຖານກໍຄືມັນບໍ່ສາມາດຈະຖືກ “ຂ້າ” ໄດ້ດ້ວຍຢາປະຕິຊີວະນະ ເຊິ່ງນີ້ກາຍເປັນ “ເລື່ອງໃຫຍ່” ເພາະໄລຍະນັ້ນມະນຸດພະຍາຍາມເພື່ອຈະຜະລິດ “ຢາປະຕິຊີວະນະ” ຂຶ້ນມາໄດ້ ເຊິ່ງຢານີ້ເປັນປະຫວັດສາດ ຂອງວົງການແພດແທ້ ເພາະມັນໃຊັກຳຈັດໂຣກຮ້າຍທີ່ຂ້າມະນຸດ ຈຳນວນຫລາຍກ່ອນໜ້າ, ໄດ້ສາລະພັດຖ້າມັນເກີດຈາກເຊື້ອແບດທີເຣຍ ເຊິ່ງນີ້ລວມຕັ້ງແຕ່ຊີຟີລິສຕ໌ ກາມະໂຣກ ແລະ ອາຫິວາ.
ແຕ່ ຢາປະຕິຊີວະນະ ໃຊ້ບໍ່ໄດ້ກັບໄວຣັສ ເຊິ່ງເປັນ “ສິງມີຊີວິດ” ອີກປະເພດໜຶ່ງທີ່ແຕກຕ່າງຈາກແບດທີເຣຍ ເລີຍເຮັດໃຫ້ “ໄຂ້ຫວັດສະເປນ” ເປັນໂຣກຫາຍະນະ ລະບາດຢ່າງວ່ອງໄວໃນລະຫວ່າງປີ 1918-1920 ແລະ ເຮັດໃຫ້ຄົນທົ່ວໂລກຕາຍໄປເປັນຮ້ອຍລ້ານຄົນ./.
1720 ພາບໂຣກລະບາດຄັ້ງທຳອິດ ທີ່ Marseille ເທົ່າທີ່ຄົ້ນຫາຂໍ້ມູນສະໄໝນັ້ນໄດ້ມີຜູ້ເສຍ ຊີວິດ 100.000 ຄົນ.
1820 ໂຣກອາຫິວາ ລະບາດໃນອາຊຽນເຊັ່ນ: ອິນໂດເນເຊຍ, ຟີລິບປິນ, ໄທ ມີຜູ້ເສຍຊີວິດ 100.000 ຄົນ
1920 ໄຂ້ຫວັດສະເປນ ຄົນຕິດເຊື້ອ 500 ລ້ານຄົນ ເສຍຊີວິດ 100 ລ້ານຄົນ.
2020 ໄວຣັສໂຄໂຣນາ ຫລື ໂຄວິດ -19 ມີຜູ້ຕິດເຊື້ອ 118,731 ເສຍຊີວິດ 4,262 ຄົນ.
