ຈຸດເດັ່ນຂອງບຸນບັ້ງໄຟ

ເດືອນ 6 ລາວ ເປັນໄລຍະຕົ້ນຝົນ ເຊິ່ງປະຊາຊົນລາວບັນດາເຜົ່າ ໂດຍສະເພາະຊາວໄຮ່ຊາວນາ ກຽມ ລົງໄຮ່ລົງນາ ແລະ ຕາມປະເພນີສືບທອດກັນມາຈະມີບຸນບັ້ງໄຟ ເຊິ່ງເປັນປາງບຸນໃຫຍ່ໜຶ່ງໃນຮີດສິບສອງຄອງສິບສີ່ ຂອງປະເພນີລາວ ໂດຍຈັດຂຶ້ນທຸກປີ ຫລັງບຸນປີໃໝ່ລາວ ແລະ ເຊື່ອກັນວ່າ ນີ້ຄືພິທີກໍາ ຄອບໄຂວ່ ເທວະດາຟ້າແຖນ ເພື່ອຂໍຝົນໃຫ້ຕົກຕາມລະດູການເພື່ອພືດພັນຈະເລີນງອກງາມ. ນອກຈາກຈະເປັນການຂໍນ້ຳຂໍຝົນໃຫ້ຕົກຕາມລະດູການແລ້ວ ຍັງເປັນການສ້າງຄວາມສາມັກຄີຂອງປະຊາຊົນບ້ານທີ່ຢູ່ໃກ້ຄຽງ ໄດ້ພົບປະສ້າງສັນ ຮ່ວມມ່ວນຊື່ນນໍາກັນອີກ.

“ບັ້ງໄຟ” ໝາຍເຖິງບັ້ງ ຫລື ກະບອກ ທີ່ຕອກໝື້ໃຫ້ແໜ້ນເປັນບັ້ງ ແລະ ມີຊື່ແຕກຕ່າງກັນເຊັ່ນ: ບັ້ງໄຟໂກດ, ບັ້ງໄຟລ້ານ, ບັ້ງໄຟແສນ, ບັ້ງໄຟໝື່ນ, ບັ້ງໄຟມ້າ, ຈີ່ນາຍ, ອື່, ຕະໄລ, ພຸ, ດອກໄມ້ ໂດຍກຳນົດ ເຮັດໃນເດືອນຂຶ້ນ ຫລື ແຮມ ກໍໄດ້ຕາມຄວາມສະດວກ. ບຸນນີ້ສ່ວນຫລາຍເຮັດໃນເດືອນຫົກ ຈຶ່ງເອີ້ນອີກຊື່ໜຶ່ງວ່າ: ບຸນເດືອນຫົກ ຫລື ບຸນບັ້ງໄຟ ນັ້ນເອງ.

ກ່ອນເຮັດບັ້ງໄຟ ຈະເລີ່ມຫາໄມ້ໄຜ່ ຫລື ລຳຕານ ແລ້ວນຳມາລົນໄຟ, ລຸປ້ອງ, ຕາກໃຫ້ແຫ້ງ ຕອກໝື້ໃສ່ໃຫ້ເຕັມ ແລະ ແໜ້ນ. ການເຮັດບຸນບັ້ງໄຟ ຕ້ອງມີຊ່າງທີ່ຊໍານິຊໍານານ ມາຄວບຄຸມ ຖ້າບໍ່ດັ່ງນັ້ນບັ້ງໄຟຈະແຕກຊຸ ຫຼື ບໍ່ໄໝ້ ເຊິ່ງອາດເກີດອັນຕະລາຍໄດ້.

ກ່ອນວັນເຮັດບຸນ ຈະປຸກຕູບ, ຜາມ ແລ້ວນິມົນພະ ແລະ ເຊີນຊວນພີ່ນ້ອງບ້ານໃກ້ຄຽງໃຫ້ມາເຮັດບຸນ ຮ່ວມມ່ວນຊື່ນນຳກັນ. ເມື່ອກ່ອນເມື່ອຮອດ 9 ໂມງເຊົ້າຈະຫົດ ສົງ ເຖລາພິເສກ, ຕອນບ່າຍຈູດບັ້ງໄຟ ແລະ ຕອນກາງຄືນ ມີການເສັງກອງ ໂດຍກອງ ນຳມາຈາກທຸກໆບ້ານທີ່ໄດ້ເຊີນມາ ຖືວ່າມ່ວນຊື່ນທີ່ສຸດ ບາງພ່ອງ ຟ້ອນລຳ ຈົນຊອດແຈ້ງກໍມີ. ພາຍຫລັງຖວາຍຈັງຫັນໃຫ້ ແກ່ພະສົງແລ້ວ ກໍນຳບັ້ງໄຟໄປຈູດຢູ່ຄ້າງໃນລະຫວ່າງພະສັນຈັງຫັນ, ຊ່າງບັ້ງໄຟ ນຳບັ້ງໄຟມາແຫ່ເພື່ອໃຫ້ຄົນມາເບິ່ງອີກ, ຖ້າວ່າບັ້ງໄຟໃດຂຶ້ນ ເຈົ້າຂອງ ແລະ ຍາດໂຍມ ກໍດີໃຈ ແລ້ວຫາມນາຍຊ່າງລົງນ້ຳ, ແຕ່ຖ້າບໍ່ຂຶ້ນກໍເອົານາຍຊ່າງລົງຕົມ.

ຄວາມຈິງແລ້ວມີຫລາຍຈຸດເດັ່ນບໍ່ວ່າຈະເປັນການຕີກອງ, ແຫ່ບັ້ງໄຟອ້ອມຫໍແຈກ ແລະ ສິມ, ການຟ້ອນທີ່ສຸພາບຮຽບຮ້ອຍ ແລະ ທີ່ດຶງດູດຄວາມສົນໃຈຂອງຜູ້ເບິ່ງຫລາຍທີ່ສຸດ ໄດ້ເຫັນການແຕ່ງເປັນຍັກເປັນໂຂນ ແລະ ເຊີ້ງ ດ້ວຍຄຳເພິພ້ອມທັງຫລິ້ນເປື້ອນເຊັ່ນເອົາຂີ້ຕົມທາໜ້າ ແລະ ຕົນໂຕ, ນຸ່ງເຄື່ອງຜິດເພດ…ໂດຍສະເພາະຊາຍໜຸ່ມ. ເປັນຫຍັງຈຶ່ງເຮັດບຸນບັ້ງໄຟ? ກ່າວກັນວ່າ: ມີນິທານ ຫລື ເລື່ອງເລົ່າຕ່າງໆນານາສະຫລັບຊັບຊ້ອນ ແລະ ກ່ຽວຂ້ອງກັນຫລາຍຢ່າງ. ຕົວຢ່າງໜຶ່ງຈາກມູນເຫດຂອງການເຮັດບຸນບັ້ງໄຟ ມີເລື່ອງເລົ່າວ່າ: ຢູ່ເທິງສະຫວັນຊັ້ນຟ້າມີເທວະບຸດອົງໜຶ່ງຊື່ ວັດສາກາລະ ເຊິ່ງເປັນຜູ້ແຕ່ງນ້ຳຝົນໃຫ້ຕົກລົງມາເມືອງມະນຸດ. ເທບອົງນີ້ ມັກການບູຊາໄຟຫລາຍທີ່ສຸດ.

ສະນັ້ນ, ມະນຸດຜູ້ໃດບູຊາໄຟ ຖືວ່າເປັນການບູຊາເພິ່ນ ແລ້ວເພິ່ນກໍຈະແຕ່ງນ້ຳຝົນສົ່ງລົງມາໃຫ້ຖືກຕ້ອງຕາມລະດູການດ້ວຍເຫດນີ້ຄົນບູຮານຈຶ່ງບູຊາໄຟໂດຍການຈູດ ຫລື ເຮັດບຸນບັ້ງໄຟ..
ແນວໃດກໍດີປັດຈຸບັນ, ບາງກິດຈະກຳ ບໍ່ມີແລ້ວອີງຕາມການປ່ຽນແປງຂອງແຕ່ລະຍຸກແຕ່ລະສະໄໝ, ແຕ່ທີ່ຍັງປະຕິບັດເປັນປະເພນີ ຄືການໄຫວ້, ການຈູດບັ້ງໄຟ ແລະ ຄົບງັນທໍາມະດາ.