ການອະນຸລັກສັດປ່າຕ້ອງ: ປາກເວົ້າມືເຖິງ

# ວິເສດ ສະແຫວງສຶກສາ   

ຫາກຈະເອີ້ນເດືອນມິ ຖຸນາ ແລະ ເດືອນກໍລະກົດ ຂອງທຸກໆປີວ່າ “ເດືອນ ຂຽວ” ກໍຄົງຈະບໍ່ຜິດພໍຫຸນ, ເພາະມັນເປັນ 2 ເດືອນທີ່ຕິດ ພັນກັບສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ຊີວິດນາໆ ພັນເທິງໂລກໜ່ວຍ ນີ້ ເຊັ່ນວັນປູກຕົ້ນໄມ້ແຫ່ງ ຊາດ, ວັນສິ່ງແວດລ້ອມໃນ ເດືອນມິຖຸນາ ແລະ ວັນອະນຸ ລັກສັດນ້ຳສັດປ່າໃນເດືອນ ກໍລະກົດ.

+ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຄຳມ່ວນເຂັ້ມງວດ 3 ເດືອນ ສາມາດຢຶດສັດປ່າຜິດກົດໝາຍ 337 ໂຕ

+ ການລັກລອບຂາຍສັດປ່າເຫັນມີແຜ່ຫລາຍ

ດັ່ງນັ້ນເພື່ອໃຫ້ເຂົ້າແກ໋ບກິນເກຍກັບຈຸດພິເສດຂອງ ສອງເດືອນນີ້ ຈຶ່ງລອງພາ ກັນ ໄປເບິ່ງບັນຫາທີ່ພົວພັນກັບ ການອະນຸລັກສັດສາວາສິ່ງວ່າ ຢູ່ປະເທດອື່ນແດນໄກນັ້ນເຂົາມີກົນໄກ ແລະ ມາດຕະການ ດ້ານນີ້ແນວໃດ.

ຢູ່ກຳປູເຈຍ, ໜັງສືພິມ ເດີເນເຊິນ (The Nation) ສະບັບວັນທີ 12 ເດືອນພຶດ ສະພາປີນີ້ ສະເໜີເລື່ອງ ເດືອດ ຮ້ອນທີ່ສະທ້ອນໄປຮອດທາງການເຖິງຂັ້ນກະຊວງສິ່ງ ແວດ ລ້ອມຂອງກຳປູເຈຍອອກມາປະກາດວ່າຈະ “ຈັດການ” ກັບຜູ້ລົງເຜີຍແຜ່ພາບວິດີໂອ ກ່ຽວກັບອາຫານຈານເດັດ ເຮັດດ້ວຍຊີ້ນສັດປ່າ.

ຂ່າວບອກວ່າ ໃນທີ່ສຸດຄູ່ ຜົວເມຍທີ່ເຜີຍແຜ່ວິທີຄົວອາ ຫານສັດປ່າກໍຖືກບີບໃຫ້ໄປ ລາຍງານໂຕຢູ່ກະຊວງສິ່ງ ແວດລ້ອມ, ຜູ້ຜົວຊື່ວ່າ ທ້າວ ພູນລາຕີ ຝ່າຍເມຍຊື່ ນາງ ຈັນໂປລິນ.

ທັງສອງຮັບສາລະພາບວ່າໄດ້ລົງເຜີຍແຜ່ຜ່ານຢູທູບ ກ່ຽວກັບວິທີຄົວເຍືອງອາ ຫານສັດປ່າ ເພື່ອຊອກລູກ ຄ້າຊື້ພາບວິດີໂອບໍ່ແມ່ນເພື່ອ ໂຄສະນາຂາຍອາຫານ. ທັງ ສອງບອກວ່າລາຍໄດ້ຈາກ ການສ້າງລາຍການວິດີໂອນີ້ ລວມເປັນເງິນ 500 ໂດລາ ສະຫະລັດແຕ່ເງິນນີ້ຍັງບໍ່ທັນຕົກຮອດມືເທື່ອ.

ສັດທີ່ນຳມາຄົວເພື່ອ ສ້າງຟີມວິດີໂອນັ້ນເກືອບທັງ ໝົດບໍ່ນອນຢູ່ໃນບັນຊີ້ສັດ ຫວງຫ້າມ, ເປັນສັດຕາຍ ແລ້ວທີ່ຂາຍ ຕາມຕະຫລາດ ຍົກເວັ້ນມີສັດຊະນິດດຽວ ທີ່ຖືວ່າເປັນປະເພດສັດໃກ້ ຈະສູນພັນ.

ຜົວເມຍຄູ່ນີ້ຍອມຮັບວ່າ ການກະທຳຂອງພວກຕົນມີ ສ່ວນຊຸກຍູ້ຂະບວນການທຳ ລາຍສັດປ່າເຖິງວ່າພວກຕົນ ຈະບໍ່ມີເຈດຕະນາກໍຕາມ.

ຢູ່ເມືອງລາວພວກເຮົາ ເຖິງຈະບໍ່ມີວິດີໂອໂຄສະນາ ອາຫານເຍື່ອງສັດປ່າກໍຕາມ ແຕ່ສັດກໍເກືອບຈະກ້ຽງປ່າຢູ່ແລ້ວຍ້ອນຄ່ານິຍົມແບບລົມໆແລ້ງໆ ວ່າຊີ້ນສັດປ່າເປັນຢາ, ກິນແລ້ວແຂງແຮງອາຍຸຍືນ … ອັກໂກຍ!! ຢູ່ປະເທດ ອົດ ຕະຕຼາລີ ມີຄຳເວົ້າຕິດສົບຕິດ ປາກວ່າ ຖ້າໄປ ອົດສະຕຼາລີ ແລ້ວບໍ່ໄດ້ເຫັນແກງກູຣູ (ພາ ສາລາວເອີ້ນວ່າໜູຖົງ) ແລະ ລີງໂຄລາແລ້ວກໍສ່ຳກັບວ່າບໍ່ ໄດ້ໄປຮອດອົດສະຕຼາລີ.

ສຳລັບລີງໂກລານັ້ນເປັນສັດໜ້າຮັກ, ໜ້າມົນຫູພຶງ ພຶ້ງ ວຶ້ງ, ໃຊ້ເວລາກອດຢູ່ງ່າໄມ້ ຫລາຍກວ່າເຄື່ອນໄຫວແນວອື່ນ. ໃນປັດຈຸບັນທາງການ ອົດສະຕຼາລີ ອົກສັ່ນຂວັນ ເສຍເມື່ອຮູ້ວ່າ ຈຳນວນປະຊາ ກອນລີງໂຄລາບົກແຫ້ງລົງ ປານນ້ຳເດືອນຫ້າ.
ສະຖິຕິຊີ້ອອກວ່າ ກ່ອນ ໄລຍະຊາວເອີຣົບເຂົ້າໄປຕັ້ງຫລັກປັກແລງຢູ່ແຜ່ນດິນ ອົດສະຕຼາລີ ໃນປີ 1788 ນັ້ນ, ຈຳນວນລີງໂຄລາມີຫລາຍ ກວ່າ 10 ລ້ານໂຕແຕ່ດຽວນີ້ ຄາດວ່າມີພຽງ 43.000 ໂຕ ເທົ່ານັ້ນ.

ສາເຫດການບົກແຫ້ງ ຂອງລີງສາຍພັນໂຄລາ (Marsupial) ນັ້ນເກີດມາ ຈາກແຫລ່ງອາໄສຂອງພວກ ມັນຖືກທຳລາຍ, ຖືກໝາກັດ ແລະ ລົດຕຳຕາຍ, ຕາຍຍ້ອນ ສະພາບອາກາດປ່ຽນແປງ ແລະ ຍ້ອນເຊື້ອພະຍາດ.

ວ່າກັນວ່າເຜົ່າພັນລີງ ໂຄງລານີ້ ຍັງເຫລືອຢູ່ລັດນິວ ຊາວເວວພຽງລັດດຽວ ແລະ ໃນ 15-20 ປີຜ່ານມານີ້ ລີງ ໂຄລາໃນລັດນີ້ໄດ້ຫລຸດລົງ ເຖິງ 26%. ຍ້ອນແນວນີ້ເອງ, ທາງການຂອງລັດຈຶ່ງໄດ້ປະ ກາດໃຫ້ລີງໂຄລາເປັນສັດທີ່ ສ່ຽງຈະສູນພັນ.
ດັ່ງນັ້ນທາງການ ອົດສະ ຕຼາລີ ຈຶ່ງໄດ້ຕັ້ງງົບປະມານ ສູງເຖິງ 45 ລ້ານໂດລາອົດ ສະຕຼາລີ (ເກືອບ 50 ຕື້ກີບ) ເພື່ອອະນຸລັກພັນລິງໂຄລາ ເອົາໄວ້.

ທຶນຈຳນວນນີ້ຈະນຳໃຊ້ ເພື່ອກຳຈັດພະຍາດທີ່ທຳລາຍຊີວິດຂອງໂຄລາ, ສ່ວນໜຶ່ງ ຈະໃຊ້ເຂົ້າໃນວຽກຄົ້ນຄວ້າ, ວຽກແກ້ໄຂຈຸດທີ່ລີງໂຄລາ ປະສົບອຸປະຕິເຫດທາງຖະ ໜົນຫລາຍທີ່ສຸດ.

ນອກນັ້ນກໍຍັງຈະສຸມໃສ່ວຽກພະຍາບານ ແລະ ສ້າງ ລະບົບໂທລະສັບສາຍດ່ວນ ເພື່ອຊ່ວຍຊີວິດໂຄລາໃຫ້ທ່ວງທັນ. ເຫັນບໍລະ? ຢູ່ບ້ານເພິ່ນ ນັ້ນ, ການອະນຸລັກສັດປ່າເຂົາ ເຮັດກັນຢ່າງຈິງຈັງຈະເອົາ ແຕ່ປາກໂຄນີ້ ຄືຊິບໍ່ໄດ້ກິນ ດອກ!./.