ນາຍົກລັດຖະມົນຕີກຳປູເຈຍ ຢ້ຽມຢາມ ລາວ ຢ່າງເປັນທາງການໃນວັນທີ 5-6 ທັນວານີ້
ໂດຍຕອບສະໜອງຕາມຄຳເຊີນຂອງທ່ານ ທອງລຸນ ສີສຸລິດ ນາຍົກລັດ ຖະມົນຕີ ແຫ່ງ ສປປ ລາວ, ສົມເດັດ ອັກຄະມະຫາເສນາບໍດີ ເຕໂຈ ຮຸນແຊນ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ແຫ່ງ ຣາຊະອານາຈັກກຳປູເຈຍ ພ້ອມຄະນະ ໄດ້ເດີນທາງມາຢ້ຽມຢາມ ສປປ ລາວ ຢ່າງເປັນທາງການ ໃນວັນທີ 5-6 ທັນວານີ້ ເພື່ອເສີມຂະຫຍາຍສາຍພົວພັນມິດຕະພາບ ແລະ ການຮ່ວມມືລະຫວ່າງ ລາວ ແລະ ກຳປູເຈຍ.
ສົມເດັດ ອັກຄະມະຫາເສນາບໍດີ ເຕໂຈ ຮຸນແຊນ ເກີດເມື່ອວັນທີ 5 ສິງຫາ 1952 ທີ່ບ້ານພາມກໍຊາ ເມືອງຊະຕຶງຕຣັງ ແຂວງກຳປົງຈາມ, ສົມຣົດ ແລະ ມີລູກ 6 ຄົນ.
ພາຍຫລັງສຳເລັດການສຶກສາຊັ້ນປະຖົມ ທີ່ໂຮງຮຽນປະຖົມທ້ອງຖິ່ນໃນປີ 1965, ສົມເດັດ ຮຸນແຊນ ໄດ້ເຂົ້າມານະຄອນຫລວງພະນົມເປັນ ເພື່ອຮຽນຕໍ່ຊັ້ນມັດທະຍົມ ທີ່ໂຮງຮຽນ Lycee Indra Devi ໂດຍທ່ານໄດ້ອາໄສຢູ່ວັດ.
ໃນປີ 1970 ກຳປູເຈຍໄດ້ເກີດສົງຄາມ ເພື່ອຕອບສະໜອງຄຳຮ້ອງຂໍຂອງເຈົ້າຊາຍສີຫານຸ ທີ່ມີຕໍ່ປະຊາຊົນກຳປູເຈຍ ເພື່ອໃຫ້ເຂົ້າຮ່ວມຕໍ່ສູ້ຕ້ານພວກລ່າເມືອງຂຶ້ນ, ທ່ານ ຮຸນແຊນ ໄດ້ເລີ່ມເຄື່ອນໄຫວໃນຂະບວນການຕໍ່ສູ້ ເພື່ອປົດປ່ອຍປະເທດຊາດ ແຕ່ອາຍຸ 18 ປີ ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ປະເທດກຳປູເຈຍໄດ້ຮັບເອກະລາດໃນວັນທີ 17 ເມສາ 1975.
ສຳລັບການເຄື່ອນໄຫວທາງດ້ານການເມືອງ: ປີ 1977 ເປັນຜູ້ນຳໃນຂະບວນການປົດປ່ອຍລະບອບ Pol Pot (ລະບອບດັບສູນເຊື້ອຊາດ), ປີ 1978 ເປັນສະມາຊິກຜູ້ກໍ່ຕັ້ງແນວໂຮມປົດປ່ອຍກຳປູເຈຍແຫ່ງຊາດ ທີ່ໄດ້ຮັບການຮ່ວມມືກັບກອງກຳລັງຮັກຊາດອື່ນໆ ແລະ ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຂອງກອງກຳລັງອາສາສະໝັກຫວຽດນາມ, ວັນທີ 7 ມັງກອນ 1979 ໄດ້ນຳພາແນວໂຮມປົດປ່ອຍກຳປູເຈຍແຫ່ງຊາດ ເພື່ອຊ່ວຍກຳປູເຈຍ ແລະ ປະຊາຊົນຈາກລະບອບດັບສູນເຊື້ອຊາດ, ປີ 1979-1993 ໄດ້ດຳລົງຕຳແໜ່ງຫລາກຫລາຍໃນລະບົບບໍລິຫານຂອງກຳປູເຈຍຄື: ປີ 1979 ດຳລົງຕຳແໜ່ງເປັນລັດຖະມົນຕີວ່າການກະຊວງການຕ່າງປະເທດ, ປີ 1981-1985 ດຳລົງຕຳແໜ່ງເປັນຮອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ແລະ ລັດຖະມົນຕີວ່າການກະຊວງການຕ່າງປະເທດ, ປີ 1985-1991 ໄດ້ດຳລົງຕຳແໜ່ງເປັນນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ແລະ ລັດຖະມົນຕີກະຊວງການຕ່າງປະເທດ. ສົມເດັດ ຮຸນແຊນ ໄດ້ປະສົບຜົນສຳເລັດຢ່າງພົ້ນເດັ່ນ ເປັນຕົ້ນການສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງຂອງການຈັດຕັ້ງສັນຕິພາບ, ການໄກ່ເກ່ຍລະດັບຊາດ ແລະ ການພັດທະນາກຳປູເຈຍ. ຜ່ານຄວາມຕັ້ງໃຈໃນການປະກອບສ່ວນດັ່ງກ່າວ, ສົມເດັດ ຮຸນແຊນ ໄດ້ພິສູດໃຫ້ເຫັນເຖິງສະຖາປັດຕິຍະກຳທີ່ຂາດບໍ່ໄດ້ຂອງຂໍ້ຕົກລົງສັນຕິພາບປາຣີຂອງກຳປູເຈຍ, ປີ 1993-1998 ໄດ້ບໍລິຫານປະເທດກຳປູເຈຍໃນຖານະຜູ້ນຳຮ່ວມ ແລະ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຜູ້ທີສອງແຫ່ງລັດຖະບານປະສົມຄັ້ງທຳອິດ, ໃນການເລືອກຕັ້ງເມື່ອປີ 1993. ໃນຕຳແໜ່ງດັ່ງກ່າວ, ສົມເດັດ ມີຄວາມຕັ້ງໃຈທີ່ແທ້ຈິງໃນການປະຕິບັດຂໍ້ຕົກລົງສັນຕິພາບປາຣີ. ການປະສົບຜົນສຳເລັດຂອງ ສົມເດັດ ໃນໄລຍະນີ້ລວມມີການປັບປຸງໂຄງລ່າງການພັດທະນາເສັ້ນທາງຊົນນະບົດ, ໂຮງຮຽນ, ບ່ອນຈ່າຍຢາ ແລະ ສູນຮັກສາສຸຂະພາບ ແລະ ນ້ຳສະອາດ, ໃນໄລຍະທີ່ປະຕິບັດນະໂຍບາຍຊະນະ-ຊະນະ (Win-Win Policy) ນີ້ໄດ້ເຮັດໃຫ້ກຳລັງຂະເໝນແດງສິ້ນສຸດລົງ ແລະ ມີການທ້ອນໂຮມກຳປູເຈຍ, ປີ 1998 ໄດ້ນຳພາເອົາໄຊຊະນະມາສູ່ພັກປະຊາຊົນກຳປູເຈຍ ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ ສົມເດັດ ຮຸນແຊນ ເປັນຮອງປະທານພັກ, ໄດ້ດຳລົງຕຳແໜ່ງ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ແຫ່ງ ຣາຊະອານາຈັກກຳປູເຈຍ, ເປັນຜູ້ນຳລັດຖະບານປະສົມຄັ້ງທີສອງ ຂອງພັກການເມືອງຫລັກ (ພັກ CPP ແລະ ພັກ FUNCINPEC), ພາຍໃຕ້ການບໍລິຫານປະເທດ ສົມເດັດ ໄດ້ນຳພາປະເທດກຳປູເຈຍເຂົ້າເປັນສະມາຊິກອາຊຽນ, ເດືອນກໍລະກົດ 2003 ສົມເດັດ ຮຸນແຊນ ເປັນຜູ້ລົງສະໝັກໃນການເລືອກຕັ້ງເປັນ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ແລະ ໄດ້ນຳພາໃຫ້ພັກ CPP ຊະນະການເລືອກຕັ້ງທົ່ວໄປ, ວັນທີ 15 ກໍລະກົດ 2004 ສະພາແຫ່ງຊາດກຳປູເຈຍໄດ້ເລືອກໃຫ້ດຳລົງຕຳແໜ່ງ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ໃນສະໄໝທີ 3 ຂອງລັດຖະບານປະສົມ ລະຫວ່າງພັກປະຊາຊົນກຳປູເຈຍ ແລະ ພັກ FUNCINPEC, ວັນທີ 16 ກໍລະກົດ 2004 ໄດ້ຖະແຫລງກ່ຽວກັບ “ຍຸດທະສາດນະໂຍບາຍສີ່ຫລ່ຽມ” (Rectangular Strategy) ເພື່ອການຂະຫຍາຍຕົວ, ການຈ້າງງານ, ຄວາມສະເໝີພາບ ແລະ ປະສິດທິພາບເພີ່ມຕື່ມໃນຍຸດທະສາດນະໂຍບາຍສາມຫລ່ຽມໃນວາລະທີ່ຜ່ານມາ, ວັນທີ 23 ພະຈິກ 2005 ພັກປະຊາຊົນກຳປູເຈຍໄດ້ອອກມະຕິແຕ່ງຕັ້ງຢ່າງເປັນເອກະສັນໃຫ້ ຮອງປະທານປະເທດ ສົມເດັດ ຮຸນແຊນ ເປັນຜູ້ລົງສະໝັກຕຳແໜ່ງ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ສະໄໝທີ 4 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ, ວັນທີ 25 ກັນຍາ 2008 ໄດ້ຖືກຄັດເລືອກເປັນ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ອີກຄັ້ງ ແລະ ເປັນສະໄໝທີ 4 ຂອງການດຳລົງຕຳແໜ່ງ (2008-2013) ດ້ວຍຄະແນນ 90 ສຽງ ໃນ 123 ບ່ອນນັ່ງຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ, ວັນທີ 23 ກັນຍາ 2013 ໄດ້ຖືກຄັດເລືອກເປັນນາຍົກລັດຖະມົນຕີອີກຄັ້ງ ແລະ ເປັນສະໄໝທີ 5 ຂອງການດຳລົງຕຳແໜ່ງ (2013-2018) ດ້ວຍຄະແນນ 68 ສຽງ ໃນ 123 ບ່ອນນັ່ງຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ, ວັນທີ 20 ມິຖຸນາ 2015 ໄດ້ຖືກເລືອກໂດຍບັດເລືອກຕັ້ງລັບຈາກພັກປະຊາຊົນກຳປູເຈຍໃຫ້ເປັນປະທານພັກ, ວັນທີ 15 ສິງຫາ 2018 ພັກປະຊາຊົນກຳປູເຈຍ ໄດ້ຮັບໄຊຊະນະໃນການເລືອກຕັ້ງດ້ວຍຄະແນນສຽງເຕັມ 125 ບ່ອນນັ່ງຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ແລະ ສືບຕໍ່ບໍລິຫານປະເທດອີກຄັ້ງ ເປັນສະໄໝທີ 6 (2018-2023), ວັນທີ 17 ສິງຫາ 2018 ໄດ້ຖືກແຕ່ງຕັ້ງຈາກ ສົມເດັດ Preah Boromneat Norodom Sihamoni ເຈົ້າຊີວິດ ແຫ່ງ ຣາຊະອານາຈັກກຳປູເຈຍ ໃຫ້ເປັນ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ແຕ່ງຕັ້ງ ແລະ ຈັດຕັ້ງຄະນະລັດຖະບານ, ວັນທີ 21 ສິງຫາ 2018 ໄດ້ລິເລີ່ມ ແລະ ດຳເນີນການສ້າງຕັ້ງ “ສະພາທີ່ປຶກສາສູງສຸດ” ເພື່ອເປັນຫລັກແຫລ່ງແຫ່ງຄວາມສາມັກຄີ ແລະ ຄວາມເປັນອັນໜຶ່ງອັນດຽວຢ່າງແທ້ຈິງໃນເສັ້ນທາງແຫ່ງປະຊາທິປະໄຕ, ວັນທີ 9 ກັນຍາ 2018 ໃນກອງປະຊຸມຄັ້ງປະຖົມມະເລີກຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ສະໄໝທີ 6 ໄດ້ຖືກແຕ່ງຕັ້ງໃຫ້ເປັນ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ແຫ່ງ ຣາຊະອານາຈັກກຳປູເຈຍ.
