ຜົນຮ້າຍຂອງຫວຍເຖື່ອນ ແລະ ການພະນັນຕ້ອງຫ້າມ

ການດຳເນີນກິດຈະການຫວຍ ເພື່ອເປັນການພັກຜ່ອນຜ່ອນອາລົມ ຂອງຜູ້ມັກສ່ຽງໂຊກ-ຊິງລາງວັນ, ເປັນການສ້າງອາຊີບເສີມ, ສ້າງວຽກເຮັດງານທຳ ແລະ ລາຍໄດ້ແກ່ຜູ້ຂາຍຫວຍ, ສ້າງລາຍຮັບງົບປະມານດ້ວຍການເກັບກູ້ເງິນສົດສ່ວນໜື່ງ ທີ່ຈໍລະຈອນໃນສັງຄົມເຂົ້າສູ່ລະບົບການເງິນ ແລະ ທະນາຄານ, ອີກດ້ານໜື່ງກໍ່ເພື່ອຫລຸດຜ່ອນການພະນັນຕ່າງໆທີ່ບໍ່ຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍ, ຮັບໃຊ້ໜ້າທີ່ການເມືອງຂອງພັກ-ລັດວາງອອກໃນແຕ່ລະໄລຍະ. ບໍລິສັດ ລັດວິສາຫະກິດ ຫວຍພັດທະນາ ແມ່ນຫົວໜ່ວຍທຸລະກິດໜື່ງທີ່ຂື້ນກັບການຄຸ້ມຄອງໂດຍກົງ ຂອງກະຊວງການເງີນ ໂດຍມີພາລະບົດບາດໃນການເຄື່ອນໄຫວພິມ-ຈຳໜ່າຍໃບຫວຍພັດທະນາທຸກປະເພດດ້ວຍການນຳໃຊ້ຫລາຍພາກສ່ວນເສດຖະກິດເຂົ້າຮ່ວມ ໃນການເຄື່ອນໄຫວຈຳໜ່າຍຫວຍພັດທະນາທຸກປະເພດ.

ການເຄື່ອນໄຫວກິດຈະການຫວຍໃນຫລາຍປະເທດທົ່ວໂລກຈະແບ່ງອອກເປັນ 5 ປະເພດຫວຍຄື:

1.   ຫວຍແບບງ່າຍດາຍ ຫລື ແບບທຳມະດາ ເປັນຫວຍກຳນົດຕົວເລກຕາມລຳດັບຂອງຕົວເລກແຕ່ 0-9 ປະກອບມີຫວຍເລກ 1 ໂຕ, 2 ໂຕ, 3 ໂຕ, 4 ໂຕ, 5 ໂຕ ແລະ 6 ໂຕ, ການພິມມີຈຳນວນຈຳກັດໄວ້, ກຳນົດລາງວັນ ແລະ ມື້ອອກເລກລາງວັນໃນໃບຫວຍເຊິ່ງຢູ່ແຕ່ລະປະເທດມີການກຳນົດບໍ່ຄືກັນ, ຫວຍປະເພດນີ້ ບໍລິສັດ ລັດວິສາຫະກິດ ຫວຍພັດທະນາ ໄດ້ເຄື່ອນໄຫວຢູ່ໃນປະຈຸບັນ ແລະ ເປັນທີ່ນິຍົມຂອງຕະຫລາດບ້ານເຮົາ.
2.   ຫວຍໂລໂຕ (Loto) ເປັນຫວຍທີ່ມີເກມຫລີ້ນທີ່ຜູ້ຊື້ເລືອກຊື້ເລກໃດກໍ່ໄດ້ ຫລື ຈຳນວນເທົ່າໃດກໍໄດ້ ຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງຜູ້ຊື້ເຊັ່ນ:  ຫວຍ 6/49 ເລືອກຊື້ 6 ຕົວເລກ ໃນຈຳນວນ 49 ຕົວເລກ, ຫວຍໂລໂຕ 5/45 ເລືອກຊື້ 5 ຕົວເລກ ໃນຈຳນວນ 45 ຕົວເລກ ແລະ ອື່ນໆ, ການກຳນົດ ແລະ ໃຫ້ເງິນລາງວັນແບ່ງຕາມສັດສ່ວນ (ຄິດໄລ່ເປັນເປີເຊັນ) ຈາກຍອດຂາຍໄດ້, ກໍລະນີບໍ່ຖືກລາງວັນ, ເງີນລາງວັນຈະຖືກສະສົມໄປງວດຕໍ່ໆໄປຈົນກວ່າຈະມີຜູ້ຖືກຖ້າຖືກຫລາຍຄົນເງິນລາງວັນກໍຈະແບ່ງກັນຕາມຈຳນວນຄົນຖືກ ຫວຍປະເພດນີ້ຜ່ານມາ ບໍລິສັດ ລັດວິສາຫະກິດ ຫວຍພັດທະນາ ໄດ້ເຄີຍຈຳໜ່າຍມາແລ້ວ ແລະ ກຽມສືບຕໍ່ຈຳໜ່າຍໃນປີ 2022.

3.   ຫວຍແບບຮູ້ຜົນທັນທີເລີຍ (Instant Lottery) ຫລື ຫວຍຂູດເປັນຫວຍທີ່ກຳນົດລາງວັນໄວ້ໃນໃບຫວຍ ແລະ ພິມປົກໄວ້, ກຳນົດລາຄາໄວ້ໃນໃບຫວຍ, ຜູ້ຊື້ເລືອກຊື້ ແລະ ຂູດຫາລາງວັນເອົາເອງຖ້າຖືກກໍສາມາດຮັບເງີນລາງວັນທັນທີໂລດ, ສ່ວນລາຄາໃບຫວຍມີຫລາຍລາຄາແຕກຕ່າງກັນ ຂື້ນກັບແຕ່ລະເກມຫລີ້ນ, ບໍ່ໄດ້ກຳນົດມື້ອອກເລກລາງວັນຂື້ນກັບຜູ້ຊື້-ຊື້ ແລະ ຂູດຊອກຫາລາງວັນເອງ ຫວຍປະເພດນີ້ ບໍລິສັດ ລັດວິສາຫະກິດ ຫວຍພັດທະນາ ໄດ້ເຄື່ອນໄຫວໃນໄລຍະໜື່ງ ແລະ ໄດ້ຢຸດເຊົາ ໃນປະຈຸບັນໄດ້ຮັບການເຫັນດີຈາກຂັ້ນເທີງໃຫ້ສືບຕໍ່ຈຳໜ່າຍໃບຫວຍທີ່ພິມແລ້ວຕື່ມອີກ 3 ປີ ແລະ ຈະເລີ້ມຈຳໜ່າຍໃນທ້າຍປີ 2021.

4.   ຫວຍຕົວເລກເປັນຫວຍທີ່ກຳນົດເປັນ 3 ໂຕເລກ, 4 ໂຕເລກ, ການຫລີ້ນແມ່ນກຳນົດແບບຖືກຕ້ອງຕາມຕົວເລກ ແລະ ຕຳແໜ່ງ, ແບບສະເພາະຕົວເລກ, ຕຳແໜ່ງສະຫລັບກັນ, ແບບສະເພາະຕົວເລກຄູ່ຫລັງເຊີ່ງຜູ້ຊື້ເລືອກວັນທີອອກລາງວັນ ແລະ ຈຳນວນເງິນຊື້ເຂົ້າໃນແບບຟອມ ແລະ ເພີ້ມໃນໃບຫວຍອອກ ການອອກເລກຂື້ນກັບການກຳນົດແຕ່ລະປະເພດ ຫວຍປະເພດນີ້ ບໍລິສັດ ລັດວິສາຫະກິດ ຫວຍພັດທະນາໄດ້ເຄື່ອນໄຫວແລ້ວ ແລະ ໄດ້ມີການປັບປຸງເກມຫລີ້ນ ແລະ ເງີນລາງວັນຈາກ 3/40 ມາເປັນ 4/40 ໃຫ້ເປັນສິ່ງຈູງໃຈ.
 
5.   ຫວຍກິລາເປັນຫວຍທີ່ທວາຍຜົນການແຂ່ງຂັນແຕ່ລະຊະນິດກິລາເຊັ່ນ: ຜົນກິລາເຕະບານ, ຜົນກິລາແຂ່ງມ້າ…ຜູ້ຫລີ້ນຕ້ອງມີຂໍ້ມູນ ແລະ ມີຄວາມຊຳນານກິລາແຕ່ລະປະເພດ ເພື່ອປະເມີນຜົນການແຂ່ງຂັນສ່ຽງໂຊກ ຫວຍປະເພດນີ້ ບໍລິສັດ ລັດວິສາຫະກິດ ຫວຍພັດທະນາ ເຄີຍໄດ້ເຄື່ອນໄຫວໃນຮູບແບບຮ່ວມທຶນ ກັບເອກະຊົນ ພິມ-ຈຳໜ່າຍຫວຍທວາຍຜົນເຕະບານ ຕະຫລາດການຈຳໜ່າຍແມ່ນມີຄວາມສົນໃຈດີ ເພາະເປັນກິລາເຕະບານທີ່ຄົນສ່ວນຫລາຍນິຍົມຊົມຊອບ ແລະ ໄດ້ມີການຢຸດເຊົາ ຕາມແຈ້ງການຂອງລັດຖະບານ ແຕ່ປີ 2017 ເປັນຕົ້ນມາ.

ການພິມ-ຈຳໜ່າຍ ຫລື ການຊື້-ຂາຍຫວຍເຮັດແບບທັນສະໄໝ (Online) ລວມສູນຂໍ້ມູນຢູ່ ບໍລິສັດ ລັດວິສາຫະກິດ ຫວຍພັດທະນາບ່ອນດຽວ, ມີການຊື້-ຂາຍຫວຍຜ່ານຫລາຍຊ່ອງທາງຕ່າງໆເປັນຕົ້ນ: ຊື້ຜ່ານທາງເຄື່ອງ (Tablet), ຜ່ານໂທລະສັບມືຖືລະບົບຂໍ້ຄວາມສັ້ນ (SMS), ຜ່ານເຄື່ອງ (Kiosk), ຜ່ານເຄື່ອງ (POS), ຜ່ານເຄື່ອງ (ATM) ແລະ ປະຈຸບັນພວມດຳເນີນການສ້າງລະບົບການຂາຍຫວຍຜ່ານໂທລະສັບມືຖື (Smartphone) ດ້ວຍຊ່ອງທາງຂາຍຜ່ານແອັບພີເຄຊັນ (Mobile Application) ເພື່ອເປີດຕະຫລາດໃໝ່ ໃສ່ກຸ່ມລູກຄ້າຢູ່ໃນຕົວເມືອງ, ມີຖານະການເງີນໃນລະດັບກາງຫາສູງ ເຊີງຈະເປັນການປະຢັດຕົ້ນທືນການຂາຍເປັນຕົ້ນ: ບໍ່ມີອຸປະກອນການຂາຍ, ບໍ່ມີຄົນຂາຍຕາມແຄມທາງ ແນໃສ່ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ມີສິ່ງກີດຂວາງຕາມແຄມທາງ, ເພີ້ມລາຍຮັບ ແລະ ພັນທະໃຫ້ງົບປະມານ.
 
ປະຈຸບັນການຂະຫຍາຍຕົວ ແລະ ການພັດທະນາທາງດ້ານເອເລັກໂຕນິກ ມີລະບົບທີ່ວ່ອງໄວ, ສະດວກ ແລະ ທັນສະໄໝ ກາຍເປັນໂອກາດໜື່ງທີ່ເອື້ອອຳນວຍໃຫ້ແມ່ຫວຍ ໄດ້ລັກລອບການໂຄສະນາຊື້-ຂາຍຫວຍເຖື່ອນ ໂດຍນຳໃຊ້ຜົນອອກຫວຍຂອງປະເທດເພື່ອນບ້ານເຊັ່ນ: ຫວຍປະເທດໄທ ອອກລາງວັນ 2 ຄັ້ງຕໍ່ເດືອນ, ຫວຍປະເທດມາເລເຊຍ ອອກລາງວັນທຸກໆ 30 ນາທີ ຫລື ມື້ໜື່ງ 25 ຄັ້ງ, ຫວຍປະເທດ ສ.ສ ຫວຽດນາມ ອອກລາງວັນ 4 ຄັ້ງ ຂອງທຸກໆມື້, ນອກນີ້ຍັງມີຫວຍ ສ.ປ ຈີນ ແລະ ອື່ນໆຕື່ມອີກ ຜ່ານອິນເຕີເນັດ ຫລື ສື່ສັງຄົມອອນລາຍ ເຄື່ອນໄຫວການຂາຍຫວຍເຖື່ອນຜ່ານທາງໂທລະສັບມືຖື, ຂໍ້ຄວາມ, ວອດແອັບ, ວີແຊັດ, ລາຍ, ເມັດເຊັນເຈີ ແລະ ອື່ນໆ.

ເຖິງແມ່ນວ່າກະຊວງທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ໄດ້ມີຄວາມພະຍາຍາມ ແລະ ເອົາໃຈໃສ່ເຊີ່ງເປັນວຽກທີ່ຕ້ອງຮ່ວມກັນກັບຫລາຍພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ໃນການປະຕິບັດວຽກງານການຕິດຕາມ, ກວດກາ, ສະກັດກັ້ນການຂາຍຫວຍນອກລະບົບ (ຫວຍເຖື່ອນ) ລວມທັງການພະນັນຕ້ອງຫ້າມໂດຍສະເພາະຫວຍຈາກປະເທດໃກ້ຄຽງອື່ນໆ ຊື່ງມີສະພາບແພ່ລາມໃນທຸກໆແຂວງທົ່ວປະເທດ ຍ້ອນສະພາບການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານເອເລັກໂຕຼນິກ ປະຈຸບັນມີລະບົບໂທລະຄົມທີ່ສະດວກວ່ອງໄວ ແລະ ທັນສະໄໝ, ຫລາຍໆທຸລະກິດມີການໂຄສະນາຊື້-ຂາຍຜ່ານສື່ອອນລາຍ ມີບຸກຄົນໄດ້ສວຍໃຊ້ບັນດາສື່ທັນສະໄໝໄປໃນທາງທີ່ຜິດກົດໝາຍເປັນຕົ້ນແມ່ນການລັກລອບຂາຍຫວຍນອກລະບົບ (ຫວຍເຖື່ອນ) ແລະ ການພະນັນຕ້ອງຫ້າມຕ່າງໆເຊັ່ນ: ການຫລີ້ນເກມພະນັນອອນລາຍ ລວມທັງການລັກລອບນຳເຂົ້າໃບຫວຍຂອງຕ່າງປະເທດມາຈຳໜ່າຍພາຍໃນປະເທດ ທີ່ບໍ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດ ແລະ ເປັນການລະເມິດລະບຽບກົດໝາຍຂອງລັດ ໂດຍສະເພາະເປັນການກະທຳຜິດປະມວນກົດໝາຍອາຍາແຫ່ງ ສປປ ລາວ ໃນມາດຕາ 141:
“ບຸກຄົນໃດຫາໄດ້ຫລິ້ນການພະນັນຕ້ອງຫ້າມ ຈະຖືກປັບໃໝແຕ່ 5-10​ ລ້ານກີບ, ບຸກຄົນໃດທີ່ຍອມໃຫ້ຫລິ້ນການພະນັນຕ້ອງຫ້າມໃນເຮືອນຂອງຕົນເອງ ຫລື ເປັນເຈົ້າມື ຫລື ເປັນຜູ້ກະທຳຜິດທີ່ບໍ່ເຂັດຫລາບຈະຖືກລົງໂທດຕັດອິດສະລະພາບ ແຕ່ 3 ເດືອນ-2 ປີ ຫລື ດັດສ້າງໂດຍບໍ່ຕັດອິດສະລະພາບ ແລະ ຈະຖືກປັບໃໝແຕ່ 5-15 ລ້ານກີບ”

ສົ່ງຜົນກະທົບເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານສູນເສຍລາຍຮັບເຂົ້າງົບປະມານແຕ່ລະປີ ເປັນຈຳນວນຫລວງຫລາຍ, ເກີດມີປະກົດການຫຍໍ້ທໍ້ໃນສັງຄົມຄອບຄົວ, ຫວຍນອກລະບົບ (ຫວຍເຖື່ອນ) ຫລື ການພະນັນຕ້ອງຫ້າມໄດ້ສ້າງສິ່ງຈູງໃຈດ້ວຍຮູບການໂຄສະນາຊວນເຊື່ອຜ່ານສື່ສັງຄົມອອນລາຍດ້ວຍລາງວັນທີ່ສູງເກີນຄວາມສາມາດຂອງຕົນ, ຖ້າຊື້ຫລາຍ ຫລື ຖືກລາງວັນຫລາຍຜູ້ຊື້ກໍ່ຄືຜູ້ຖືກລາງວັນມັກຈະອັບປະໂຫຍດ ເນື່ອງຈາກເຈົ້າມືບໍ່ສາມາດເບີກຈ່າຍລາງວັນໄດ້ ຍ້ອນຈຳນວນເງິນລາງວັນສູງເກີນກວ່າທີ່ພວກເຂົາຈະຈ່າຍໃຫ້ໄດ້ ຈື່ງເຮັດໃຫ້ຜິດຖຽງກັນຢູ່ສະເໝີ, ສັງຄົມມີຄວາມວຸ້ນວາຍ ແລະ ເກີດມີຂໍ້ຂັດແຍ່ງກັນແຕ່ບໍ່ສາມາດຮ້ອງຟ້ອງດຳເນີນຄະດີກັນໄດ້ ເພາະຖືວ່າເປັນການກະທຳຜິດທັງຜູ້ຊື້ ແລະ ຜູ້ຂາຍ, ຫວຍນອກລະບົບ (ຫວຍເຖື່ອນ) ນອກຈາກຈະສ້າງຮັ່ງຄູນມີໃຫ້ແກ່ບຸກຄົນທີ່ເປັນແມ່ຫວຍເຖື່ອນແລ້ວ ຍັງບໍ່ມີການປະກອບສ່ວນເສຍພັນທະອາກອນເຂົ້າງົບປະມານໃຫ້ລັດ ແລະ ບໍ່ມີການປະກອບສ່ວນຊ່ວຍເຫລືອສັງຄົມແຕ່ຢ່າງໃດ.