9 ຂໍ້ຫ້າມຕ່າງໆໃນການໄປງານສົບ
ໂດຍ: ຄຳພຸດ ເທບພະນົມ
ຂໍ້ຫ້າມຂອງຄົນບູຮານ ຫຼື ເຖົ້າແກ່ອາວຸໂສ ຄົນລາວ ເຮົາ ປັດຈຸບັນນີ້ເພິ່ນພາກັນເອີ້ນວ່າ “ຄະລຳ” ເຊິ່ງໝາຍເຖິງການຫຼີກເວັ້ນບໍ່ເຮັດໃນສິ່ງດັ່ງກ່າວນັ້ນ, ຖ້າຜູ້ໃດຂືນເຮັດໄປກໍຈະ ເຮັດໃຫ້ຊີວິດບໍ່ຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ ຫຼື ເຮັດໃຫ້ມີອັນເປັນໄປໄດ້ແກ່ຄວາມເຈັບໄຂ້ໄດ້ພະຍາດຈົນ ເຖິງຂັ້ນເສຍຊີວິດກໍມີ. ສິ່ງທີ່ຄົນບູຮານຫ້າມນັ້ນມີຫຼາຍຂໍ້ໃນບົດນີ້ຜູ້ຂຽນຈະນຳສະ ເໜີເຫດ ແລະ ຜົນຂອງການຫ້າມກ່ຽວກັບການໄປຮ່ວມງານສົບ ຫຼື ສົ່ງສະ ການຄົນຕາຍທັງໝົດ 9 ຂໍ້:
1) ຫ້າມບໍ່ໃຫ້ຄົນຖືພາໄປງານສົ່ງສະການເພາະຄົນບູຮານເຊື່ອວ່າຜີຈະມາເອົາຂວັນເດັກນ້ອຍຢູ່ໃນທ້ອງໄປ. ການທີ່ຄົນບູຮານຫ້າມນັ້ນມີເຫດຜົນຍ້ອນວ່າ ແມ່ມານເປັນ ຜູ້ທີ່ອຸ້ມທ້ອງເຮັດໃຫ້ມີຄວາມລຳບາກໃນການຍ່າງ, ການເອົາສົບໄປປ່າເຮ່ວ (ປ່າຊ້າ) ແມ່ນຢູ່ໄກບ້ານອາດເຮັດໃຫ້ເມື່ອຍ ແລະ ບາງເທື່ອຈິດໃຈຢ້ານຢູ່ແລ້ວເວລາໄປຕື່ນຕົກໃຈເຮັດ ໃຫ້ມີຜົນກະທົບດ້ານລົບຕໍ່ເດັກໃນທ້ອງ.
2) ຫ້າມຄົນເປັນປະຈຳເດືອນໄປງານສົບເພາະເຊື່ອວ່າຜີເຫັນເລືອດໄຫລອອກມາແລ້ວ ຜີຊິເອົາຂວັນຜູ້ນັ້ນໄປຢູ່ນຳ. ເລື່ອງນີ້ຕ້ອງນຶກເຖິງຄົນສະໄໝບູຮານຍັງບໍ່ທັນມີຜ້າອະນາໄມຮອງຄືປັດຈຸບັນນີ້, ດັ່ງນັ້ນຜູ້ເປັນປະຈຳເດືອນຕ້ອງໄດ້ຢູ່ເຮືອນຈົນກວ່າເລືອດຈະອອກມາຫວິດແລ້ວຈຶ່ງໄປຫາສັງຄົມໄດ້ເຊິ່ງບໍ່ແມ່ນຫ້າມສະເພາະແຕ່ງານສົບເທົ່ານັ້ນງານອື່ນໆກໍຫ້າມ ເຊັ່ນກັນ.
3) ຫ້າມຍ້ອງດອກໄມ້ ຢູເຮືອນສົບວ່າງາມເພາະເປັນລາງວ່າຢາກໄດ້ແລ້ວກໍຈະເຮັດໃຫ້ມີອັນເປັນໄປ. ແຕ່ຄວາມເປັນຈິງດອກໄມ້ທີ່ຢູ່ໃນງານສົບນັ້ນເປັນສັນຍະລັກບອກວ່າຊີວິດຂອງຄົນເຮົາກໍຈະຫ່ຽວໄປຕາມການເວລາ ແລະ ຖ້າຍ້ອງວ່າ ງາມພໍ່່ແມ່ພີ້ນ້ອງຜູ້ຕາຍກໍຈະ ບໍ່ດີໃຈ.
4) ຫ້າມຕໍ່ທຽນຈາກຜູ້ອື່ນເວລາໄປຈູດສົບຂໍ້ນີ້ເປັນປິດສະໜາທຳທີ່ວ່າດ້ວຍການເກີດ ການກະທຳການຕາຍເປັນເລື່ອງ ຂອງບຸກຄົນເຮົາຕ້ອງເຮັດດ້ວຍຕົນເອງ, ດັ່ງນັ້ນການຈູດໄຟ ກໍຄື ຊີວິດຕ້ອງເຮັດໃຫ້ຮຸ່ງໃສດ້ວຍຕົວເຮົາເອງ.
5) ຫ້າມຄົນທີ່ບໍ່ສະບາຍໄປງານສົບເພາະເຊື່ອວ່າຂວັນອ່ອນຜິຊິເອົາໄດ້ງ່າຍ ເຊິ່ງໃນຄວາມເປັນຈິງແລ້ວຜູ້ບໍ່ສະບາຍບໍ່ວ່າອະດີດ ຫຼື ປັດຈຸບັນກໍບໍ່ສົມຄວນ.
6). ຫ້າມຫົວສຽງດັງ ເພາະເຊື່ອວ່າງານສົບແມ່ນງານທີ່ມີຄວາມສຸກຂອງຜີຖ້າຫາກໃຜຫົວສຽງດັງຜີຈະຄິດວ່າເປັນພວກດຽວກັບມັນ. ເມື່ອເຮົາອ່ານແລ້ວກໍເຮັດໃຫ້ເຮົານຶກເຫັນວ່າ ຜີນັ້ນມີຕົວຕົນ ແລະຢູ່ໃກ້ໆກັບຕົວເຮົາແຕ່ຄວາມເປັນຈິງແລ້ວການທີ່ເພິ່ນຫ້າມແມ່ນຍ້ອນເຫດຜົນທີ່ວ່າງານສົບນັ້ນເປັນ ງານໂສກເສົ້າ, ໄວ້ອາໄລ, ເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມຄິດຮອດຄິດເຖິງຂອງຍາດພີ່ນ້ອງຜູ້ຍັງມີຊີ ວິດຢູ່ ການທີ່ເຮົາຈະໄປຫົວສຽງແຮງໃນງານສົບກໍຈະເປັນການບໍ່ໃຫ້ກຽດພີ່ນ້ອງ ຫຼືບາງທີອາດ ຄິດໄປວ່າເປັນການໄປເຢາະ ເຢີ້ຍກໍເປັນໄດ້ເຊິ່ງເປັນການບໍ່ສົມຄວນ.
7). ຫ້າມເອົາອາຫານ ທີ່ເປັນເສັ້ນ, ເປັນເຄືອໄປກິນ ຫຼື ເຮັດໃນງານສົບເພາະເຊື່ອວ່າຈະເຮັດໃຫ້ມີການສືບທອດການຕາຍໄປສູ່ຄົນອື່ນໆໃນຄອບຄົວ. ໃນຄວາມເປັນຈິງອາຫານທີ່ເປັນເສັ້ນໄດ້ແກ່ເຂົ້າປຸ້ນ, ເຝີໃນເມື່ອກ່ອນນັ້ນບໍ່ມີຂາຍຕາມທ້ອງຕະຫຼາດຕ້ອງໄດ້ເຮັດເອງ ເຊິ່ງໃຊ້ເວລາດົນຈຶ່ງເປັນ ອາຫານທີ່ບໍ່ເໝາະສົມສຳລັບງານສົບທີ່ເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມໂສກເສົ້າ.
8). ຫ້າມນໍາອາຫານໃນງານສົບກັບບ້ານເດັດຂາດເພາະເຊື່ອວ່າຜີຈະນຳໄປເອົາຄືນ. ເລື່ອງນີ້ຕ້ອງເຂົ້າໃຈ ເຖິງສະ ພາບວ່າ ງານສົບນັ້ນເປັນງານ ທີ່ທຸກຄົນຕ້ອງເອົາເຄື່ອງຢູ່ຂອງກິນ ຫຼື ເຂົ້າສານໄປຊ່ວຍຍາດພີ່ນ້ອງຜູ້ຍັງຢູ່ ບໍ່ແມ່ນໄປເອົາອາ ຫານນຳເພິ່ນມາກິນ. ຜູ້ຂຽນເບິ່ງເຫັນວ່າຜູ້ຄິດຂໍ້ຫ້າມຂໍ້ນີ້ເຂົ້າໃຈ ເຖິງນິດໄສຄົນລາວທີ່ມັກເອົາ ຂອງກິນຢູ່ເຮືອນບຸນຕ່າງໆກັບເມືອເຮືອນຂອງຕົນເອງ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ເກີດກັບງານສົບ.
9). ເວລາເຜົາສົບແລ້ວ ຫ້າມຫຼຽວຫຼັງໄປເບິ່ງສົບເພາະ ເຊື່ອວ່າຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຕາຍບໍ່ໄດ້ໄປເກີດ ເຊິ່ງຂໍ້ຫ້າມຂໍ້ເປັນປິດສະໜາທຳທີ່ວ່າດ້ວຍການຮ້ອງໄຫ້ລຳພັນຫາຜູ້ຕາຍນັ້ນບໍ່ມີປະໂຫຍດຫຍັງ ເຮົາຕ້ອງດຳເນີນຊີວິດໄປຕໍ່ ແລະ ເປັນການເຕືອນວ່າການຕາຍບໍ່ສາມາດເອົາຫຍັງໄປໄດ້ແມ່ນແຕ່ພີ່ນ້ອງກໍຍ່າງໜີ ດັ່ງນັ້ນກ່ອນຕາຍຄວນ ເຮັດດີທຳດີຈະມີຄຸນຄວາມດີໄວ້ໃຫ້ລູກຫຼານສືບທອດດັ່ງນີ້ ເປັນຕົ້ນ.
ຂໍ້ຫ້າມທີ່ກ່າວມາຂ້າງເທິງນີ້ໃນຄວາມເປັນຈິງແລ້ວຫຼາຍຂໍ້ທີ່ເຮົາສາມາດເອົາມານຳໃຊ້ໄດ້ເຊັ່ນ ບໍ່ຄວນໄປຍ້ອງດອກໄມ້ວ່າງາມຢູ່ຕໍ່ໜ້າພີ່ນ້ອງຂອງຄົນຕາຍ, ບໍ່ຄວນຕໍ່ທຽນນຳກັນແຕ່ຕ້ອງເຂົ້າໃຈວ່າການກະທຳບຸນບາບ ຂອງຄົນເຮົານັ້ນຕ້ອງເຮັດດ້ວຍຕົນເອງ ແລະ ຄົນບໍ່ສະບາຍບໍ່ຄວນໄປງານສົບເພາະ ສະພາບຈິດໃຈບໍ່ດີກໍຈະເຮັດໃຫ້ປ່ວຍເພີ່ມຂຶ້ນ.