ໃກ້ຊິດເທົ່າໃດ ຕ້ອງລະວັງເທົ່ານັ້ນ ກ່ອນເວົ້າ ໃຫ້ຄຳນຶງເຖິງໃຈຜູ້ອື່ນ

ທ່ານເຄີຍມີອາລົມ ເພາະເບິ່ງລະຄອນ ຫລື ອ່ານປຶ້ມເລື່ອງໃດໜຶ່ງ ຈົນຕ້ອງແນະນໍາໝູ່, ແຕ່ໝູ່ພັດບໍ່ມີອາ ລົມຄືເຮົາ. ຂະນະທີ່ບາງເລື່ອງ ໝູ່ ມີອາລົມ ເບິ່ງແລ້ວ ອ່ານແລ້ວເຖິງຂັ້ນຮ້ອງໄຫ້ ແຕ່ເຮົາພັດບໍ່ມີນໍ້າຕາ, ສຸດທ້າຍແລ້ວຄົນເຮົາມີອາລົມຕ່າງກັນ ນັບປະສາຫຍັງກັບເຫດການໃນຊີວິດທີ່ສອງຄົນຕ້ອງຜະເຊີນ.

ປັດຈຸບັນ, ເຮົາຢູ່ທ່າມກາງສັງຄົມທີ່ມີແຕ່ຄວາມກົດດັນ, ຫລາຍຄົນຫັນໄປລະບາຍຄວາມອຸກອັ່ງໃນມະໂນໃຫ້ຄົນໃກ້ຊິດຟັງຫລາຍຂຶ້ນ ເຊິ່ງນີ້ຄືເລື່ອງສໍາຄັນທີ່ີຕ້ອງລະວັງຄໍາເວົ້າເພື່ອບໍ່ໃຫ້ໄປກະທົບອີກຝ່າຍ. ແນ່ ນອນຄົນສ່ວນຫລາຍບໍ່ໄດ້ເຈຕະນາທຳລາຍຄວາມຮູ້ສຶກຜູ້ອື່ນ, ແຕ່ບາງຄໍາເວົ້າທີ່ຄິດວ່າມັນທໍາມະດາ ອາດຈະໄປບັ່ນທອນຄວາມຮູ້ສຶກຂອງຜູ້ຟັງແບບບໍ່ຮູ້ໂຕກໍມີ (Emotional Invalidation). ຕົວຢ່າງຄໍາ “ແມ່ນ ຫຍັງອີກ”, “ເລື່ອງສໍ່ານີ້ຫວະ” ຄໍາເວົ້າເຫລົ່ານີ້ຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຟັງຮູ້ສຶກວ່າບໍ່ມີໃຜເຫັນຄຸນຄ່າທາງອາລົມ ແລະຄວາມຮູ້ສຶກຂອງເຂົາ.

ນັກຈິດຕະວິທະຍາ ອະທິບາຍວ່າ: ການເມີນເສີຍຕໍ່ອາລົມຈະໄປທໍາລາຍຄວາມຮູ້ສຶກຂອງອີກຝ່າຍ ເຮັດໃຫ້ເສຍຄວາມໝັ້ນໃຈ ແລະ ພັດທະນາການຮັບຮູ້ໂຕຕົນ (Sense of self) ຮູ້ສຶກໂດດດ່ຽວ ແລະ ອາດກໍ່ເກີດອາການຊຶມເສົ້າໃນທີ່ສຸດ. ຄໍາເວົ້າທີ່ສະແດງອອກແບບບໍ່ພໍໃຈ ແບບດູຖູກ ມັກມາຈາກຄົນໃກ້ຊິດເຊັ່ນ ພໍ່ແມ່, ອ້າຍ, ເອື້ອຍ, ນ້ອງ, ຄົນຮັກ, ໝູ່ສະໜິດ ເຊິ່ງມັນຈະສ້າງພະລັງລົບ ເຮັດໃຫ້ສະພາບດັ່ງກ່າວໜັກຂຶ້ນໄປອີກ, ແຕ່ໃນທາງກົງກັນຂ້າມ ຖ້າເຮົາສະແດງອອກວ່າໂຕເອງເຄົາລົບຄວາມຄິດ ແລະ ຄວາມຮູ້ສຶກຂອງອີກຝ່າຍ, ເຫັນຄວາມສໍາຄັນ ແລະເຂົ້າໃຈວ່າເປັນຫຍັງເຂົາຈຶ່ງສະແດງອອກມາແບບນີ້ ຜົນທີ່ໄດ້ຄືຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງສອງຝ່າຍແໜ້ນແຟ້ນຂຶ້ນ ລວມທັງສຸຂະພາບຈິດທີ່ດີຂຶ້ນຂອງອີກຝ່າຍ. ສະຫລຸບຄືກ່ອນເວົ້າຫຍັງ ຕ້ອງຄໍານຶງເຖິງສິ່ງເຫລົ່ານີ້ສະເໝີ ເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ຄໍາເວົ້າໂຕເອງໄປທຳລາຍຜູ້ອື່ນໂດຍບໍ່ຮູ້ໂຕ.

ປະສົບການແຕ່ລະຄົນບໍ່ຄືກັນ

ຄວນຄິດສະເໝີວ່າເຮົາ ແລະ ອີກຝ່າຍບໍ່ແມ່ນຄົນດຽວກັນ ເຊິ່ງບາງສະຖານະການຂອງອີກຄົນໜຶ່ງດີໃຈຫລາຍ ຫລື ໂສກເສົ້າຫລາຍອາດເປັນເລື່ອງທຳມະດາສໍາລັບເຮົາ, ການເວົ້າວ່າ “ເປັນຕາດີໃຈປານນັ້ນພຸ້ນຫວະ”, “ສໍ່ານີ້ກໍໄຫ້” ເມື່ອຟັງແລ້ວຮູ້ສຶກບໍ່ດີແນ່ນອນ ພະຍາຍາມເຄົາລົບອາລົມອີກຝ່າຍເພື່ອຮຽນຮູ້ຄວາມແຕກຕ່າງຂອງແຕ່ລະຄົນ.

ຫລີກຄໍາວ່າ ‘ທີ່ເຮັດມານີ້ກໍເພື່ອເຈົ້າໃດ໋’

ຟັງແລ້ວເປັນຄໍາເວົ້າຫວານໆ, ແຕ່ທີ່ຈິງແລ້ວ ມັນຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຟັງຮູ້ສຶກຄືໂຕເອງເປັນພາລະ ຖ້າເຮົາຫວັງດີ ຈະເຮັດເພື່ອເຂົາແທ້ໆໃຫ້ສະແດງອອກຜ່ານການກະທຳເທົ່ານັ້ນ.

ຢ່າສ້າງ ‘ບາດແຜ’ ໃນໃຈໃຫ້ໃຜ

ການຍອມຮັບວ່າອີກຄົນມີໂຕຕົນຕ້ອງເລີ່ມຈາກຫລີກຄໍາເວົ້າດູຖຸູກຢຽດຫຍາມເຊັ່ນ ຖ້າເຂົາເຮັດຜິດພາດ ບໍ່ຄວນເວົ້າວ່າ “ເຫັນບໍ່…ຂ້ອຍບອກເຈົ້າແລ້ວ” ຄຳເວົ້ານີ້ສາມາດເຮັດໃຫ້ຜູ້ຟັງເຈັບໃຈຕໍ່ໂຕເອງຫລາຍຂຶ້ນ.ດັ່ງນັ້ນ ຄວນເວົ້າໃຫ້ກໍາລັງໃຈເພື່ອໃຫ້ອີກຝ່າຍຮູ້ວ່າຍັງມີເຮົາຢູ່ຄຽງຂ້າງ ແລະ ເປັນພື້ນທີ່ໃຫ້ເຂົາໄດ້ປັບປຸງແກ້ໄຂໃນເທື່ອໜ້າ.

ໃຈເພິ່ນໃຈໂຕ

ກ່ອນຈະເວົ້າຫຍັງ ສໍາຄັນທີ່ສຸດຄືລອງຄິດເບິ່ງວ່າ: ຖ້າເຮົາຖືກຄົນອື່ນເວົ້າແບບດຽວເຮົາຈະເວົ້ານັ້ນຈະຮູ້ ສຶກແນວໃດ ແລະ ຖ້າບໍ່ຮູ້ຈະເວົ້າແນວໃດດີ ຄວນຕັ້ງໃຈຟັງເລື່ອງລາວຂອງເພິ່ນ ຖືວ່າເປັນທາງເລືອກໜຶ່ງທີ່ສະແດງເຖິງຄວາມເຄົາລົບຄວາມຄິດ ແລະ ຄວາມຮູ້ສຶກຂອງອີກຝ່າຍ.

ແນວໃດກໍຕາມແຕ່ລະຄວາມສໍາພັນ ມີມຸມມອງແຕກຕ່າງກັນໄປ ຄວາມເຂົ້າໃຈກັນ ແລະ ການສະແດງອອກວ່າໂຕເອງຍອມຮັບຮັບຄວາມຮູ້ສຶກຂອງອີກຝ່າຍຈະນໍາໄປສູ່ຄວາມສໍາພັນທີ່ມີແຕ່ຄວາມເປັນຫ່ວງເປັນໃຍ ບໍ່ວ່າຈະຕ້ອງຜະເຊີນບັນຫາ ຫລື ຄວາມທ້າທາຍໃນຊີວິດຫລາຍສໍ່າໃດ ໃຫ້ລະມັດລະວັງຄໍາເວົ້າ ແລະການກະທຳເພື່ອໃຫ້ອີກຝ່າຍໝັ້ນໃຈວ່າເຮົາຈະຢູ່ຄຽງຂ້າງຕະຫລອດ.